او جوايزی نيز از جشنواره‌‌های مختلف دريافت كرده كه «نشان كلاغ سفيد -كتاب برگزیده‌ی كتابخانه مونيخ»، «جايزه پروين اعتصامی»، جایزه تقديری «كتاب سال وزارت ارشاد»، جايزه «بانوی فرهنگ وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی»، «تنديس و لوح افتخار جعفر پايور براي بهترين بازآفرینی»، لوح تقدیر به عنوان نویسنده برتر آثار بازآفرینی در «نخستین دوره جایزه آذریزدی»، «رمان برگزیده جشنواره شهيد غنی‌پور»، لوح زرين و ديپلم افتخار «جشنواره کتاب و مطبوعات كانون پرورش فكری» و «قلم بلورين جشنواره مطبوعات وزارت ارشاد» از آن جمله است.
با انتشار سطح‌های مختلف «کلاس اولی، کتاب اولی» علاقه به خواندن در بچه‌ها تقویت می‌شود. نکته جالب در این مجموعه، استفاده از کلمات ساخته شده بامزه برای کودکان است. با توجه به این که بچه کلاس اولی هم چنان در سن زبان آموزی هست. این ساختار کلمات باعث نمی‌شود تا کلاس اولی‌ها کلمات غریبه بیاموزند؟
مجموعه کلاس اولی کتاب اولی از پنج سطح تشکیل شده که هر سطح آن بر اساس آموزش چند حرف از حروف الفبا هست. مثلا حروفی را که در درس‌های یک تا پنج یاد می‌گیرند، ما برای سطح یک انتخاب کردیم و داستان‌هایی که نوشته شده بر اساس همان حروف هست. اما ما سعی کردیم که لذت داستان‌خوانی را به بچه‌ها بچشانیم. تا بچه‌ها به چشم ببینند که با همان تعداد کلمات و حروفی که خوانده‌اند، قادر هستند که یک کتاب کامل داستانی را بخوانند و در دو سه ماه اول سال اول دبستان، آنها با استفاده از همین کتاب‌های سطح اول می‌توانند که داستان کامل بخوانند. با بازخوردهایی که از والدین و معلم‌ها و بچه‌ها در فیلم‌های ارائه شده توسط خانواده‌ها، گرفتیم، متوجه شدیم که بچه‌ها از این تجربه خوب اعتماد به نفس بیشتری پیدا می‌کنند. برای اینکه می‌بینند می‌توانند این کتاب را بخوانند و بعد به سراغ سطح‌های بعد بروند. از طرف دیگر من فکر می‌کنم که کتاب‌خوانی خیلی می‌تواند به بچه‌ها کمک کند که دایره واژگانشان گسترش پیدا کند و زبان فارسی را بهتر یاد بگیرند. ما سعی کردیم که خیلی از کلماتی که در کتاب فارسی مطرح نمی‌شود و خیلی از جملات ساده که با همین حروف کم را می‌توان استفاده کرد. همین حروف کم را در همان سطح‌های اول وارد داستان‌ها کنیم تا دایره واژگان کودکان ما گسترش پیدا کند.
به مناسبت انتشار پنجمین سطح از مجموعه کتاب‌های «کتاب اولی، کلاس اولی» در نشر افق، با آتوسا صالحی گفتگویی را ترتیب داده‌ایم.
«کتاب اولی‌ها،کلاس اولی‌ها» قدم بزرگی برای بچه‌ها محسوب می‌شوند. درس به درس و همگام با آموزش حروف مدرسه، می‌تواند کتاب داستان مربوط به همان حروف را به‌تنهایی بخوانند. این اتفاق چطور می‌تواند به استقلال بچه‌ها کمک کند؟
فکر می‌کنم که خواندن این کتاب‌ها می‌تواند به استقلال بچه‌ها کمک کند. از این جهت که خودشان به تنهایی کتاب می‌خوانند و به تنهایی می‌توانند یک داستان را تا آخر دنبال کنند. شاید قبل از اینکه این کتاب‌ها در دسترشان باشد، بچه‌های کلاس اول باید یک سال کامل را صبر می‌کردند تا تمام شود و به کلاس دوم بروند و تازه از آن موقع کتاب خواندن را شروع می‌کردند. اما حالا که از دو سه ماه اول شروع می‌کنند به کتاب خواندن.، یک مقدار استقلال خواندن آنها هم بیشتر می‌شود و از طرفی هم می‌توانند حتی در درس‌های ریاضی تجربه بهتری داشته باشد. چون می‌توانند سوال‌های درس ریاضی را بهتر بخوانند و بهتر درک کنند، خیلی کمک می‌کند که راحت‌تر جواب بدهند.
