علیاصغر سیدآبادی، درباره هدف از اجرای طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر گفت: هدف بزرگ این طرح، بازآفرینی فرهنگی شهرهاست، یعنی مدیریت شهری به همراه نهادهای مردمی و همچنین مدیریت دولتی در شهر.
طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر، ایده گرفته از طرحها و برنامههایی در خارج از ایران است؟
شهرهای خلاق فرهنگ و هنر دو جنبه دارد. یک این است که، شاید طراحان این طرح نیمنگاهی به شهرهای خلاق یونسکو داشته باشند.
البته این طرح در خارج از کشور محدود به فرهنگ و هنر به آن معنا نیست؛ شهر خلاق، شهری است که در رشتهای مانند غذا و صنایعدستی انتخاب میشود. از نظر من، شهر خلاق فرهنگ و هنر در ایران، تاریخ دور و درازی دارد. ما اگر به شهرهای پایدار که از گذشته تا به امروز در اوج اعتبار در طول تاریخ پایدار ماندهاند نگاه میکنیم، متوجه میشویم که این شهرها فرهنگی و هنری هستند و عناصری باعث شده که تا به امروز زنده و پویا بمانند.
ما شهرهای اقتصادی زیادی داشتهایم که در حال حاضر چندان شهرهای مهمی نیستند. از گذشته تا اکنون آنچه که به شهرهایی مانند اصفهان و شیراز و نیشابور حیات داده است، علاوه بر معماری خاص و صنایعدستی در بازارها، شاعرانی مانند سعدی و حافظ و خیام از طبقه خلاقی بودهاند که درون شهر فعالیت و رشد میکردند.
شرایطی که شهرهای ایران دارد گوشه چشمی به شهرهای خلاق دارد که عنوان خود را از یونسکو انتخاب کرده و البته پیش از آنکه یونسکو به آن بپردازد، بحثهای نظری مفصلی بین کسانی که در حوزه شهری کار میکنند، بوده است. البته این مطالعات براساس شهرهای پایدار فعال، شکل گرفته است.
تلاش این طرح این است تا توجه مردم بهعنوان مصرفکننده کالاها و خدمات فرهنگی و صاحبان سرمایه را به ظرفیتهای هنرهای بومی و سنتی ایران در حوزههای مختلف جلب کند، یا ایدهای کلانتر را دنبال میکند؟
هدف بزرگ این طرح، بازآفرینی فرهنگی شهرهاست، یعنی مدیریت شهری به همراه نهادهای مردمی و همچنین مدیریت دولتی در شهر. برای اجرای این طرح فکر میکنند که چگونه باید در شهر بازآفرینی شهری را به اجرا دربیاورند و چگونه میتوانند داشتهها و میراث گذشته و سرمایهی امروز را در دنیای امروز دوباره احیا کنند و در ادامه از نظر فرهنگی و اقتصادی بهرهمند شوند.
آیا برای جذب سرمایهگذاریهای کلان در عرصههای هنری صرف معرفی خوب و گسترده از طریق طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر کفایت میکند؛ فکر نمیکنید یکی از مهمترین مسائل برای سرمایهگذاری مولفههای پایداری و ثبات سیاستگذاری و آرامش سیاسی در جامعه است؟
در مورد بحث جذب سرمایههای کلان: از آنجایی که طرح شهر خلاق نوعی طرح ترویجی و آموزشی و از سوی دولت یک فعالیت تسهیلگری است، در واقع رویدادی شتابدهنده است که به دست خود شهرها اتفاق میافتد. شهرها فکر کنند با چه شیوهای میتوانند سرمایه جذب کنند و با فعال کردن ظرفیتها، داشتههایشان را به عرصه بیاورند و همهی اینها را در خدمت زندگی مردم قرار دهند.
بحث این نیست که دولت برای جذب سرمایه برای آنها اقدام کند، بحث این است که مشارکت مردمی در سیاستگذاری فرهنگی اتفاق بیفتد، یعنی شهرها خود تشویق شوند تا در این رقابت شرکت کنند و کاری کنند که سرمایه به خود شهر وارد شود.
شما چه تمهیدی برای اینکه با پایان کار دولت حسن روحانی این طرح متوقف نشود و بتواند مستقل از نهاد دولت بهصورت پایدار به فعالیتش ادامه دهد، اندیشیدهاید؟!
برای ادامه این طرح، باید بدانیم که آیا این طرح تاثیرگذار است یا خیر؟ اگر باشد نیاز به تمهیدی برای اینکه پایدار بماند ندارد. اگر تاثیر نداشته باشد هر تمهیدی که بیندیشیم با سلیقه دولت بعدی، هماهنگ نباشد، میتواند کنار گذاشته شود.
برای مثال، نمایشگاه کتاب تهران مصوبه و آییننامهای نه در هیات وزیران و نه در شورای انقلاب فرهنگی ندارد؛ اما در تمام این سالها برگزار شده چراکه کارکرد خودش را داشته است. هر دولتی و با هر گرایشی این برنامه را ادامه دادهاند و سعی کردهاند برای اهداف خاص خود از این رویداد استفاده کنند.
در کنار آن رویدادهایی هم وجود دارد که برای آن هیات از وزیران و شورای انقلاب فرهنگی مصوبه گرفتهاند اما برگزار نمیشود، زیرا مطالبه اجتماعی برای آن وجود ندارد. به این دلیل، اگر این طرح در دو سال مطلوب برگزار شود و مطالبه اجتماعی داشته باشد و بتواند تحرک ایجاد کند، در آن صورت خودش تمهید پایداری خودش است و اگر هم موفق نباشد، با تمهیدات اداری و تعیین بودجه نمیتوان کار را پیش برد و فایدهای هم ندارد.
آیا برآوردی از میزان جذب سرمایههای خُرد و کلان اقتصادی از قِبل اجرای طرح شهرهای خلاق فرهنگ و هنر ایران دارید؟
اگر طرح ناموفقی تصویب شود و بودجه هم بگیرد، میشود یکی از بیشمار رویدادی که در کشور برگزار میشود و مهمترین کارکرد آن تلف کردن بودجه عمومی است.
نظر شما