به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) آیین رونمایی از «بیست عنوان کتاب اسنادی و تاریخ شفاهی دفاع مقدس» همزمان با هفته پژوهش پیش از ظهر امروز ۲۵ آذر ماه  در تالار هویزه باغ موزه دفاع مقدس برگزار شد.

علی میرهاشمی، معاون علمی دانشنامه دفاع مقدس کشور در ابتدای این مراسم درباره ارزیابی کتاب‌هایی که در مورد تاریخ شفاهی دفاع مقدس انجام می‌شود، گفت: نویسندگان تاریخ شفاهی باید به ممیزی‌های لازم آگاهی داشته باشند و به لحاظ محتوا به آنچه که در شیوه‌نامه‌ها هست توجه کنند و مصوبه 660 وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی را در این زمینه مطالعه کنند که در آن سیاست‌های جمهوری اسلامی درباره نشر آثار مشخص شده است. شورای اولیه که در بنیاد حفظ آثار تاسیس شده از نهادهای مرتبط است که سه بُعد اصلی در ممیزی کتاب‌های دفاع‌ مقدس در آن مشخص شده که هر سه برگرفته از دستورات مقام معظم رهبری است که باید به کتاب‌های دفاع ‌مقدس نظارت شود.

او افزود: نخست جلوگیری از حق‌کشی، رعایت انصاف در تبیین نقش و مراکز ناظر و نبردهای فرماندهان گردان و اهداف سازمان‌ها است که باید به دور از تناقض‌ها باشد. نکته‌ای که وجود دارد نتایج عملیاتی این آثار به صورت کلان باید مورد اجماع مقامات کشور باشد. در برخی از موارد آثار تاریخ شفاهی با آماری که من دیدم احساس کردم که کسانی که مصاحبه می‌کنند خود اشراف کمی با موضوع طرف گفت‌وگو دارند اگر طرف مصاحبه‌کننده اشراف نداشته باشد به غیر از ضبط صوت کار دیگری نمی‌تواند انجام دهد و گاهی این مصاحبه‌ها به تعارف و تمجید تبدیل می‌شود.

میرهاشمی با تاکید بر اینکه سازمان‌های مربوط باید برشرح وقایع دقت کنند، گفت: مهم است که تاریخ شفاهی عین اسناد و مدارک معتبر نوشته شود تا برای همگان قابل قبول باشد. وقتی در آن حوزه سند نداریم این‌ها نمی‌توانند منبع پژوهشگران قرار بگیرد چون بسیاری از کارهای تاریخ شفاهی ما به تک‌منبعی برای دانشنامه‌ها تبدیل می‌شود، باید معتبر باشد.

او به رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع مقدس پیشنهاد داد که کارهای تاریخ شفاهی حتما ناظر محتوایی داشته باشند و افزود: قبل از شروع کار، مصاحبه‌کننده باید طرحی داشته باشد تا به تبارشناسی افراد بیشتر وارد شود. عموما افرادی که مورد مصاحبه قرار می‌گیرند از نظر نظامی افراد میانی هستند که می‌توانند روایت‌های نابی داشته باشند و ما می‌توانیم به آنها ارجاع دهیم.

راویان دچار غرور نشوند
سردار مهدی ظفری، مدیر حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان همدان نیز در این مراسم گفت: ثبت تاریخ شفاهی در این استان به برکت حضور شهید همدانی صورت گرفت و حدود سه میلیون سند معتبر در این استان وجود دارد و دست پژوهشگران برای دستیابی به این منابع باز است.

وی تاکید کرد: اگر ذخیره هایمان را در زمینه دفاع مقدس جمع‌آوری کنیم قطعا بعدها می‌توانیم برای نگارش آثار دفاع مقدس از آن‌ها بهره ببریم. در استان همدان به دلیل اغنا اسناد موجود می توانیم در سال آینده حدود ۲۰ کتاب منتشر کنیم.
 
ظفری در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه راویان نباید در ثبت خاطرات تاریخ شفاهی دچار غرور شوند، گفت: ما نباید به واسطه این غرور خاطرات دفاع مقدس را دچار تحریف کنیم. در ضمن بیان نقش‌های هر گروه حاضر در دفاع مقدس نباید نقش دیگر گروه ها را تضعیف کند.

