در این اثنا کتابفروشانی که به امید بازار اسفند و شب عید، غبار کسادی این سال‌ها را - که بر محصولات فرهنگی‌شان نشسته بود - پاک کرده بودند و چشم امید داشتند تا شاید با فروش کتاب‌هایشان طراوت تازه‌ای به جامعه تزریق کنند، اینک ناامید شده‌اند.
طبیعی است که حفظ جان، سلامتی و نجات از شر این ویروس، نسبت به خرید کتاب، در اولویت است. اما کتابفروشیها می‌توانند از همین موقعیت خودقرنطینگی مردم هم استفاده کنند؛ آنها حالا یاد گرفته‌اند که نقش فعال‌تری بین انتشاراتی‌ها و خوانندگان کتاب‌ها ایفا کنند و محتوای کتاب‌ها را به مخاطبان معرفی کنند؛ هرچند شاید در ابتدای کار با مشکلاتی نیز روبه رو شوند زیرا در تعطیلات اجباری و قرنطینه هیچ کس خوشحال نیست.
طبعا در این شرایط، آن‌هایی که از قبل کتابخوان بودند، همچنان برنامه کتابخوانی خودشان را دارند و احتمالا بسیاری از کسانی هم که اهل مطالعه نبوده‌اند، برای پر کردن وقت و جلوگیری از افسردگی، سر خودشان را به کتاب گرم کرده‌اند. با این حال کتاب‌فروش‌ها با چالش‌های جدیدی روبه‌رو شده‌اند هر چند بعضی از کتاب‌فروش‌های ووهان چین که شرایطی مشابه ما و چه‌بسا بدتر را داشتند، توانستند همین موقعیت سخت را تبدیل به یک فرصت کنند. در این گزارش از کم و کیف فعالیت کتابفروشی‌های استان سمنان در این روزهایی کرونایی برایتان نوشته‌ایم.
بعد از شیوع کرونا فقط یک جلد کتاب آن هم تست کنکور فروخته‌ام!
حمیدرضا شجاعی‌نیا، کتابفروش دامغانی در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا با بیان اینکه این روزها مراجعه‌کننده‌ای نداریم که در خطر باشیم، افزود: فروش کتاب در این روزها به‌شدت پایین آمده است و فروش اینترنتی هم به دلیل اینکه زیر ساخت‌های آن در کشور ما و دست کم شهر من، دامغان آماده نیست عملا امکان‌پذیر نیست.
این کتابفروش دامغانی ادامه داد: مشتری باید کتاب را ببیند، ورق بزند، پسند کند و نهایتا آن را بخرد. خیلی از مشتری‌ها در دامغان این خلق و خو را دارند که تا کتاب را از نزدیک نبینند و ورق نزنند، آن را نمی‌خرند؛ شاید خیلی از کتابخوان‌ها ندانند چه کتابی را می‌خواهند اما وقتی در کتابفروشی حاضر می‌شوند، با مشاهده و تورق کتاب، کتاب مورد علاقه خودشان را می‌خرند که شاید این فرصت در خرید اینترنتی و یا ارسال توسط پیک فراهم نباشد.
فعالیت اتحادیه کتابفروشان دامغان زیر نظر اتحادیه خرازان!
شجاعی‌نیا بیان کرد: در تمام مدتی که ویروس کرونا شیوع پیدا کرد تنها یک جلد کتاب فروختم و آن هم کتاب تست کنکور بود! سال‌های گذشته نزدیک عید طیف‌های خاصی از مردم برای عیدی دادن کتاب می‌خریدند و عیدی می‌دادند که امسال چون دید و بازدیدی نیست عیدی هم وجود ندارد و طبیعتا عیدی دادن هم مفهومی پیدا نمی‌کند.
وی با اشاره به اینکه اتحادیه کتابفروشان دامغان زیر مجموعه اتحادیه خرازان است، گفت: اتحادیه مربوطه تاکنون هیچ برنامه مدونی برای تعطیلی یا بازبودن واحدهای صنفی نداشته است؛ اگر برنامه‌ای می‌داشتند و می‌توانستند، تلاششان را مصروف اصنافی همچون نانوایی‌ها و اتحادیه‌هایی که مسئول تهیه آذوقه مردم هستند، می‌کردند؛ که برای آنها نیز نکردند زیرا کتاب که از نظر درجه اهمیت شاید در مرحله دهم قرار دارد. چه توقعی داریم؟!
تعطیلی همیشه جوابگو نیست
این کتابفروش دامغانی تصریح کرد: در شرایطی که مردم برای تهیه دارو و ماسک دچار مشکل هستند، از کتاب نالیدن و از مشکلاتش گفتن چندان لطفی ندارد. قصه کتاب پر‌غصه‌تر از این حرف‌هاست؛ تنها راه فروش به صورت غیرحضوری، پیک است اما چون تکلیفی از ناحیه متولیان مبنی بر ادامه کار یا تعطیلی واحد صنفی نداریم، نمی‌توانیم به‌صورت قطعی سخن بگوییم اگر بدانیم در روزهای خاصی دسترسی به مغازه داریم، به صورت مجازی تبلیغات می‌کنیم و سفارش‌های مشتریان را با پیک یا آژانس می‌فرستیم اما فعلا بلاتکلیفیم.
