در اختتامیه طرح پژوهشی و رونمایی از سامانه رتبهبندی کتابخانههای عمومی کشور مطرح شد:
درجهبندی کتابخانهها، موجب توسعه عملکرد تمامی کتابخانهها خواهد شد
در ادامه رمضانی گفت: یکی از ماموریتها در نهاد کتابخانههای عمومی کشور، بحث درجهبندی کتابخانهها در نهاد کتابخانههای عمومی کشور است که این موضوع معیار اساسی برای دیگر تصمیمگیریها در نهاد کتابخانهها است. نکته جدی در درجهبندی کتابخانهها این است که نوع درجهبندی فعلی در کتابخانههای مناطق محروم موجب توسعه نخواهد شد و محرومیت را در آن مناطق نگه میدارد. بسیاری از کتابخانهها با توجه به تجهیزات، متراژ و جامعه هدفی که دارند، خدمات گستردهتر و عمیقتری نسبت به برخی دیگر از کتابخانهها ارائه میدهند که با این نظام درجهبندی جدید، اشکالات موجود در رتبهبندی کتابخانهها مرتفع خواهد شد و اقدام جدیای را در پیشبرد اهداف نهاد کتابخانههای عمومی کشور رقم میزند.
گودرزی در ادامه این نشست، خلاء جدی نهاد کتابخانههای عمومی کشور را بحث رتبهبندی کتابخانه و کاربران بود، مطرح کرد و گفت: نظام درجهبندی نهاد کتابخانههای عمومی کشور در گذشته یعنی اواخر سال ۱۳۸۸ که نخستینبار اجرایی شد، نواقص بسیاری داشت و با ابلاغ درجهبندی کتابخانهها برای اجرای آن چالشهای جدیای وجود داشت. باوجود اینکه در دستورالعمل نظام درجهبندی، معیار و زیربنا، توجه در ازائه خدمات بود؛ اما در درجهبندی اشاره به خدمات نشد و در عمل به این خروجی نرسید.
وی ادامه داد: یکی از نکات مثبت درجهبندی جدید کتابخانهها، پویا بودن آن است؛ همچنین آموزشهای اولیه برای کارشناسان صورت گرفته و امیدواریم در روزهای آتی بتوانیم درجهبندی درستی از کتابخانهها داشته باشیم.
در ادامه، متولیان بیان کرد: در ماههای ابتدایی حضور تیم مدیریتی جدید در نهاد کتابخانههای عمومی کشور، یکی از مسائل مورد بحث، نظام درجهبندی و رتبهبندی کتابخانهها بود و به تبع آن، میزان بهرهگیری کتابخانهها از خدمات و براین اساس، تخصیص امکانات بود که مورد توجه قرار گرفت؛ اما با نواقصی هم همراه بود که در بازدیدهای میدانی و یا در جلسات با کتابداران بیان میشد. در پژوهشی که دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی از این جریان داشت، ناظر به یکی از نواقص این نظام بود و آن هم این بود که کتابخانههایی که در این نظام در درجه پایین قرار میگرفتند، اینطور تلقی میشد که باید از امکانات محروم بمانند؛ یعنی تخصیص اعتبار به کتابخانهها، درست نبود.
معاون برنامهریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانههای عمومی کشور عنوان کرد: سبد دریافت خدمات لزوماً متناسب با نظام درجهبندی نبود. از طرف دیگر آنچه موجب قوام درجهبندی کتابخانهها میشود، پارامترهایی است که به خدمات مرتبط نمیشد و کسانی که به مردم خدمت ارائه میکردند، مورد توجه قرار نمیگرفتند؛ یعنی درجهبندی کتابخانهها به خدمات پیرامون کتابخانه بیتفاوت بود. اگر میخواهیم کتابخانه را بهعنوان ترمینال خدمات در نظر بگیریم و معرفی کنیم باید درجهبندی و ارتقاء کتابخانه نسبت به جامعه پیرامونی حساس شود و سهم بخش ارائه خدمات باید در جامعه طبقهبندی سهم جامع و چشمگیری باشد.
وی افزود: با توجه به نواقصی که این نظام داشت، باید بازبینی میشد و در سال ۱۳۹۷ در نظام مسائل نهاد کتابخانههای عمومی کشور مورد بررسی قرار گرفت و سعی شد یک قالب ترکیبی پیشنهاد شود و از طرفی نیز سامانهای طراحی شود که بتواند مکمل مطالعه این قالب باشد و در اختیار مدیران و کتابداران قرار بگیرد.
بهگفته متولیان، نگاه به این سامانه، رتبهبندی کتابخانهها است که در دستور کار قرار دارد چراکه این نظام مسیری را تعیین میکند تا نظام ارزشمندی کتابداران نیز اجرایی شود. نظام رتبهبندی به این سمت میرود که کتابدارانی را که نسبت به سرانه امکانات، فرصت بیشتری برای ارائه خدمات دارند، مورد توجه قرار دهیم تا موجب انگیزش در میان کتابداران ایجاد شود. سامانه رتبهبندی، یک مکانیزم اجتماعی است که در بهبود فرآیندهای حاکم بر نهاد کتابخانههای عمومی کشور نیز تاثیرگذار خواهد بود.
