نویسنده کتاب «بازمانده» گفت: باید قبول کنیم که جنگ تحمیلی ابعاد مختلف داشته و هر فرد از منظر خودش توانسته دفاع مقدس را روایت کند که این منظرهای متفاوت در آینده برای نسل جوان مهم است.
در این کتاب علاوه بر پرداختن به شخصیت و خاطرات عبدالرضا، به گوشهای از خاطرات شهدای بزرگواری همچون شهید مصطفی چمران، شهید علیاصغر صفرخانی، شهید سیدیوسف کابلی و شهدای عزیز دیگر نیز پرداخته شده است.
آمادگی ما برای آن عملیات با دفعات قبل از آن فرق داشت. صفرخانی حالت بخصوصی پیدا کرده بود. وقتی خواستیم زیارت عاشورا بخوانیم. او به تنهایی زیارت خواند. همیشه همه باهم زیارت عاشورا میخواندیم. هنگام خواندن زیارت چنان گریه میکرد و اشک از روی گونههایش جاری بود که ما واقعاً تحت تأثیر قرار گرفتیم. از حالت او متعجب شده بودیم. شاید میدانست آن عملیات آخرین عملیات اوست. الله اعلم! در ادامه گفتوگو با سیدحسین هوشیسادات، نویسنده کتاب «بازمانده» را از نظر میگذارنیم.
لطفا توضیح مختصری درباره موضوع و عنوان کتاب بفرمایید.
کتاب بازمانده درباره خاطرات و ادبیات روایت رزمندگان دفاع مقدس است که بخش اعظم آن مربوط به خاطرات مصطفی عبدالرضا، فرمانده گردان شهادت لشکر محمد رسولالله(ص) است و موضوع کتاب بیشتر شامل خاطرات شفاهی ایشان است و سعی کردیم بدون هیچگونه دخل و تصرفی و بدون اینکه مطلب خاصی به آن اضافه کنیم این کتاب به رشته تحریر درآید.
چه شد تصمیم گرفتید درباره فرمانده بسیجی مصطفی عبدالرضا بنویسید؟
در رابطه با نگارش خاطرات آقای عبدالرضا، من بدنبال شخصی بودم که بتوانم خاطرات او را بنویسم و همیشه این فرمایش رهبر معظم انقلاب اسلامی را که میفرمایند: «خاطرات رزمندگان دفاع مقدس جمعآوری شود» مد نظرم بود و بهنظر من باید این خاطرات برای نسلهای آینده باقی بماند تا بتوانند این روایتها را زنده نگه دارند. به همین دلیل همیشه به دنبال فردی بودم که خاطرات خوبی داشته باشد و بتوانم از آنها استفاده کنم تا اینکه آقای حمید داوودآبادی که از نویسندگان دفاع مقدس هستند، آقای مصطفی عبدالرضا را به من معرفی کردند که از سال 1359 تا پایان جنگ تحمیلی در جبهه بودند و خاطرات زیبایی داشتند، لذا در گفتوگویی که با ایشان داشتم متوجه شدم که خاطرات بسیار خوبی دارند و بسیار قابل استفاده است، بنابراین شروع به جمعآوری خاطرات ایشان کردم.
کار نوشتن کتاب چقدر به طول انجامید و برای تألیف آن با چه موانعی مواجه بودید؟
این کتاب به دو بخش تقسیم میشود. در یک دوره اولیه که مصاحبهها انجام شد و سپس شروع به پیادهسازی مطالب کردم و پس از بازنویسی، نقاط ابهامی که وجود داشت و مواردی که نیاز به کاملشدن داشت، در مصاحبههای بعدی انجام شد و این کتاب حاصل 60 ساعت مصاحبه است.
در مسیر نگارش کتاب، موانع خاصی وجود نداشت، فقط چون زمان تقریباً زیادی از جنگ تحمیلی گذشته، راوی برخی خاطرات را به یاد نمیآورد و نیاز به تحقیق بود، بنابراین سعی میکردم با جمعآوری اطلاعات و یادآوری کد خاطرات به راوی کمک کنم تا مجدد خاطرات را بیاد بیاورد و برای ما توضیح دهد.
