جواد نوروزی در ابتدای این نشست با اشاره به ویژگی‌های ممتاز زبان و ادب فارسی در طول تاریخ از دیرباز تا به‌حال گفت: این زبان همیشه نقش اصلی در پایداری و حیات قوم ایرانی و وحدت ملی بازی کرده و می‌کند. زبان فارسی همیشه چون حلقه مرئی و نامرئی هویت ملی ایرانیان را به یکدیگر پیوندداده و اکنون هم عامل اصلی وحدت ملی ایرانیان است.
این پژوهشگر افزود: زبان و ادب فارسی مهمترین شاکله هویت فرهنگی ما ایرانیان است که با پیشینه هزار و چند ساله میراث معنوی همه اقوام ایران زمین بشمار می‌رود از گذشته‌های دور همه ایرانیان در گسترش و غنای زبان فارسی دست داشته‌اند و شواهد گویای این واقعیت تاریخی را در سخنان رودکی از سمرقند، فردوسی از طوس، فرخی از سیستان، فخرالدین اسعد از گرگان، شهریار از تبریز نظامی از گنجه و نیما از مازندران و ... می‌توان دید.
نوروزی درباره دلیل برگزاری این نشست نیز توضیح داد: پرداختن به این زبان ارزشمند یکی از بایدهایی است که می‌بایست به آن پرداخته شود. در این راستا سلسله نشست‌هایی را در راستای گسترش زبان و ادب فارسی، شناخت راهکارهای گسترش این زبان و آسیب‌شناسی آموزش این زبان در سرای اهل قلم تشکیل دادیم و این نشست در راستای همین نشست‌هاست.
«فارسی بیاموزیم» گفتارمحور است
حسن ذوالفقاری، استاد دانشگاه و نویسنده این کتاب نیز در این نشست گفت: آموزش زبان فارسی در سراسر جهان با گذشته تفاوت کرده و امروزه آموزش زبان فارسی به صورت یک رشته و تخصص در کشور ما در آمده و در دانشگاه‌هایی هم به تدریس این رشته می‌پردازند. در ایران 14 مرکز داریم که به این امر می‌پردازند و از سراسر جهان برای آموزش‌های کوتاه و بلندمدت دانشجو می‌پذیرند. همچنین دانشجویانی هم داریم که در دانشگاه‌های کشور به تحصیل در این رشته می‌پردازند. علاوه برآن کرسی‌های متعددی هم در خارج از کشور داریم و بیش از 40 کرسی که ایران آن‌ها را مدیریت می‌کند و ده‌ها کرسی دیگر که استاد مقیم دارند بنابراین ما با خیل عظیم دانشجویانی مواجهیم که در رشته زبان فارسی تحصیل می‌کنند و نیاز به منابع و مواد آموزشی دارند.
این پژوهشگر و مولف ادامه داد: یکی از منابعی که در طول 20 سال گذشته برای آموزش این فراگیران تهیه شده کتاب «فارسی بیاموزیم» است. این کتاب در چهار جلد شامل آموزش زبان فارسی-دوره مقدماتی، آموزش زبان فارسی-دوره میانه، آموزش زبان فارسی- دوره میانه و آموزش زبان فارسی- دوره پیشرفته در ویراست جدید نوشته شده است.
وی به روند تالیف این کتاب اشاره کرد و گفت: در سال 1380 از سوی بنیاد علوی در امریکای شمالی از سوی پروفسور رضا برای تالیف این کتاب‌ها با هزینه خودشان به ما پیشنهادهایی داده شد. من در آن زمان در سازمان تالیف کتاب‌های درسی و مولف کتاب‌های درسی بودم و قرار شد برای دانش‌آموزان ایرانی که زبان فارسی زبان دوم آن‌هاست، و می‌خواهند زبان فارسی یاد بگیرند، کتاب‌هایی تهیه کنیم. ما متشکل از دو تیم برنامه‌ریز و مولف بودیم. تیم برنامه‌ریز و مشاوران ما اساتیدی مانند یدالله ثمره، کوروش صفوی، علی‌محمد حق‌شناس، دبیرمقدم و خانم نعمت‌زاده بودند و کتاب را در مرحله طراحی تایید کردند و به کمک دو تن دیگر از همکارانم مهبد غفاری و بهروز محمودی بختیاری این کتاب را بر اساس برنامه‌ریزی که انجام شد در 11 جلد به‌صورت یک بسته آماده کردیم که در آموزش و پرورش چاپ شد و برای امریکای شمالی و بعد از آن سراسر جهان فرستاده شد.
وی در ادامه با بیان اینکه ارسال بسته 11 جلدی به خارج از کشور هزینه‌بر بود، گفت: مجبور شدیم حجم این کتاب‌ها را به شکل چاپی کم کنیم و به شکل الکترونیکی هم در‌آوریم و کتاب‌های الکترونیکی هم خواهیم داشت.
ذوالفقاری با بیان اینکه براین اساس الان دیگر مشکل کتاب و منابع را برای تدریس زبان فارسی در کرسی‌های خارج از کشور نداریم، گفت: در زمینه تصویرگری هم با حساسیت بالایی برخورد کردیم. و در دور اول از فرشید مثقالی بهره بردیم و سعی کردیم معیارها و استانداردهای بالایی داشته باشد چون آبروی جمهوری اسلامی در خارج از کشور بود. این کتاب در جای خودش به‌خوبی دیده شد و موفقیت‌هایی کسب کرد و در سال 1384 به عنوان کتاب برگزیده جایزه بین‌المللی خوارزمی و کتاب سال جمهوری اسلامی معرفی شد.