من خودم دوتا پسر داشتم که پا به پای آنها، کلاس اول را گذراندم. بزرگ‌ترین مشکل این بود که بچه‌ها در درس فارسی بیشتر به همان کتاب کلاس اولشان قناعت می‌کردند و بعد در خواندن متون علوم و حتی اجتماعی و ریاضی و هدیه دچار مشکل می‌شدند. خیلی وقت‌ها نمی‌توانستند جواب سوالات ریاضی را بدهند به خاطر این بود که سوال را خوب نمی‌توانستند بخوانند. به این فکر کردم که این طرح هم می‌تواند به درک مطلب به بچه‌ها کمک کند. در آموزش زبان انگلیسی را می‌بینیم که همیشه خیلی روی درک مطلب با بچه‌ها کار می‌شود، به همین خاطر آنها در آموزش زبان انگلیسی خیلی سریع‌تر پیش می‌روند. ولی در کتاب‌های درسی ما مقصر فارسی بیشتر روی حفظیات زیاد تمرکز می‌شود و نه درک مطلب. من فکر می‌کنم یکی از بزرگ‌ترین نقاط ضعف آموزش فارسی ما در دبستان و کلاس اول بچه‌هاست.
ابتکار جالب دیگر در این مجموعه، فعالیت‌های تعریف شده پایانی در هر کتاب است که می‌تواند همانند خودآزمایی عمل کند. این امر در شکل‌گیری مهارت‌های زبانی تا چه اندازه مؤثر است؟
بله به نکته‌ی خوبی اشاره کردید. این فعالیت‌های پایانی کتاب هم در ارتباط با خود داستان‌ها هست و اغلب اوقات ما در این فعالیت‌ها بازی‌های زبانی را گنجاندیم که باعث لذت بیشتر بچه‌ها و شور و شوق آن برای یادگیری شود. مثلا در فعالیت‌های آخر کتاب، فعالیتی قرار دادیم که با استفاده از همین کلمات و جملاتی که یاد گرفتند به بزرگ‌ترهای خود دیکته بگویند. فکر می‌کنم این فعالیت، از جملات خود داستان‌ها هست. داستان هایی که در کتاب آمده است. به جز آن بازی‌های زبانی هست. داستان نوشتن بر اساس تصویر هم در انتهای کتاب‌ها وجود دارد. یک سری فعالیت نوشتن هم اضافه کردیم که ما نویسنده‌ها معمولا در کلاس‌های نوشتن خلاق، تدریس می‌کنیم را به شکل ساده‌تر ارائه کردیم. از طرف دیگر تمرکز بر درک مطلب بود مثلا سوالات وجود داشت در مورد اینکه حالا اگر شما به جای چنین شخصیت داستان بودید، چه کار می‌کردید؟ یا دیالوگ از کدام شخصیت داستان بوده؟ این فعالیت‌ها باعث می‌شود تا تمرکز بچه‌ها بیشتر شود و بعد برگردند و دوباره و سه باره داستان را بخوانند و خیلی سعی کردیم که تمام این موارد بیشتر جنبه درسی نداشته باشد و بیشتر بر اساس بازی و سرگرمی باشد تا ذوق و شوق بچه ها رو برای یادگیری زبان فارسی و داستان‌خوانی بیشتر کند.
این مجموعه در چند سطح منتشر شده است. البته این نکته را فراموش نکنیم که کتاب دست گرفتن و خواندن حتا با کمترین کلمه‌ها و حروف برای یک کلاس اولی جذاب است. این خوانش داستان چه حد در روابط اجتماعی بچه‌ها تأثیرگذار است؟
خب من فکر می‌کنم که داستان‌خوانی به جز اینکه به بچه‌ها کمک می‌کند که از درس‌های خودشان لذت بیشتری ببرند و در درس فارسی و بقیه درس‌ها هم پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته باشند، تجربه زیسته بچه‌ها را هم زیاد می‌کند. حتا باعث می‌شود که دانش اجتماعی بیشتری پیدا کنند و همین داشتن دانش اجتماعیِ بیشتر به آنها کمک می‌کند که روابط خودشان را بهتر کنند. بازخوردهایی که از پدر مادرها و خود بچه‌ها داشتد، دیدیم که اغلب اوقات بچه‌ها با کمک این کتاب‌ها توانستند ارتباط بیشتری با پدر مادر و حتا مادربزرگ پدربزرگ پیدا کنند و با ذوق و شوق این کتاب‌ها را برای آنها و در کنار آنها خواندند. از طرفی فکر می‌کنم که باعث می‌شود آنها تشویق شوند که این مسیر را با علاقه بیشتری ادامه بدهند و بعد از پایان کلاس اول به سراغ کتاب‌های دیگر بروند. اگرچه این کتاب‌ها در پنج سطح مختلف هست، همچنین سعی کردیم که در کتاب‌ها از ژانرهای مختلف و شیوه‌های متفاوت داستان نویسی استفاده کنیم. از ژانر طنز و حتا ادبیات فولکلور استفاده کنیم. بازآفرینی داشته باشیم و حتی بعضی‌ها به شکل رمان کوتاه هست. تعدادی از این کتاب‌ها به شکل نامه است. تعدادی اول شخص و تعدادی سوم شخص هستند. خلاصه، سعی شده تا در تهیه کتاب‌ها از انواع مختلف روایت و ژانرهای مختلف داستان نویسی استفاده کنیم برای اینکه این گونه‌های مختلف داستانی و ادبیات داستانی را به کلاس اولی‌های عزیز معرفی کنیم. امیدواریم که این مجموعه سرآغازی باشد برای اینکه همه کلاس اولی‌ها معجزه داستان‌خوانی را باور کنند و در طول زندگی‌شان لحظات خوشی را در زندگی‌خود داشته باشند.
نظر شما