به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، نشست علمی «بایسته‌های حکمرانی در فضای مجازی از منظر رهبر معظم انقلاب اسلامی»، چهارشنبه 22 آبان با حضور و سخنرانی عبدالحسین کلانتری؛‌ رئیس پژوهشگاه فضای مجازی، حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا غلامی؛ دبیر شورای فرهنگی بیت رهبری، محمدرضا ولوی؛ عضو هیأت علمی دانشگاه صنعتی مالک‌اشتر، فرشاد مهدی‌پور؛ رئیس پژوهشکده فرهنگ و مطالعات اجتماعی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، حامد حاجی‌حیدری؛ استاد و عضو هیأت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران، یاسر جلالی‌منش و محمدحسین ساعی برگزار شد.
 
عبدالحسین کلانتری به‌عنوان مدیر این نشست با تأکید بر اینکه امروزه فضای مجازی به نوعی همه حوزه‌ها را متأثر و منطق آن‌ها را دگرگون کرده است، بیان کرد: اقتضائات امروز موجب شده تا دوباره موضوع حکمرانی را مورد توجه قرار دهیم. در زمینه حکمرانی و ارتباط با آن فضای سایبری سه نوع رویکرد وجود دارد: 1- حکمرانی بر فضای مجازی (بیشتر نگاه حوزه‌ای و محدود دارد) 2- حکمرانی با فضای مجازی (نگاه ابزاری دارد) 3- حکمرانی در فضای مجازی (مهم‌ترین و عام‌ترین بحث فضای مجازی).
 
وی افزود: با توجه به تحولاتی که در دهه‌های اخیر در ایران اتفاق افتاده، به دستور مقام معظم رهبری،‌ شورای عالی فضای مجازی تشکیل شد و در دوره‌های کاری مختلف سعی داشته که مدیریت عالی فضای مجازی کشور را تحت رهنمودهای رهبری انجام دهد. رهبر معظم انقلاب در فرمایشات خود، رهنمودهایی درباره این موضوع داشته‌اند که در این نشست علمی محور بحث خواهند بود.
 
انقلاب اسلامی نقش تحول‌آفرین فضای مجازی را انکار نمی‌کند
حجت‌الاسلام‌والمسلمین رضا غلامی؛ دبیر شورای فرهنگی بیت رهبری به‌عنوان نخستین سخنران این جلسه، 10 استنباط کلی از اندیشه‌های رهبری در ارتباط با فضای مجازی با رویکرد حکمرانی را مطرح و مورد بررسی قرار داد. وی گفت: نخستین مورد این است که انقلاب اسلامی نقش تحول‌آفرین فضای مجازی را انکار نمی‌کند. این تحول سطحی و نقطه‌ای نیست، بلکه فضای مجازی را بعد از انقلاب صنعتی، باید یک انقلاب فراگیر و بزرگ در دنیا به حساب آورد. معتقدم که ما هنوز در آغاز این انقلاب هستیم. رویکرد رهبری به فضای مجازی، یک رویکرد تمدن‌ساز است. ایشان اهمیت فضای مجازی را مساوی با اهمیت اصل انقلاب اسلامی محسوب کرده‌اند.
 
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامی با اشاره به دو استنباط دیگر از اندیشه‌های رهبر انقلاب در این زمینه، ادامه داد: برخلاف رویکرد دوجهانی که فضای مجازی را جهان دوم معرفی کرده، رهبری معتقدند که فضای مجازی خود را مانند خون در رگ‌های جهان به جریان انداخته و همان فضای حقیقی است. مورد سوم اینکه، رویکرد انقلاب اسلامی به فضای مجازی، یک رویکرد مبتکرانه و فرصت‌گراست. برخلاف عقیده عده‌ای، رویکرد ما منفعلانه و تهدیدگرا نبوده است. البته فضای مجازی می‌تواند برای هر کشوری تهدید هم باشد، اما کشوری که در دو بُعد نرم‌افزاری و سخت‌افزاری همت بیشتری به خرج دهد و هوشمندانه‌تر عمل کند، می‌تواند فرصت‌ها را بیشتر و تهدیدها را نیز خنثی و به فرصت تبدیل کند.
 
رهبر انقلاب، نگاه تقلیدی به فضای مجازی را رد می‌کنند
دبیر شورای فرهنگی بیت رهبری، تصریح کرد: رهبر انقلاب، نگاه تقلیدی به فضای مجازی را رد می‌کنند. انقلاب اسلامی اصولا خط وابستگی و غرق شدن در جریان آمریکایی و غربی بر فضای مجازی را برنمی‌تابد. جمهوری اسلامی درصدد بهره‌گیری حداکثری از فضای مجازی در چهارچوب ارزش‌ها، منافع و خِیر جهانی است. همچنین در تفکر ایشان، ایجاد یک فضای مجازی دوقطبی (فضای مجازی آری، فضای مجازی نه)، یک تفکر القائیِ اشتباه بوده، بلکه بحث بر سر شیوه مقابله با تهدیدها و سیاست‌ها و اهداف است.
 