سردار منصور زارع مدیر حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس استان یزد نیز در ادامه این مراسم از مجموعه اقدامات صورت‌گرفته در این استان گفت: ما پس از شروع مرکز اسناد بیش از ۱۰۰ هزار سند مکتوب جمع‌آوری کرده‌ایم که ۳۱ هزار سند در سیستم ماوا بارگذاری شده است که البته منسوخ شده است. استان یزد با توجه به اینکه شهرستان طبس ۴۰۵۱ یک شهید تقدیم کرده است که اسناد و مدارک آن‌ها جمع‌آوری شده است. ۳۰۰ لوح فشرده، ۱۰۵۰ساعت فیلم با موضوعات مختلف مصاحبه‌های شهدا، مصاحبه‌های تاریخ شفاهی جمع‌آوری شده است. تعداد زیادی عکس و نگاتیو جمع‌آوری شده و با ۲۰۰۰ رزمنده مصاحبه شده است که بخش زیادی از آن پیاده‌سازی شده و تاکنون ۱۰ عنوان کتاب تاریخ شفاهی از آن منتشر شده است.

زارع بیان کرد: دو عدد کتابخانه در این زمینه وجود دارد که یکی کتابخانه علامه طباطبایی در مرکز یزد با 2464 عنوان کتاب و یک کتابخانه در اداره کل با 3670 عنوان کتاب است.

سپس سردار سرتیپ دوم پاسدار، مرادعلی محمدی، مدیر کل مدیر حفظ آثار استان کرمانشاه درباره فعالیت‌های این سازمان که در استان کرمانشاه انجام شده است بیان کرد: ما فعالیت‌های خود را به دو صورت فردمحور و موضوع‌محور در استان کرمانشاه آغاز کردیم. در بحث فردمحور از هزار نفر از اشخاصی که در این‌باره می‌توانستیم گفت‌وگو کنیم اطلاعاتی گردآوری کردیم و در بحث موضوع‌محور براساس نیازهای پژوهشی در استان کرمانشاه بیش از 30 عملیات را در حدود 100 موضوع شناسایی کردیم. از آثار پژوهشگران بهره‌مند شدیم و جوانانی که این کارها را انجام دادند به صورت کارگروه ساماندهی کردیم. شیوه‌نامه مطالعه شد و آنچه مربوط به خاطرات است در یک کارگروه مستقل ساماندهی شد. چون یک محقق باید حد و مرز خاطره و تاریخ شفاهی را بداند و در این خصوص کسانی که مصاحبه‌گر بودند با ملاک‌های تاریخ شفاهی کاملا آشنا شدند.

مدیرکل حفظ آثار استان کرمانشاه ادامه داد: روایتی را که انجام دادم با اسناد کاملا تطبیق دادیم و اینها در مرحله اول ارزیابی شد. در بحث تاریخ شفاهی 22 مورد آماده چاپ شده است که امسال 8 مورد آن منتشر شد و این کارهایی که شده در آینده به بحث چاپ قطعی می‌رسد. نکته‌ای که درباره تاریخ شفاهی وجود دارد مراکز مختلفی که این کار را انجام می‌دهند بعضا دوباره‌کاری می‌کنند باید برای موسسات یک جهت‌دهی داشته باشیم تا در ارتباط با هم کار کنند.

کتاب‌های جامع اسنادی باید تبدیل کتاب‌های جامع شود
در ادامه سردار دکتر علاماتی، رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع ‌مقدس با بیان اینکه باید از ذخیره شهدا به بهترین نحو استفاده کرد گفت: یکی از وظایف کلیدی که ما تعریف کردیم جمع‌آوری اسناد و مدارک دفاع ‌مقدس است؛ در اصل مبنای وظیفه در بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع ‌مقدس این موضوع است و درباره این وظیفه خطیر همه باید همت‌ همه‌جانبه داشته باشند. رزمندگان با صندوقچه خاطره هستند و نباید ناگشوده زیر خاک بروند و کسانی که خاطره‌ها را مکتوب می‌کنند جلوی این زیر خاک رفتن را می‌گیرند.

