به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در فارس، نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل خانه کتاب عصر امروز چهارشنبه 2 بهمن در ششمین برنامه «عصر کتاب استانی»، ویژه تجلیل از سه تن از مفاخر فرهنگ و ادب استان فارس، «محمدمهدی جعفری»، پژوهشگر حوزه نهج‌البلاغه، «اکبر نحوی»، پژوهشگر حوزه زبان‌شناسی و «محمدرضا آل‌ابراهیم»، پژوهشگر حوزه فرهنگ عامه، که به‌همت این موسسه و با مشارکت اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس در محل مجتمع فرهنگی هنری تالار حافظ در شیراز برگزار شد، سخنانش را با این بیت از حافظ، «خوشا شیراز و وصف بی‌مثالش / خداوندا نگه‌دار از زوالش آغاز کرد»، آغاز کرد و گفت: شیراز به‌عنوان شهر مشاهیر ادبیات ایران و با پیشینه‌ای عظیم در تاریخ و فرهنگ ایران زمین، جایگاه ویژه‌ای نزد ایرانی‌ها دارد.
وی افزود: این شهر به‌عنوان یکی از پایتخت‌های تمدنی، فرهنگی و دینی در ایران شناخته شده است و دلیل آن وجود نقشآفرینان بزرگی در حوزه ادب و شعر فارسی، همچون حافظ و سعدی با آوازه جهانی و وصال و قاآنی و نیز فیلسوفان و اندیشه‌پردازان مطرحی همچون ملاصدرا و سیبویه است که پایه‌های ادب فارسی نه در شیراز بلکه در ایران و جهان هستند.
حسینی‌پور، از حافظ، سعدی و فرصت شیرازی و سایر گنجینه‌های حکمت و معرفت و ادب و هنر شیراز به‌عنوان استوانه‌های ادب فارسی یاد کرد و گفت: در حوزه تمدنی هم همین‌طور است؛ مثل تخت جمشید و پاسارگاد. در حوزه دین و دیانت نیز عالمان بزرگی را می‌توان در این استان زرخیز دید، مثل میرزای شیرازی، آیت‌الله دستغیب، آیت‌الله مکارم شیرازی و غیره.
مدیرعامل خانه کتاب، هویّت تاریخی و دینی استان فارس را نقطه عطفی در پرورش رجال و شخصیت‌های بزرگ و تأثیرگذار آن دانست؛ «به‌طوری كه با بررسی گنجینه مشاهیر متقدم و متأخر بزرگ كشور، حتماً می‌توان نامی از بزرگان این خطه دل‌انگیز یافت كه نقش ارزشمندی در عرصه‌های سیاسی، علمی، فرهنگی و اجتماعی كشور داشته‌اند».
وی از آن جمله، شیخ محمدتقی معرفت را نام برد که کانون معرفت و کتابخانه معرفت را تأسیس کرد و برای اولین‌بار در ایران به طبع و نشر قرآن مجید مبادرت ورزید و در این باره گفت: در سال 1321 حسن معرفت فرزند ایشان هم به تأسیس کتابخانه جدیدی در شیراز اقدام کرد که مرکز رفت و آمد پژوهندگان و دانشوران شد.
نقش شیرازیها در چاپ و نشر بسیار مهم و پُراثر بوده است
حسینی‌پور با اشاره به نقش بسیار مهم و پُراثر شیرازیها در چاپ و نشر، گفت: در چاپ قرآن در زمان قاجار شیرازیها بسیار اهتمام ورزیدند. در ورود دستگاه چاپ هم باز شیرازیها پیشقدم بودند؛ دستگاه پرس کوچکی که میرزا صالح شیرازی از لندن خریداری و همراه خودش به ایران آورد، نمونه‌ای است بر این مدعا. وی جزو دومین گروه محصلین اعزامی توسط عباس میرزا به فرنگ بود و البته باید متذکر شد که اصلیت ایشان کازرونی بود.
