نویسنده «اهرم فشار و شکلگیری کنش دراماتیک» در گفتوگو با ایبنا مطرح کرد؛
ترجمه تنها و وارد کردن اندیشه در زیست فردی و اجتماعی امر خوبی نیست
حمیدرضا بشیریفراز بیان کرد: تاریخ نشان داده است که ترجمه کردن صرف و وارد کردن اندیشه در زیست فردی و اجتماعی خود امر خوبی نیست و ما را دچار اضمحلال میکند.
وی افزود: این موارد را میتوان در آثاری که وجود دارد بررسی و استخراج کرد، به آنها شاکله داد ساختار بندی و معرفیشان کرد. اساسا اهرم فشار در ایران کارکرد سیاسی و تعریف مشخصی دارد؛ من سعی کردم از این تعریف مشخص استفاده کرده، آن را در درام بیاورم، ساختاری برای آن قائل شوم، آن را مطابقت دهم و نمونههای آن را استخراج کنم.
این نویسنده همچنین گفت: به عنوان نمونه وقتی میخواهید نقاشی بکشید طرح خود را روی بوم با مداد مشخص میکنید اگر تنها به همین طرح اولیه اکتفا کنیم نمیتوان نام آن را تابلوی نقاشی کذاشت. تابلوی نقاشی به ظرافتها، سایه روشنها و پرسپکتیوی که ایجاد میشود و مواردی از این دست که زیبایی شناسی اثر را بالا میبرد بستگی دارد.
او در ادامه بیان کرد: وجود عناصر داستانی در کنار یکدیگر که بافتی را ایجاد میکند، در کنار روانشناسی، جامعه شناسی، کاراکتر پردازی و غیره کمک میکند ما ساختار منسجم داستانی داشته باشیم که دارای ظرافتهایی است. به عنوان مثال، وقتی گرسنه میشوید میتوانید غذایی ساده را به سرعت در کنار خیابان تهیه کنید که اصطلاحا به آن فست فودی میگویند؛ یا میتوان در منزل وقت گذاشت و غذای همچون مرصع پلو آماده و بعد میل کرد.
بشیریفراز با اشاره به این که کنش دراماتیک، درام، دراماتیک شدن و دراماتیزه کردن یک اثر به این معناست که ما بتوانیم آن را نمایشی کنیم عنوان کرد: منظور این نیست که فقط دیدنی باشد زیرا دیدن صرفا موضوع را کامل نمیکند. اصولا تئاتریها این مثل را به کار میبرند که مقابل چشم من گرهای را بزن و آن را باز کن؛ دراماتیزه کردن نیز به همین معناست.
وی افزود: اهرم فشار به عنوان یک زیر مجموعه از عنصر اصلی کشمکش میتواند به ما در شکلگیری این کنش دراماتیک کمک کند. یعنی تنش، برخورد و اصطحکاکی که نمایش تولید کند و دیدنی باشد؛ صرف روایت و قصه نباشد که ما تنها بخواهیم چیزی را بشنویم و کنش دراماتیک ما را درگیر خود میکند و با پند و اندرز تفاوت دارد.
این نویسنده با اشاره به این که اهرم فشار و کنش دراماتیک در ادبیات و سینما ذاتا یکی هستند اما کارکردهای متفاوتی دارند گفت: احتمالا باید این جمله را شنیده باشید که نمایشنامه نوشته میشود که شنیده شود، فیلمنامه نوشته میشود که دیده شود و رمان نوشته میشود که تخیل شود، اینها نیاز به ترجمانهای مختلفی دارد. به عنوان نمونه کاراکترپردازی را در ادبیات داستانی، فیلمنامه و نمایشنامه داریم اما تفاوتهایی بین آنها دیده میشود. یعنی جزئیاتی را داریم که این تفاوت را میتوانیم در آن زبانی که استفاده میکنیم ترجمه و منحصر به هم همان زبان کرد.
او در پاسخ به این سوال که اهرم فشار وابسته به خلاقیت است یا روانشناسی و جامعه شناسی اظهار کرد: در حال حاضر زندگی بسیار پیچیده شده است و باید همه پیچیدگیهای آن را در نظر بگیریم. هرشخصی جهانبینی خاصی برای خود دارد و نوع مقابله فرد درونگرا فرد برون گرا متفاوت است. اینها یعنی ما درباره روانشناسی این مورد صحبت میکنیم. به عنوان مثال وقتی شما از طرف صاحب خانه خود برای پرداخت اجاره بها یا تمدید قرارداد تحت فشار هستید اینکه درون گرا و برون گرا باشید در عملکرد شما تاثیر میگذارد. طبیعتا اجتماع و جامعه در شکل گیری این کنش موثر است. یعنی جامعه بدوی یک صورت بروز دارد و جامعه مدرن و پست مدرن به صورت دیگر. همه موارد دست به دست هم میدهد که ما با یک بافت مواجه می شویم.
وی در ادامه عنوان کرد: ای کاش بتوانیم به جای اینکه درام را روی کاغذ و تکبعدی ببینیم یک عنصر داستان ساز را به شکل سه بعدی تصور کنیم؛ درواقع اگر به این تصور دست یابیم میتوانیم به یک بافت برسیم. یعنی اگر ما قائل به این باشیم که قرار است به یک بافت برسیم درک همه این موارد به ما کمک می کند.
او با اشاره به این که ترجمه آثار کشورهای دیگر خوب است اما نباید صرفا به آن بسنده کرد اظهار کرد: تاریخ نشان داده است که ترجمه کردن صرف و وارد کردن اندیشه در زیست فردی و اجتماعی خود امر خوبی نیست و ما را دچار اضمحلال میکند.
حمیدرضا بشیریفراز در پایان گفت: ما در کنار ترجمههای بسیار خوبی که ارتباط ما را با جهان پیرامون در هر زمینه برقرار میکند نیازمند یک سری آدم هستیم که فکر کنند و ملزومه این فکر کردن این است که سوالاتی داشته باشند و به سمت تولید فرضیه و اثبات بروند تا در علوم مختلف به نظریات برسند.
انتشارات ساقی کتاب «اهرم فشار و شکلگیری کنش دراماتیک برای ادبیات، تئاتر و سینما»اثر حمیدرضا بشیریفراز را در 192 صفحه، با شمارگان 1100 نسخه و با قیمت 26500 تومان منتشر کرده است.
نظر شما