این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: این کتاب‌ها چهارمهارتی هستند و باید چهار مهارت از سوی یک معلم تدریس شود. از سویی کتاب را به صورت خودآموز طراحی کردیم تا اگر امکان وجود استادی برای تدریس وجود نداشت، خانواده‌ها بتوانند این کتاب‌ها را با فرزندانشان تمرین کنند. البته در دوره دوم و چاپ جدید این کتاب برای همه افرادی که زبان دومشان فارسی است و می‌خواهند آن را آموزش ببینند، طراحی شده است.
وی افزود: همچنین این کتاب تمرین محور است و به‌گونه‌ای طراحی شده که از صفر تا صد آموزش زبان فارسی مد نظر قرار گرفته است. در هر کتاب چندین بخش وجود دارد. بنای ما بر آموزش گفتار است و ویژگی آن گفتارمحور بودنش است نه نوشتارمحور یعنی گوش کن و بخوان. به همراه تمرین‌هایی که خواندن و نوشتن را تقویت می‌کند. در پایان هرکتاب نیز فهرستی از واژگان پایه و تازه‌ای که در کتاب آمده به همراه شکل آوانگاشت واژه‌ها برای تلفظ درست آمده است.
.jpg)
«فارسی بیاموزیم» بهترین منبع آموزش زبان فارسی به فارسی‌آموزان خارج از کشور است
زهرا عباسی، پژوهشگر و استاد دانشگاه تربیت مدرس، نیز در این نشست با اشاره به اینکه این کتاب به عنوان بهترین منبع برای آموزش زبان فارسی به فارسی‌آموزان خارج از کشور است، به بیان نکاتی از 25 مقاله و پایان‌نامه‌هایی پرداخت که در زمینه این منبع آموزشی نوشته شده و در این باره بیان کرد: به‌نظر من مهمترین موضوع، برنامه درسی و انتخاب یک کتاب مناسب برای آموزش است که الگوهای مختلفی در این زمینه وجود دارد.
وی افزود: در بررسی مقالات موجود، مقاله‌ای نوشته شده و این کتاب را از نظر الگوی لیتل جان بررسی کرده و نقاط قوتی را برای این کتاب بیان کرده است. ازجمله الزام زبان‌آموزان به برونداد و تولید زبانی، نقش‌آفرینی زبان آموزان، توجه به معنا، ارائه متون اصیل، مرور برون‌دادهای قبل، تاکید بر تعامل و مشارکت‌های کلاسی و همچنین نقاط ضصعفی مانند کم توجهی به برونداد فراجمله‌ای، کم‌توجهی به مهارت شنیداری، فقدان انسجام و فهرست ناقص در این منبع دیده می‌شود که در ویراست جدید تا حدی بازنگری شده است.
این پژوهشگر در ادامه بیان کرد: در مقاله دیگری هم این منبع از نظر الگوی کانینگ ورث بررسی شده و بیش از 30 شاخص دارد در زمینه انتخاب کتاب درسی مناسب برای فارسی‌آموزان. در بررسی‌های انجام شده بر اساس این الگو درباره این کتاب نوشته شده که از الفبای آوانگار فقط در دروس اولیه دوره مقدماتی همراه با معرفی واژه‌های جدید استفاده شده، تمرین‌های تلفظ با تاکید بر آموزش زبان محاوره وجود ندارد، در دوره مقدماتی واژه به طور مستقل آموزش داده نشده و فقط با تصاویر انجام شده. همچنین آموزش نوشتن روند مناسبی دارد و بعد از شنیدن و خواندن و فعالیت‌های نوشتن با تنوع بیشتر در کتاب کار مورد توجه قرار گرفته، همچنین رعایت روند ساده به دشوار مناسب است، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی مناسب است و به‌صورت واقع‌بینانه به تصویر کشیده شده و نیاز به بازبینی دارد که در ویراست دوم بازبینی انجام شده است.
عباسی در ادامه به بررسی مجموعه از دیدگاه زبان‌شناسی نقش‌گرا پرداخت و گفت: مقالات زیادی در این زمینه وجود دارد که دو مورد از آن‌ها به فرانقش تجربی پرداخته بودند که ما تجربیاتمان از دنیا را چگونه در قالب افعال می‌ریزیم و بیان می‌کینم و در این کتاب چگونه به این مساله پرداخته شده و حاکی از آن است که کنش رابطه‌ای و کنش مادی در این کتاب بیشترین روایت‌ها را داشته است که پرداختن به کنش رابطه‌ای در سطح مقدماتی قابل قبول است اما در سطح پیشرفته باید به کنش‌های مادی و احساسی هم بپردازیم که این کتاب به آن پرداخته است.
وی افزود: موضوع بعدی انسجام است که در این حوزه دو مقاله نوشته شده و انسجام‌های واژگانی، ارجاع، حذف، ربط و جانشینی بیشترین نوع مولفه‌های انسجامی بودند که متن‌های این کتاب را به صورت منسجم در می‌آوردند و هرچه به سوی پیشرفته می‌رویم انسجام حذف و جانشینی بیشتر به چشم می‌خورد.
این استاد دانشگاه همچنین بیان کرد: معمولا در این بررسی‌ها چندین منبع آموزش مورد بررسی قرار گرفته‌اند و مقایسه شده‌اند و در این 24 مقاله که من آن‌ها را بررسی کردم، کتاب فارسی بیاموزیم در کلیت از همه منابع بهتر است اما گاهی منبعی هم وجود دارد که در مولفه خاصی از این کتاب پیشی گرفته است.
نظر شما