اگر قرار باشد مقایسهای بین این کتاب با سایر کتابهایی که درباره رزمندگان نوشته شده ارائه کنید به چه موارد قابل اعتنایی اشاره میکنید؟
سبک کتابها با هم متفاوت است و خیلی نمیشود این کتاب را با کتابهای دیگر مقایسه کرد؛ اما بعضی شاخصهها در این کتاب جالب است. یکی از آنها بحث خاطرات شهید چمران است؛ مثلاً نکاتی که در خاطرات شهید چمران آمده، بسیار جالب است که این خاطرات نه از زبان یک فرمانده جنگهای نامنظم، بلکه از زبان یک نیروی معمولی جنگهای نامنظم نقل میشود. یا مثلاً درباره شهید علیاصغر صفرخانی که بعدها فرمانده گردان شهادت میشود، خاطرات زیبایی نقل شده همچنین در فصل آخر درباره شهید یوسف کابلی بسیار خاطرات زیبایی درج شده و تقریباً میتوان گفت این دو فصل از فصلهای جذاب کتاب بهشمار میآید.
خاطراتی که از شهدا منتشر شده و آثاری که تحت عنوان فرهنگ مقاومت فراهم آمده، چقدر میتواند بهعنوان مواد خام برای خلق آثار بزرگ و ماندگار مورد استفاده نسلهای بعد قرار گیرد؟
یکی از اهداف بزرگ من این است که خاطرات رزمندگان قبل از اینکه آنها را فراموش کنند، جمعآوری شود؛ چون اگر فراموش کنند، ممکن است برای نسلهای بعد چیزی باقی نماند و اینها مواد خامی است که میتوانند بر اساس آنها فیلمنامه بنویسند و نسلهای بعد بدانند که چه بحرانهایی پشت سر گذاشته شده است.
مهمترین پیام کتاب «بازمانده» برای نسل جوان چیست؟
بالاخره باید قبول کنیم که جنگ ابعاد مختلف و زیادی داشته است و هر فردی در این دوره یک مسئولیتی داشته و کاری انجام داده و هرکدام از منظر خودشان توانستند دفاع مقدس را روایت کنند و این منظرهای متفاوت در آینده برای نسل جوان مهم است و این روایتهای مختلف وقتی در کنار هم قرار میگیرند، باعث میشوند تصویر خوب و واضحی از دفاع مقدس نقش ببندد و متوجه میشویم چگونه توانستیم در مقابل دشمنی که فقط یک دشمن نبود، بلکه همه دنیا در برابر ما بودند، ایستادگی کنیم و این روایتهاست که میتواند نقاط کور را روشن کند.
این روزها مشغول نوشتن کتاب جدیدی هستید؟
بعد از کتاب بازمانده کتاب «آدم شدن چه مشکل» را تألیف کردم که شامل سخنان و مطالب مکتوب حضرت امام خمینی(ره) درباره تقوا و تهذیب نفس است که تمام صحبتهای امام(ره) را در کنار هم قرار دادهام و مثل یک سخنرانی درآمده بدین صورت که وقتی شخصی آن را میخواند با کمترین چالشی مواجه میشود و خوشبختانه با استقبال خوبی مواجه شده و الآن چاپ چهارم کتاب در بازار توزیع شده است.
کتاب دیگر هم خاطرات سردار حاجرضا صادقی، از فرماندهان توپخانه سپاه است که جزء کسانی است که توپخانه سپاه را تشکیل دادند و در کنار شهید طهرانیمقدم فعالیت میکردند و از زمانی که جنگ کردستان پیش میآید در کنار شهید ابراهیم هادی و دیگر شهدا بوده و خاطرات زیبایی دارند، البته کتاب قطوری نیست؛ اما زیبا و شیرین است. این کتاب در حال ویرایش است و هنوز چاپ نشده است.
نظر شما