وی ادامه داد: حتی اولین نشریه چاپ شده در هند هم کار شیرازیها بود و اولین روزنامه‌ای هم که در ایران درآمد، توسط دو شیرازی به زیور طبع آراسته شد: میرزا صالح شیرازی و برادر وی میرزا محمدجعفر. در واقع شیرازیها انسان‌هایی خونگرم و خردمند هستند و هیچگاه اهل جنجال و ستیهندگی نبوده‌اند.
مدیرعامل خانه کتاب، اقتصاد فرهنگی را در شیراز بسیار مهم دانست و گفت: بعضاً با تحقیق و تفحص در بعضی از استان‌ها متوجه این نکته می‌شویم که اگر کسی کتاب و مجله چاپ می‌کرد، متضرر می‌شد، اما در شیراز سود می‌کرد و این نشان از پیوند مردم شیراز با فرهنگ و اقتصادِ فرهنگی است و این به مدد اقتصاد ملی کتاب آمده است. انجمن‌های ادبی که در شیراز شکل گرفتند و نسل‌پروری کردند، پاتوق‌های فرهنگ و هنر و کتابفروشی‌های مهم مثل مرحوم بلادی و غیره، همه تأثیرگذار بودند. می‌توان گفت شیراز برای جنوب ایران یک قطب بوده است.
حسینی‌پور اضافه کرد: شیرازیها پیشگام و هدایت‌گر جریان‌های جنوب بوده‌اند. شیراز برکت‌خیز بوده که نه‌تنها برای شهر شیراز و دیار فارس بلکه برای پاره عظیمی از ایران‌زمین و هموطنانی که در جنوب ساکن هستند، مفید فایده بوده و از آن بهره برده‌اند. تجلیل و تکریم بزرگانی که برای رشد و تعالی فرهنگ ایران اسلامی عاشقانه و دلسوزانه قدم برداشته‌اند، کوچک‌ترین قدم در صیانت از فرهنگ جامعه است، این بزرگداشتها، راهگشای نسل آینده جامعه علمی و پویای ایران خواهد بود و نسل جوان با الگوپذیری از اهالی قلم و علم، خط مشی ایشان را سرلوحه كارهای خود قرار خواهند داد.
ایرانی‌ها بسیار از خوان مردم و بزرگان شیراز بهره برده‌اند
وی با بیان اینکه ملت بزرگوار ایران بسیار از خوان مردم و بزرگان شیراز بهره برده‌اند، تاکید کرد: در این دوره و زمانه ما باید حرفهای وفاق‌آفرین بزنیم نه نفاق آفرین و در این زمانه به این روحیه بسیار بیشتر نیازمندیم، و افرادی مانند آقایان جعفری، آل‌ابراهیم و استاد نحوی، وفاق ایجاد کردند و با علم و بزرگواری خویش همه را دور هم جمع می‌کنند.
مدیرعامل خانه کتاب افزود: در زمانه‌ای که زندگی می‌کنیم، نیاز به همدلی و همراهی با همدیگر بسیار بیشتر احساس می‌شود و بیش از پیش نیاز به همبستگی اجتماعی داریم و باید سرمایه‌های اجتماعی خود را قدر بدانیم و آنها را احیا کنیم؛ ما باید این سرمایه‌ها را پاس بداریم و موجب زوال آنها نشویم. به‌همین منظور خانه کتاب با مشارکت و همراهی اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان فارس، از مقام شامخ علمی آقایان دکترسیدمحمدمهدی جعفری، دکتر اکبر نحوی و محمدرضا آل‌ابراهیم، به پاس تلاشهای بی‌وقفه و مؤثر در زمینه آموزش و پژوهش در ششمین عصر کتاب استانی تجلیل می‌کند.
