خیابان انقلاب و حوالی دانشگاه تهران، همیشه مرکز کتاب‌فروشی‌ها و محل تردد اهالی فرهنگ و کتاب بوده است و در این میان، کتاب‌فروشی هنرمند با راهرویی طولانی و قفسه‌های بلند کتاب، میزبان آن دسته از کتابدوستان است که به قیمت پایین کتاب‌های دسته‌دوم و یافتن کتاب‌های قدیمی تمایل دارند. در کتاب‌فروشی هنرمند، کتاب‌ها از زمین تا سقف چیده‌شده‌اند و جلدهای قدمی، فضای داخلی این فروشگاه را به کتابخانه‌ای قدیمی شبیه کرده است.
.jpg)
هر کتابی برای خودش ماجرایی دارد و معلوم نیست پیشتر چه کسی صاحبش بوده و آن را خوانده است. در صفحه اول بسیاری از آن‌ها نوشته شده که در چه مناسبتی و به چه کسی -با عشق و ارادت- هدیه شده‌اند. بعضی از این کتاب‌ها را نویسندگان‌شان به خواننده آن اهدا کرده‌اند و درحاشیه بعضی از کتاب‌ها توضیحاتی توسط خوانندگان قبلی نوشته‌شده‌است. زیر بعضی از سطور خط کشیده‌اند. بعضی اغلاط املایی و چاپی کتاب را تصحیح کرده‌اند، لای بعضی از صفحات نشانی گذاشته‌اند و این است که وقتی کتاب‌ها را ورق می‌زنی، نفس خوانندگان قبلی‌شان را حس می‌کنی و آن‌وقت است که خود را میراث‌دار نویسندگان و کتاب‌خوانان نسل‌های گذشته می‌دانی.
نکته قابل توجه دیگر در این کتاب‌فروشی، این است هر کسی می‌تواند به‌نوعی در آن مشارکت داشته باشد. ماجرا از این قرار است که افراد وقتی دیگر کتاب‌های قابل استفاده و سالم خود را احتیاج ندارند، می‌توانند برای فروش یا معاوضه و تبادل کتاب‌هاشان به این کتاب‌فروشی مراجعه کنند. کتاب‌ها هیچ دسته‌بندی و موضوع‌بندی خاصی ندارد؛ از تاریخ و ادبیات گرفته تا رمان و کتاب‌های شعر و...
هنرمند؛ حلقه اتصال مردم با مردم
حسین غیبی، مدیر کتاب‌فروشی هنرمند است و به‌قول خودش 42 سال است که در حوزه کتاب و کتاب‌فروشی فعالیت دارد. این پیشکسوت بازار کتاب، کتاب‌فروشی خود را کلبه‌ای کوچک برای حضور مردم و کتاب‌خواندن آن‌ها می‌داند و درباره چرخه تبادل کتاب در این کتاب‌فروشی می‌گوید: «کار ما در این‌جا، کار فروش کتاب‌های قدیمی به‌معنای کتاب‌های دست دوم با قیمتی متناسب با خواست مردم است.»
.jpg)
عمده مشتریان این کتاب‌فروشی، آن‌دسته از علاقه‌مندان به مطالعه‌اند که دنبال تنوع و هیجان‌اند؛ می‌خواهند از نویسندگان، موضوعات و ژانرهای مختلف بخوانند اما به‌دلیل قیمت گران کتاب‌های نو، حس تنوع‌طلبی و عطش کتاب‌خوانی‌شان را در دسته‌دوم فروشی‌های کتاب اقناع می‌کنند.
برای علاقه‌مند کردن مردم به کتابخوانی، راه‌های بسیاری وجود دارد؛ اما راهکاری که آسان، بی‌دغدغه و مهم‌تر از هرچیزی، ارزان باشد، کم‌تر پیدا می‌شود. مشارکت مردم در چرخه تبادل کتاب با قیمت مناسب یکی از راهکارهای قابل توجه در این زمینه به‌شمار می‌آید که البته پیش از این نیز از سوی برخی نهادها و کتابخانه‌ها در اشکال مختلف، تجربه شده است. اما اینکه یک کتاب‌فروشی؛ آن‌هم در راسته انقلاب فروشِ مبادله‌ای کتاب را انتخاب کند، در نوع خود جالب است.
.jpg)
یکی دیگر از مزایای مهم تبادل کتاب (با واسطه یا بی‌واسطه)، بازگشتن کتاب‌های قدیمی به چرخه مطالعه است؛ یعنی کتاب‌هایی که شاید سال‌ها پیش خواندهشدهاند و مدت‌ها در کتابخانه‌ها خاک خورده‌اند، از این‌طریق خوانندگان تازه‌ای پیدا می‌کنند. به گفته غیبی، کتاب‌فروشی هنرمند در تلاش است تا مردم را تشویق کند در چرخه خرید و فروش کتاب‌های بلااستفاده خود سهیم باشند و این مشارکت را به فرهنگی همیشگی در جامعه مبدل کنند.
غیبی درباره خرید این کتاب‌ها از مردم و توزیع دوباره آن‌ها در کتاب‌فروشی توضیح می‌دهد: «کتاب‌های استفاده شده مخاطبان را به قیمت روز کتاب در بازار می‌خریم؛ نه قیمت پشت جلد که به‌دلیل قدیمی‌بودن کتاب‌ها، معمولا بسیار پایین‌تر از کتاب‌های امروزی‌اند.»
اعتماد مردم؛ بالاترین سرمایه است
در شرایطی که کتابفروشیهای قدیمی و محلی به‌دلایلی چون استقبال کم از خرید کتاب، تامین هزینه‌های اولیه و... تعطیل شده و یا تغییر کاربری می‌دهد، این کتاب‌فروشی با همان سرو شکل قدیمی و سنتی خود پذیرای فرهنگ‌دوستان است. خب باید پرسید که راز بقای این کتاب‌فروشی در چیست؟
مدیر و موسس کتاب‌فروش هنرمند، اعتماد مردم را مهمترین سرمایه می‌داند و می‌گوید: کتاب‌های ما، مخدوش، ناقص و یا افست نیستند؛ بلکه کتاب‌های سالمی‌اند که عمدتا فقط یک‌بار توسط صاحبانشان خواندهشدهاند.» او یکی از مخالفان سرسخت کتاب‌های افست و کپی است و خود را به رعایت حقوق مولفان، ناشران و تمامی عوامل تولید کتاب پایبند می‌خواند: «هنرمند هرگز اعتبار و اطمینان چندساله خود را که به‌سختی به‌دست آورده، برای سود بیشتر از دست نمی‌دهد.»
نظرات