او افزود: براساس فرامین مقام معظم رهبری همایش تاریخ شفاهی کتاب‌های دفاع مقدس را برگزار کردیم که در ابتدا از صد عنوان به صورت متمرکز رونمایی شد. در 5مرداد همزمان با عملیات مرصاد از 25 عنوان و امروز از 18 عنوان کتاب تاریخ‌شفاهی و 2 عنوان کتاب جامع‌اسنادی رونمایی می‌کنیم. باید اهتمام کنیم و کسانی که در جنگ بودند خاطراتشان ثبت شود تا از این گنجینه به بهترین شکل استفاده شود.

رئیس سازمان اسناد و مدارک دفاع ‌مقدس درباره سندهای گردآوری شده در این سازمان تصریح کرد: در حال حاضر 25 میلیون برگ سند را جمع‌آوری کرده‌ایم در این موضوع سیاستگذاری‌هایی انجام شده و سامانه لازم قرار است این کار را عملیاتی کند طراحی شده است. چیزی در حدود 150 هزار ساعت با فرماندهان مصاحبه صورت گرفته است؛ یعنی نیم درصد آن چیزی که در جنگ حضور داشتند. 770هزار صفحه مصاحبه تدوین شده است، 210 عنوان کتاب ممیزی و 105 عنوان منتشر شده است و چیزی بالغ بر 580 عنوان کتاب دفاع مقدس در پنجره کتابخانه ملی بارگذاری شده است. ما کتاب‌های اسنادی داریم که باید تبدیل به کتاب‌های جامع شود که صحت و سقم اطلاعات آن تایید شده باشد. یک نمونه از این اسناد هم در کمیته اسرا و مفقودین بود که در حال حاضر به کتاب تبدیل شده است.

انقلاب باید جهانی شود
در ادامه مراسم سردار محمدرضا حسنی آهنگری فرمانده دانشگاه جامع امام حسین(ع) با گرامیداشت هفته پژوهش بیان کرد:  پژوهش برای حل یک مساله باید صورت بگیرد. باید بدانیم مساله اصلی انقلاب چیست آنگاه می‌توانیم جایگاه بنیاد حفظ آثار و نشر ارزش‌های دفاع مقدس و مرکز اسناد دفاع‌ مقدس را پیدا کنیم. با فروپاشی تمدن شرقی یک تمدن دوقطبی جهان غرب شکل گرفت. حاکمیت اسلام با ایجاد تمدن نوین در جهان استقرار پیدا می‌کند. بیانیه گام دوم نسخه جهانی شدن انقلاب اسلامی است در 40 سال دوم انقلاب باید جهانی شود و قرار نیست که انقلاب ما براساس تمدن غرب حرکت کند.

او افزود: خطر پیش رو این است که تمدن اسلامی در تمدن غربی حرکت کند. ریلی که منتهی به آرمان‌های انقلاب شود را باید مبتنی بر دانشی که تجربه کرده‌ایم تولید کنیم و در دوران سازندگی و جهات‌های مختلف این مکتب به‌عنوان الگوی تمدن اسلامی قرار گیرد.

حسنی آهنگری ادامه داد: کتاب‌های آموزشی ما باید از امیرها و سردارها پر باشد. میدان مقاومت جدیدی باید اتفاق بیفتد و اگر این چرخه اتفاق افتاد ما شاهد دانش انقلاب اسلامی خواهیم بود. تا جایی که غربی‌ها مجبور می‌شوند آثار ما را در کتاب‌های خودشان قرار دهند.

تقدیر از راویان آثار و شهادت راوی کتاب قهرمان ناشناس
در پایان این مراسم از راوی کارشناس و تدوینگر کتاب «پسران حاج ذبیح‌الله» و کتاب «پسران آتشبار» و از سردار غلامرضا علاماتی، علی منوچهری و مجید شاه‌حسینی راوی کتاب «تبادل اسرا» تقدیر شد. در این مراسم همچنین از شهادت سرهنگ خسرو آدم‌نژاد راوی کتاب  «قهرمان ناشناس» در روز رونمایی از کتابش خبر داده شد.