سیدمحمدمهدی جعفری یعنی 60 سال مبارزه، 60 سال انسانیت و 60 سال دین‌پژوهی
حسینی‌پور در ادامه درباره دکترسیدمحمدمهدی جعفری، گفت: ایشان متولد دشستان بوشهر است و سال‌ها در زمینه تعلیم و تعلّم تلاشی بی‌وقفه داشته و در زمینه تألیف، ترجمه، تصحیح و نوشتن مقالات، آثار ماندگاری را از خود به‌جای گذاشته است. حتی زندان ستم‌شاهی نیز محلی است برای تعلیم و تحقیق و تألیف ایشان؛ در زندان از فرصت پیش‌آمده استفاده کرده و ضمن آموختن برخی از درس‌های ممکن، به نوشتن تقریرات درس تفسیر سیدمحمود طالقانی همّت گماشت و سه جلد از تفسیر پرتوی از قرآن طالقانی بدین وسیله تنظیم و تدوین شد.
وی، جعفری را از استادان، محققان، فضلای عصر ما دانست که هم صاحب فضل است و هم دارای فضیلتِ انسانی، دینی، ملی و اخلاقی که کارهای او در عرصه نهج‌البلاغه‌پژوهی بسیار گران‌بها و تأثیرگذار است. هر وقت نام نهج‌البلاغه و امیر مؤمنان علی (ع) بزرگ‌ترین متفکر جهان شیعی مطرح می‌شود، برای شناخت آن حضرت و کتاب ایشان نیازمند آثار دکتر جعفری هستیم. تک‌نگاری او درباره «سیدرضی» یکی از آثار ارزشمند در شناخت سیدرضی است. انصاف دکتر جعفری در حوزه‌های علمی و فرهنگی و سیاسی همواره زبانزد است.
مدیرعامل خانه کتاب همچنین گفت: در عرصه سیاست نیز ایشان در مجلس فقط نماینده دشتستان نبود، بلکه نماینده یک اندیشه و یک نسل بود. چیزی برای خودش نمی‌خواست؛ انسان وارسته‌ای بود که از مکتب حضرت علی (ع) درس آموخته بود. او درس دیگر‌خواهی و دست‌کشیدن از خودخواهی را با رفتار خود به دیگران آموخت. هیچگاه ضمیر علمی و فرهیختگی ایشان جای خود را به شیفتگی قدرت و ثروت نداد.
حسینی‌پور گفت: آقای جعفری علاوه بر اینکه یک مؤلف خوب است، یک مترجم توانا نیز هست. زیرا به اندازه خودِ مؤلفانی که کتاب‌هایشان را ترجمه کرده و شاید هم خیلی بیشتر، در آن موضوع تحقیق کرده و با آن زندگی کرده است. جعفری یعنی 60 سال مبارزه، 60 سال انسانیت و 60 سال دین‌پژوهی و کار کردن در حوزه نهج‌البلاغه‌پژوهی و اندیشیدن به این کتاب بزرگ و امام اول و متفکر و اندیشمند بزرگ جهان شیعی حضرت امام علی (ع). ایشان بعد از اینکه سیاست را رها کرد، فرهنگ را در اولویت کار خویش قرار داد و ریاست کتابخانه دانشگاه شیراز را بر همه چیز ترجیح داده و جهانش را در کتاب جستوجو کرد و کارش را تولید دانش و توزیع دانش برای جست‌وجوگران معرفت می‌دانست.
وی گفت: جعفری بزرگ‌مردی است که کوچک نفسی او زبانزد است و مثل او و از این نسل خیلی کم داریم پس باید الگو باشند و از ایشان یاد بگیریم و باید قدر ببینند و بر صدر بنشینند و ما به ایشان و مثل ایشان بسیار نیازمندیم به خصوص در این زمانه. پیوند آقای جعفری با کتاب هیچ‌وقت گسسته نشد و در هیچ دوره‌ای با کتاب بیگانه نبود و دریافت که انس با کتاب خیلی بهتر از انس با سیاست است و پایه کار سیاسی، فرهنگ و کار فرهنگی است و کسانی که در راه فرهنگ گام برمی‌دارند به دنبال اصلاح زیربنایی جامعه هستند نه رو بنایی.