در بخش دیگر نشست، ارتباط مجازی با مجید سالاری، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و مجری علمی طرح و محسن اکبرپور، عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر و ناظر راهبر-طرح شکل گرفت.
سالاری با ارائهای از اهداف شکلگیری سامانه رتبهبندی کتابخانههای عمومی کشور، درباره معیارهای ارزیابی سامانه، چالشهای پیشرو طرح و قابلیتهای این سامانه همچون؛ ارزیابی و رتبهبندی کتابخانههای همدرجه، تعیین و انتخاب شاخصهای ارزیابی، تحلیل نتایج و تعیین نقاط قوت و ضعف کتابخانهها و ... گفتوگو کرد. همچنین اکبرپور بهعنوان ناظر-راهبر طرح درباره نحوه عملکرد سامانه و فعالیتهای اجرایی آن توضیحاتی را ارائه داد.
در ادامه، متولیان بیان کرد: در ماههای ابتدایی حضور تیم مدیریتی جدید در نهاد کتابخانههای عمومی کشور، یکی از مسائل مورد بحث، نظام درجهبندی و رتبهبندی کتابخانهها بود و به تبع آن، میزان بهرهگیری کتابخانهها از خدمات و براین اساس، تخصیص امکانات بود که مورد توجه قرار گرفت؛ اما با نواقصی هم همراه بود که در بازدیدهای میدانی و یا در جلسات با کتابداران بیان میشد. در پژوهشی که دبیرکل نهاد کتابخانههای عمومی از این جریان داشت، ناظر به یکی از نواقص این نظام بود و آن هم این بود که کتابخانههایی که در این نظام در درجه پایین قرار میگرفتند، اینطور تلقی میشد که باید از امکانات محروم بمانند؛ یعنی تخصیص اعتبار به کتابخانهها، درست نبود.
معاون برنامهریزی، پژوهش و فناوری اطلاعات نهاد کتابخانههای عمومی کشور عنوان کرد: سبد دریافت خدمات لزوماً متناسب با نظام درجهبندی نبود. از طرف دیگر آنچه موجب قوام درجهبندی کتابخانهها میشود، پارامترهایی است که به خدمات مرتبط نمیشد و کسانی که به مردم خدمت ارائه میکردند، مورد توجه قرار نمیگرفتند؛ یعنی درجهبندی کتابخانهها به خدمات پیرامون کتابخانه بیتفاوت بود. اگر میخواهیم کتابخانه را بهعنوان ترمینال خدمات در نظر بگیریم و معرفی کنیم باید درجهبندی و ارتقاء کتابخانه نسبت به جامعه پیرامونی حساس شود و سهم بخش ارائه خدمات باید در جامعه طبقهبندی سهم جامع و چشمگیری باشد.
وی افزود: با توجه به نواقصی که این نظام داشت، باید بازبینی میشد و در سال ۱۳۹۷ در نظام مسائل نهاد کتابخانههای عمومی کشور مورد بررسی قرار گرفت و سعی شد یک قالب ترکیبی پیشنهاد شود و از طرفی نیز سامانهای طراحی شود که بتواند مکمل مطالعه این قالب باشد و در اختیار مدیران و کتابداران قرار بگیرد.
بهگفته متولیان، نگاه به این سامانه، رتبهبندی کتابخانهها است که در دستور کار قرار دارد چراکه این نظام مسیری را تعیین میکند تا نظام ارزشمندی کتابداران نیز اجرایی شود. نظام رتبهبندی به این سمت میرود که کتابدارانی را که نسبت به سرانه امکانات، فرصت بیشتری برای ارائه خدمات دارند، مورد توجه قرار دهیم تا موجب انگیزش در میان کتابداران ایجاد شود. سامانه رتبهبندی، یک مکانیزم اجتماعی است که در بهبود فرآیندهای حاکم بر نهاد کتابخانههای عمومی کشور نیز تاثیرگذار خواهد بود.
در بخش دیگر نشست، ارتباط مجازی با مجید سالاری، عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد و مجری علمی طرح و محسن اکبرپور، عضو هیات علمی دانشگاه امیرکبیر و ناظر راهبر-طرح شکل گرفت.
سالاری با ارائهای از اهداف شکلگیری سامانه رتبهبندی کتابخانههای عمومی کشور، درباره معیارهای ارزیابی سامانه، چالشهای پیشرو طرح و قابلیتهای این سامانه همچون؛ ارزیابی و رتبهبندی کتابخانههای همدرجه، تعیین و انتخاب شاخصهای ارزیابی، تحلیل نتایج و تعیین نقاط قوت و ضعف کتابخانهها و ... گفتوگو کرد. همچنین اکبرپور بهعنوان ناظر-راهبر طرح درباره نحوه عملکرد سامانه و فعالیتهای اجرایی آن توضیحاتی را ارائه داد.
نظر شما