عصمت مومنی، مدیر گروه رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی(کتابداری) دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، درباره تاثیرگذاری طراحی و اجرای سامانه‌های اطلاع‌رسانی «حافظه ملی ایرانیان» و «سنا» در شرایط کرونایی جامعه گفت: سامانه حافظه ملی ایرانیان و سنا، حکایت از دسترس‌پذیری کاربران به نسخ خطی و نشریات با شعار «حافظه ملی در خانه هر ایرانی» دارد که خواهان دسترس‌پذیری آزاد مردم به اطلاعات این سامانه است.
وی افزود: این اقدام، تاثیرگذار، قابل توجه و مهم است و مطمئنا هنگامی که سامانه‌ای قابل رویت می‌شود، جمعی دست‌اندرکار این محتواسازی هستند؛ جمعی که از بخش فنی گرفته تا بخش محتوایی تلاش بسیاری در این زمینه انجام داده‌اند. دو منبع اطلاعاتی چون نشریه و نسخ خطی از جمله منابعی‌اند که نمی‌توان به‌راحتی در اختیار مراجعه‌کنندگان برای مطالعه قرار داد و محدودیت‌های خاص خودشان را دارند؛ بنابراین این اقدام شایسته‌ای است که می‌تواند در حوزه مطالعاتی پژوهشگران تاثیرگذار باشد.
مومنی بیان کرد: رونمایی از این سامانه‌ها با جریان کرونا مصادف شد و توانست تاثیرگذاری بیشتری داشته‌باشد؛ البته هدف دست‌اندرکاران این طرح برای رسیدن مختص این دوره نبوده‌است؛ چراکه فراهم‌کردن این زیرساخت‌ها برای این زمان محدود نیست و صحبت بر سر داشتن و ایجاد دولت الکترونیک و دسترسی آزاد به اطلاعات است که عمده کتابخانه‌های بزرگ دنیا این بستر را فراهم کردهاند.
مدیر گروه رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی(کتابداری) دانشگاه علامه طباطبایی عنوان کرد: امیدوارم که سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران این بسترسازی را که در زمینه دسترسی آزاد به منابع اطلاعاتی آغاز کرده‌است، ادامه بدهد و همچنین، درصدد تهیه یک‌سری از تراکنش‌ها از سوی کاربرانی که وارد سایت می‌شوند، برآید تا از نیاز و علایق کاربران آگاه و مطلع شود و به‌دنبال دسترس‌پذیرکردن منابع اطلاعاتی، برای رفتار اطلاعاتی کاربر برنامه‌ریزی کند.
وی ادامه داد: هدف‌گذاری نهادهای ذی‌ربط در بحث دولت الکترونیک باید گسترده‌تر و با نگاه روبه‌‌بالا باشد و بر رفتار اطلاعاتی کاربر و ارتباط آن‌ها توجه شود. اینکه کاربران با چه موضوعاتی بیشتر درگیر شده‌اند و به آن‌ها مراجعه می‌کنند و چه موضوعاتی علاقه‌مندی آن‌ها را برمی‌انگیزد، مهم است.
به گفته مومنی، در بحث کتابداری صرفا به در اختیارقرار دادن منابع، فراهم‌کردن زیرساخت‌ها و ... توجه و بسنده می‌شود، اما در بحث علم اطلاعات و دانش‌شناسی باید با نگاه گسترده‌تری برنامه‌ریزی کرد؛ برنامه‌ریزی برای اینکه کاربران به چه اطلاعاتی رجوع می‌کنند و چه رفتار اطلاعاتی‌ای دارند.
مدیر گروه رشته علم اطلاعات و دانش‌شناسی(کتابداری) دانشگاه علامه طباطبایی درباره لزوم اجرا این سامانه‌ها در شرایط کرونایی حاکم بر جامعه بیان کرد: وظایف کتابخانه ملی با دیگر کتابخانه‌ها کاملا متفاوت است. کتابخانه ملی کتابخانه مادر است و اصولا یکی از وظایف مهم آن حفظ و نگهداری از میراث مکتوب و غیرمکتوب است؛ بنابراین سازماندهی، ذخیره، فراهم‌آوری و اشاعه اطلاعات آن بالا است. کتابخانه ملی توانایی انجام این اقدامات را در راستای توانایی‌هایش دارد اما کتابخانه‌های دیگر نیز وظایف خود را دارند که البته باید با یکدیگر لینک شوند تا اقدامات گسترده‌ای در راستای دسترس‌پذیری مردم به منابع اطلاعاتی انجام بدهند.
وی در ادامه با اشاره به نقاط ضعف و قوت اجرای این سامانه‌ها عنوان کرد: نقاط ضعف و قوت طرح را نباید از سوی نهاد مربوطه و مجری کار پیگیری کرد چراکه سازمان کار خود را انجام داده‌است اما باید دید که پژوهشگران می‌توانند پژوهش‌هایی را بر مبنای این سامانه‌ها طراحی کنند یا نه.
مومنی افزود: باید پرسید آیا پژوهشگر که عمدتا تربیت‌شده دانشگاه‌ها هستند می‌توانند در بهره‌برداری از این سامانه‌ها حرکت مثبت و روبه‌جلویی را داشته‌باشند یا نه. من نقاط ضعف و قوت این طرح‌ها را بیشتر خارج از وظایف سازمان اسناد و کتابخانه ملی می‌دانم. از نظر من، این موضوع جزء وظایف سازمان‌های آموزشی است که باید به آن توجه کنند.
یکشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۹ - ۰۸:۲۶
نظر شما