مدیرعامل خانه کتاب به آثار استاد جعفری هم اشاره کرد و گفت: ایشان بیش از 27 عنوان کتاب تألیف کرده‌اند که بیشترین آنها در حوزه ائمه و به‌خصوص امام اول شیعیان بوده است که کتاب امام علی ابن ابیطالب بیش از 13 بار در تعداد 153 هزار و 400 نسخه چاپ شده است. نهج‌البلاغه ایشان هم با 1263 صفحه 7 بار و در 15 هزار و 800 نسخه چاپ شده است. می‌توان گفت که استاد جعفری، کتاب و کتابخانه را بر همه چیز ترجیح داده و جهانش در کتاب خلاصه شده است.
حسینی‌پور افزود: ایشان برنده کتاب سال ولایت برای پرتوی از نهج‌البلاغه در سال 79 بوده‌اند. دکتر جعفری در جایی خودش گفته که سرنوشت بنده از آغاز با کتاب گره خورده بود و در دبیرستان در برازجان نیز کتابدار مدرسه بودم، در دانشگاه و نیز در زندان هم کتابدار بودم. درخصوص نهج‌البلاغه و کاری که ایشان کرده‌اند نیز می‌گویند برای من نهج‌البلاغه یک مسئله ارثی است و من شرح نهج‌البلاغه را در میان کتاب‌های پدرم دیدم. ایشان، برنده جایزه بیست و ششمین دوره کتاب سال جمهوری اسلامی ایران برای ترجمه نهج‌البلاغه و برنده جایزه هجدهمین دوره کتاب فصل برای کتاب آفرینش‌های ادبی در گفتار نبوی بوده است.
محمدرضا آل‌ابراهیم را به‌معنی واقعی کلمه باید یک «فرهنگ‌بان» نامید
وی به دیگر فرهیخته مجلس امروز که از وی تجلیل شد، محمدرضا آل‌ابراهیم نیز پرداخت؛ «پژوهشگر و نویسنده‌ای که در زمینه فرهنگ، ادبیات و تاریخ، قلم زده و آثار شایسته‌ای را تألیف کرده و دبیر چندین همایش و جشنواره از جمله جشنواره داستان‌نویسی استانی «سته بان» و دبیر همایش شمس اصطهباناتی و غیره بوده است؛ کسی که سيمين دانشور، نويسنده مشهور شيرازى در نامه‌ای كه در 20 آبان ماه 1379 به او، از این نویسنده و پژوهشگر تجليل كرده است».
حسینی‌پور اضافه کرد: از آن‌جایی که استاد آل‌ابراهیم، تمام خاطرات و پیشینه این دیار را آموخته و ده‌ها اثر درباره فرهنگ زادگاهش خلق کرده است، می‌توان او را یک «فرهنگ بان» نامید. ایشان به گردن تمامی کسانی که ارزش واقعی فرهنگ و هنر را می‌دانند حق دارد. حقی که جبرانش برای ما متصوّر نیست. خضوع، ادب، متانت و از پا ننشستن محمدرضا آل‌ابراهیم، زبانزد است و سال‌های سال زمان می‌بَرَد که شخصی چون ایشان بیاید. در حقیقت ایشان یک بومی‌پژوه بوده است که فرهنگ مردم را به‌خصوص آن منطقه، یعنی استهبان را حفظ کرده است.
مدیرعامل خانه کتاب گفت: آل‌ابراهیم در واقع تاریخ و فرهنگ بومی مردم را ثبت و تدوین کرده است و میراثی معنوی برای نسل‌های آینده باقی گذاشته که با این پشتوانه بتوانند حرکت کنند و به آنها هویت بخشیده است. زیرا متأسفانه به‌مرور، گرد فراموشی بر آنها می‌نشیند و شاید این فضاهای مجازی هم بیشتر حافظه‌ها را کوتاه مدت‌تر می‌کند. وی تاکنون 52 اثر در این زمینه تألیف کرده و امیدوارانه همچنان قلم می‌زند به امید آن‌که این پرچم را نسل‌های بعدی به دست بگیرند و ادامه دهند؛ در حقیقت نویسندگی برای آل‌ابراهیم، خانوادگی است و همسر و فرزندانش بخشی از این مسولیت را به عهده گرفته‌اند و امیدوارم این نسیم همچنان ادامه داشته باشد و مانا باشد. نهادسازی یکی از ویژگی‌های آل‌ابراهیم است؛ از تأسیس انجمن داستان‌نویسی استهبان تا نشر سته‌بان و غیره، همگی نشان از همّت بزرگ این مرد می‌دهد.