وی با اشاره به ششمین استنباط از اندیشه‌های رهبری در ارتباط با فضای مجازی، افزود: بهره‌گیری انقلاب اسلامی از فضای مجازی، صرفا یک بهره درون‌مرزی نیست. ایران قائل به استفاده جهانی از فضای مجازی است. فضای مجازی باید به بسط و گسترش عدالت و صلح و خلاصی انسان‌ها از امپراتوری نظام سلطه کمک کند. وقتی رویکرد ما این است، پس اهدافمان نیز فرامرزی است. انقلاب اسلامی بنای مواجهه جزیره ای با فضای مجازی را ندارد. انقلاب اسلامی نقش خود را به‌عنوان عنصر کلیدی در رهبری فضای مجازی در دنیا تعریف می‌کند. اگر جزیره‌ای عمل کنیم، نمی‌توانیم نقش خود را در تغییر مناسبات ایفا کنیم.
 
ائتلاف برای ایجاد یک سیستم دیپلماتیک در مدیریت فضای مجازی
حجت‌الاسلام والمسلمین غلامی در ادامه گفت: امروز بخش عمده فضای مجازی در اختیار شرکت‌های آمریکایی یا شرکت‌هایی است که تحت پارادایم شرکت‌های آمریکایی رشد کرده‌اند و بخش مهمی از ابزارهای فرمانروایی را هم در اختیار دارند. سلطه آمریکایی‌ها بر فضای مجازی نه فقط حق دیگر کشورها در این زمینه از بین می‌برد، بلکه آن‌را به‌عنوان ابزاری برای اشاعه سبک زندگی استفاده می‌کند. سیاست عملی جمهوری اسلامی باید در جهت ائتلاف برای شکستن سلطه آمریکایی و ایجاد یک سیستم دیپلماتیک برای مدیریت بر فضای مجازی باشد.
 
دبیر شورای فرهنگی بیت رهبری، ادامه داد: هرچند از نگاه رهبر انقلاب هنوز در زمینه فضای مجازی با فاصله مطلوب فاصله داریم، اما ایران ازجمله کشورهایی است که به بیداری و هوشیاری در این زمینه دست یافت. شورای عالی فضای مجازی با ابتکار رهبری زمانی ایجاد شد که خیلی از کشورها هنوز به بستر و سازوکار مشخصی برای حکمرانی بر فضای مجازی، نرسیده بودند. همچنین باید گفت که در اندیشه رهبری، یکی از اولویت‌های کشور، شکل‌گیری شبکه ملی اطلاعات است. این شبکه برای کشور محدودیت‌آفرین نیست، بلکه هم مصونیت کشور را در زمینه عوامل خرابکارانه بالا می‌برد و هم در حکم احداث یک فرودگاه بزرگ و پیشرفته برای کشور است که نبود آن موجب خُسران می‌شود. یکی از تأکیدات مستمر رهبری، متمرکز بر محتوا در شبکه ملی اطلاعات است. البته از منظر ایشان، محتوا تجمیع هرگونه داده نیست، بلکه منظور محتوایی است که بتواند ارزش‌های الهی را در فضای مجازی به سکه رایج تبدیل کند که باید با رویکرد مبتکرانه به سمت آن حرکت کرد.
 
هنوز نقشه راه روشن نداریم
وی در پایان با اشاره به تأکید رهبری بر داشتن نقشه راه در زمینه فضای مجازی، بیان کرد: امروز اگر احکام صادره از سوی رهبری در دوره‌های مختلف شورای عالی فضای مجازی را کنار هم قرار دهیم، می‌توان استنباط کرد فوری‌ترین نیاز کشور، رسیدن به یک نقشه راه دقیق برای حکمرانی در فضای مجازی است. روزبه‌روز بر شمار کشورهایی که نقشه حکمرانی می‌کشند، افزوده می‌شود. در همین سال‌ها، کشورهایی نه تنها شوراهایی مشابه ایجاد کرده‌اند، بلکه نقشه حکمرانی خود را نیز به مرحله اجرا درآورده‌اند. خیلی از کشورها نقشه راه روشن دارند و ما هنوز چنین چیزی نداریم. نحوه و ابعاد حضور گسترده مردم، نقش شرکت‌های نوآور، ایجاد کسب‌‌وکارهای پرسود و شیوه خلق خطوط محتوا ازجمله اولویت‌ها و اصول این نقشه راه خواهند بود.