وی در پاسخ به این سوال که آیا تعطیلی کتابفروشیها می‌تواند به جلوگیری از شیوع کرونا در کشور کمک کند؟ گفت: تعطیلی همیشه جوابگو نیست؛ تعطیلی باید آگاهانه و هوشمندانه باشد تا راهگشا و موثر واقع شود. وقتی نیازهای اولیه افراد پیش‌بینی نشده و برطرف نمی‌شود، چگونه انتظار داریم مردم بیرون نیایند؟ از آن مهمتر مشکل در نفسِ بیرون آمدن نیست، مشکل در بی‌احتیاطی و بی‌توجهی شهروندان است زیرا تا زمانی که در تجمعات شرکت می‌کنند و به دید و بازدید می‌روند، پاسخ به این سوال شما منفی است.
در دامغان نه فروش حضوری داشتیم و نه غیرحضوری
بابک مداح مسئول شهر کتاب سمنان و دامغان هم به خبرنگار ایبنا گفت: به‌خاطر چک و بدهی‌هایمان نمی‌توانیم کتابفروشی را تعطیل کنیم هرچند در دامغان فروشمان بسیار ضعیف بود اما به‌جهت پرداخت اجاره بهای ملک و هزینه‌های جاری فرصت تعطیلی نداریم.
وی افزود: با توجه به شیوع ویروس کرونا و شیوه‌های نوین بازاریابی و فروش، شرایط شهرهای کشور با یکدیگر قابل مقایسه نیستند برای مثال وضعیت فروش غیرحضوری و اینترنتی در سمنان تحت هیچ شرایطی قابل مقایسه با دامغان نیست درواقع می‌توان گفت در دامغان نه فروش حضوری داشتیم و نه فروش غیرحضوری.
کتابفروشی را تعطیلی کنیم، ناشران به تصورِ ورشکسته‌شدن سراغ‌مان می‌آیند
وی ادامه داد: به‌محض تعطیلی واحد صنفی و کتابفروشی، طلبکاران و ناشران احساس می‌کنند که ورشکست شده‌ایم و تقاضای طلبشان را خارج از موعد مقرر می‌کنند هر چند بانک‌ها نیز با توجه به اخباری که این روزها منتشر شده مبنی بر عدم دریافت قسط‌ها و... نیز پایبند نبوده و مجبوریم که حتی اگر فروشمان در حد بسیار ضعیف هم بود، کتابفروشی را تعطیل نکنیم.
بابک مداح گفت: تاکنون نامه‌ای مبنی بر اینکه باید واحد صنفی را تعطیل کنیم، از اتحادیه دریافت نکرده‌ایم اما در دامغان 3 درصد کل فروشمان کتاب فروختیم و این چندان در خور شهری که دیار منوچهری و علی معلم دامغانی‌هاست، نیست.
مسئول شهر کتاب سمنان و دامغان بیان کرد: اگر بعد از معضل کرونا تخفيف عیدانه را بگذارند و قوی‌تر از سال‌های گذشته آن را اجرا کنند، شاید تا حدودی ضعف کم‌فروشی و کسادی بازار به دلیل شیوع کرونا جبران شود زیرا همه کسبه امیدشان به اسفندماه و فروش پایان سال و به‌قول معروف شب عید است و کتابفروشی هم از این موضوع مستثنی نیست اما اگر تدبیری اندیشیده شود که برای وصول وجه چک‌ها دست نگه دارند و مالیات ندهیم، امکان دایر بودن کتابفروشیها وجود دارد در غیر این صورت متاسفانه تعداد زیادی از همکاران باید کتابفروشی را جمع کنند.
علیرضا مزجی رئیس اتحادیه ناشران شاهرود هم به خبرنگار ایبنا گفت: کتابفروشیها تا پنجشنبه باز بود و هنوز هم تصمیم مدونی برای تعطیلی کتابفروشیها نگرفته‌ایم؛ هرچند این روزها مشتری نداریم که تجمعی صورت بگیرد تا بخواهیم تعطیل کنیم و ضرورت تعطیلی بیشتر برای فروشگاه‌های بزرگ و محل تجمعات حس می‌شود.
وی با گلایه از وضعیت فروش این روزها افود: فروش کتاب که به صفر رسیده است و لوازم التحریر نیز به دلیل بسته بودن مدارس، رونقی ندارد. تصور ما این بود که مردم بیکار می‌شوند و با قرنطینه در خانه، کتاب می‌خوانند اما نمی‌دانم چرا این روزها کسی سراغ کتاب نمی‌آید شاید ویروس کرونا آنقدر روی روح و روان مردم تاثیر گذاشته و تمرکز شهروندان را به هم ریخته که هیچکس جز تعداد معدودی حال و حوصله کتاب خواندن را ندارد.
رئیس اتحادیه ناشران شاهرود افزود: درحالی که بیمارستان‌ها و کادر درمان پاسخگوی نیازهای مراجعین نیستند، اما باز هم مردم در خانه نمی‌مانند و کتاب نمی‌خوانند. اهالی کتاب و مطالعه به توصیه‌های ایمنی بیشتر توجه کرده و نکات بهداشتی را بهتر رعایت می‌کنند، از خانه بیرون نمی‌آیند که بخواهند کتاب بخرند و در این اوضاع آشفته به خواندن و مرور کتاب‌هایی که از قبل داشتند، قناعت می‌کنند.
وی ضمن بیان اینکه قشر کتابخوان با فرهنگ و موقعیت‌سنج هستند، تصریح کرد: سال‌های گذشته ایام اسفند و نزدیک عید فروش کتاب نسبت به سایر زمان‌ها بهتر بود زیرا عده‌ای برای پر کردن اوقات فراغت، عده‌ای برای عیدی دادن و عده‌ای هم طبق معمول کتاب می‌خریدند و مطالعه می‌کردند اما امسال وضعیت بسیار اسفناک است.
نظر شما