اکبر نحوی برای دانشجویان بیش از جان مایه میگذارد
وی در ادامه در سخنان خود، در پاسداشت دکتر اکبر نحوی هم، وی را استادی با اخلاق، فروتن و دوست‌داشتنی که در همه سال‌های خدمت و تدریس خود همواره مسئولیت‌پذیر، دقیق و وقتشناس بوده است، توصیف کرد و گفت: ایشان همیشه جزو نخستین اساتیدی بوده است که در گروه ادبیات فارسی حاضر می‌شوند و در تدریس به هیچ‌وجه کمگویی ندارند و زکات علم را به‌خوبی ادا می‌کنند و برای دانشجویان بیش از جان مایه میگذارند.
حسینی‌پور عنوان کرد: دکتر نحوی را خواص خوب می‌شناسند؛ استادی دقیق و عمیق که تدریس و راهنمایی او برای دانشجویان بسیار مغتنم است. پژوهش‌های او در حوزه شاهنامه‌پژوهی و فردوسی‌شناسی دارای نکته‌بینی‌های خاص است. ایشان عضو فرهنگستان زبان و ادب فارسی نیز هستند اما هیچ‌وقت به‌دنبال حاشیه و مطرح‌کردن خویش نبوده است؛ به‌گونه‌ای که اگر در اینترنت درباره ایشان بخواهیم جستوجو کنیم، جز کتاب‌ها و مقالات ایشان سخنی از ایشان نیست.
مدیرعامل خانه کتاب گفت: دکتر نحوی دارای جامعیت علمی در حیطه‌های ادبیات سده‌های ابتدایی تا هشتم هجری قمری است و از نسل اساتیدی هستند که دقت‌نظر بالایی در پژوهش دارند. او در حیطه فرهنگ ایرانی و مشخص‌تر در فرهنگ فارس، رجال‌‌شناس فرهنگی خیلی خوب و با اطلاع هستند. از جمله تصحیح‌های مهمی که ایشان دارند، تصحیح شیراز‌نامه زرکوب و برزو‌نامه است که در حوزه تاریخ‌نگاری محلی اثری کم نظیر است.
وی در پایان سخنان خود با تصریح بر اینکه «حضور این فرهیختگان در شیراز و نیز سایر فرهیختگان در جای، جای این سرزمین اهورایی و آثاری که خلق می‌کنند، نشان از این است که تولید کتاب و اندیشه، فقط در تهران خلاصه نمی‌شود و ایران فقط تهران نیست»، برای همه فرهیختگان ایران، این سرزمین اهورایی و نیز فرهیختگان جمع حاضر بهترین‌ها را آرزو و ابراز امیدواری کرد که بتوانیم درخور شأن ایران عزیز، از آنان تجلیل و تکریم کنیم.
یادآوری می‌شود، سلسله برنامه‌های «عصر کتاب استانی» در راستای برنامه‌های سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و تحقق شعار «ایران فقط تهران نیست» و توجه خانه کتاب به اهالی قلم، مفاخر و ظرفیت‌های فرهنگی استان‌ها برگزار می‌شود و این موسسه پیش از این در قالب برنامه یادشده از اسفندیار آهنجیده، مرید محمدی و علیرحم شایان، محمودرضا اکرامی‌فر، زنده‌یاد حاج داراب‌بدخشان، احمد عضدی، حسین مسرت، بهروز عزب‌دفتری، خلیل سلطان‌القرایی، حسین دوستی، محمدرضا بایرامی و بیوک جامعی تجلیل کرده است.
چهارشنبه ۲ بهمن ۱۳۹۸ - ۱۸:۳۹
نظر شما