امروز 29 آذر سالروز درگذشت گلچین گیلانی شاعر نوپرداز ایرانی است که شعر «باز باران» او در کتابهای درسی کودکان دهه شصت خاطرهساز بود، میرشمس الدین فلاح هاشمی نویسنده، یادداشتی درباره او نوشته و در اختیار ایبنا قرار داده است.
در این میانه شعری است که سالها حال فرزندانمان را و حال پدران و مادران ما را نیک؛ خوب کرده است. شعری که بخش دلپذیر و طربناک کودکی ما را تقویت کرده است. شعری که لطافتش، روانی و سلاست واژگانش، نرمی و نازکی کلماتش، نسیم و خنکای روح شاعرانه دمیده شده بر شعرش، خیال لطیفش که ما را میبرد تا عمق جنگلهای گیلان و همراهمان میکند با کودکی که شادمانه و جست و خیزکنان میان قطرات پرطراوت باران؛ به جای همه ما عشق میکند و خوشی میزاید.
باز باران
با ترانه
با گُهرهای فراوان
میخورد بر بام خانه
یادم آرد روز باران
گردش یک روز دیرین
خوب و شیرین
توی جنگلهای گیلان...
در همین چند واژه اندک مخاطب بیاختیار خود را در فضایی مملو از طراوت، شادابی و احساس خیس باران خوردهای دارد که حال دل او را خوب میکند. شعری که به جرات میتوان اذعان کرد خاطره انگیزترین شعر دوران مدرسه ماست.
مرحوم گلچین گیلانی با این شعر به یادگار گذاشته خود، چند مطلب مهم را به خواننده خود القا میکند. یکی اینکه درست است شعر در محیط جنگلهای گیلان پرسه میزند ولی هیچ گاه محبوس در گیلان نمانده است. جان کلام او احساس همه مخاطبان ایران و حتی به جرات میشود گفت که همه مخاطبان فراتر از ایران را درگیر خود میکند.
نکته مهم دیگر شعر این است که در قالب شعر نو سروده شده است. روزگاری که جبههگیریهای سخت درباره شعر نو بود و علمای متعصب ادبیات، مواجهه منفعلانهای با این قالب شعری داشتند، گلچین گیلانی به خوبی توانست تمام حس کودکی و شادابی یک پسربچه ده ساله را در میان جنگل باران خورده گیلان در همین قالب شعری به تصویر بکشد. شاید بسیاری از مردم حواسشان به قالب شعر نو نبوده باشد که این شاعر خوش ذوق چگونه با وزن فاعلاتن و مصرعهای کوتاه و قوافی پرآشنا، هم حرمت شعر کهن را حفظ کرده و هم سبب آشتی فراگیر (اهالی شعر و مردم) شده است. البته شعر نو قبلا در موضوعات سیاسی بخصوص در دوران مشروطه، میان مردم جا باز کرده بود.
اما کمی بیشتر درباره شاعر بدانیم
مجدالدین میرفخرایی پزشک و شاعر، متخلص به گلچین و معروف به گلچین گیلانی، جزو نخستین گروه از شعرای سراینده شعر نو در ایران است. او اولین شاعر نو پردازی است که شعرش به کتابهای درسی مقطع ابتدائی راه یافته که تا امروز هم حضور دارد. این اتفاق برای کمتر شعری پیش آمده است.
دکتر مجدالدين میر فخرایی، متخلص به گلچین گیلانی در یازدهم دی ماه سال 1288 در رشت به دنیا آمد. او از سرایندگان شعر نو فارسی است. در سال 1312 در آزمون اعزام دانشجو به اروپا پذیرفته شد و به انگلستان رفت و در رشته طب به دریافت درجه دکترا نایل شد. پس از آن در لندن اقامت گزید و دیگر به ایران بازنگشت، شعرهایش را نیز از آنجا می فرستاد. در زمان جنگ جهانی دوم و بسته شدن دانشگاه های لندن و قطع شدن کمک هزینههای تحصیلی برای امرار معاش به کارهای متفاوتی از جمله رانندگی آمبولانس و گویندگی در رادیو پرداخت.
گلچین از نوجوانی، هنگامی که ده سال بیشتر نداشت به شاعری پرداخت و کمکم اشعارش مورد توجه قرار گرفت که برای اولین بار در ۱۳۰۷، در مجله ارمغان و بعدها در مجلههای روزگار نو، فروغ و مجله سخن انتشار یافت.
شعر «باران» او یکی از معروفترین شعرهایی است که قسمت کوچکی از آن در کتابهای درسی کودکان به چاپ رسید. او اولین شاعر نوپردازی است که شعرش به کتابهای دوره ابتدائی راه یافت. از جمله دفاتر شعر او می توان به مجموعه هایی چون «برگ»، «نهفته» ، «مهر و کین» و «گلی برای تو» نام برد. معروفیت گلچین با انتشار شعر «باران» در مجله «سخن» آغاز شد. از شعر «پرده پندار» او به عنوان اوج خلاقیت وی در عرصه شاعری نام میبرند. گلچین گیلانی در 29 آذر سال 1351 در لندن درگذشت. یادش گرامی
نظر شما