پنجشنبه ۱۸ مهر ۱۳۹۸ - ۱۱:۴۹
آیا ماه مکان بعدی بشر برای سکونت خواهد شد؟

در گردهمایی علمی «ماه دروازه‌ای به سوی ستارگان» کارشناسان معتقد بودند اهمیت ماه برای امروز بشر دیگر قدم زدن بر روی آن نیست؛ بلکه می‌تواند پایگاهی برای سفر به سیارات دیگر یا محلی برای سکونت انسان باشد.

به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) نشست «ماه دروازه‌ای به سوی ستارگان» به مناسبت هفته جهانی فضا با حضور سجاد غضنفری‌نیا، مهندس هوا و فضا و سیستم‌های ماهواره‌ای؛ کاظم کوکرم، روزنامه‌نگار علم؛ سیاوش صفاریان‌پور، برنامه‌ساز علمی و علیرضا افشاری؛ عضو سابق ناسا روز دوشنبه پانزدهم مهرماه سال جاری در دانشگاه خوارزمی تهران برگزار شد.
 
در ابتدای این مراسم غضنفری‌نیا درباره اهمیت جایگاه ماه در فضا گفت: همان‌گونه‌ که می‌دانید شعار هفته جهانی فضا هم همنام این مراسم یعنی «ماه دروازه‌ای به سوی ستارگان» است و من می‌خواهم کمی درباره اهمیت ماه برای بشر بگویم. اولین جرم آسمانی که ما به وضوح در آسمان می‌بینیم ماه است و تاثیرات زیادی بر زندگی ما داشته است. ما بر اساس ماه تقویم ساختیم و با گرانش ماه پی به جزر و مد بردیم. همچنین تصورات قدیمی زیادی درباره ماه وجود دارد؛ برای مثال، ماه جزوی از زمین بوده است. از نظر فضایی این کره به عنوان اولین مقصد کاوش‌های بشر در نظر گرفته شده است و در نهایت بشر توانست با آپولو یازده روی سطح ماه فرود آید و تا آپولو هفده سنگ‌ها و خاک‌های زیادی از سطح ماه آورده شد؛ اما این مسئله بیشتر از نظر اقتصادی برای بشر مهم بود.
 
وی افزود: از سال 1359 اولین تلاش‌ها به وجود آمد و تا امروز و حتی آینده برنامه‌های خیلی زیادی به وجود خواهد آمد؛ اما ما هنوز نیمی از ماه را نمی‌شناسیم. بعد از اینکه کاوش‌ها به پایان رسید، باید از ماه استفاده بهینه کرد اولین آن این است که می‌تواند یک پایگاه برای سفر به سیارات دیگر باشد. به نوعی برای اروپاییان و آمریکایی‌ها رفتن به ماه دیگر انگیزه و خیال نیست بلکه یک برنامه ‌اصلی است تا بتوانند از فرصت‌ها و ظرفیت‌های ماه به عنوان یک محل سکونت استفاده کنند. روزی کمپ‌هایی در ماه به وجود خواهد آمد که نه برای توریست‌های فضایی بلکه برای سکونت بشر مورد استفاده قرار خواهد گرفت.
 
غضنفری‌نیا گفت: یکی از بزرگترین معضلاتی که در فضا وجود دارد، این است که فضا‌پیما توان خود را تامین کند و زنده بماند و این منوط به این شرط است که در مقابل هوای رقیق فضا مقاومت کند. اگر خورشید تنها منبع انرژی یک فضا پیما باشد، نیاز داریم صفحات خورشیدی غول‌پیکری داشته باشیم؛ اما سختی‌های زیادی در دایر کردن این صفحات بر فضا‌پیما وجود خواهد داشت. بنابراین باید به فکر استفاده‌های دیگری بیوفتیم مانند انرژی هسته‌ای یا استفاده از ظرفیت‌های پیل‌های سوختی. ماه می‌تواند به ما در این زمینه کمک کند. ما اگر بتوانیم پایگاه‌های انرژی خود را به ماه منتقل کنیم، ملاحظاتی که مجبوریم در زمین رعایت به کنار خواهد رفت.

 
در ادامه این مراسم کوکرم با اشاره به فناوری فضایی هند گفت: امروز می‌خواهم از تلاشی صحبت کنم که روزگاری رقابت میان شرق و غرب بود و در عصر جنگ سرد اتفاق افتاده بود. اما این روزها رنگ و بوی اقتصادی بیشتری به خود گرفته است و کشورهای دیگری هم در این زمینه خودنمایی می‌کنند. یکی از این کشورها هندوستان است که پیشرفت قابل توجهی در این زمینه داشته است. هندوستان دست پری در یک‌دهه اخیر در ماموریت فضایی دارد.
 
خودنمای هند در عصر فضا
کوکرم گفت: ردپای بشر از 200 هزار سال پیش در آفریقا و کنیا پیدا شد و تا حدود 70 هزار سال پیش اجداد ما در قاره آفریقا پراکنش داشتند و کم کم به خود جرات دادند تا از آفریقا خارج و وارد شبه جزیره عربستان شدند و با گذشت 5 هزار سال به هند و بعد به استرالیا رسیدند. باید گفت، ماجراجویی و بلندپروازی فرق جدی با طمع و جاه‌طلبی دارد و بلندپرواز بودن ویژگی مثبتی است که در بشر وجود دارد. تقریبا 62 سال پیش بشر این بلند پرواز بودن را در ارسال اسپوتانیک1 از سوی روسیه و ده سال بعد با فرود آپولو یازده به ماه تجربه کرد و حالا داریم به مریخ فکر می‌کنیم و این هدف چندان دور نیست. واقعیت این است که هندوستان بسیار بیشتر از آنچه که در خبر‌ها می‌شنویم در عرصه فضایی ظاهر شده‌ است و پیشرفت‌های قابل توجهی داشته است. هند اولین کشورآسیایی است که توانسته یک مدارگرد در مدار مریخ داشته باشد؛ آن‌ها در سال 2013 توانستند در اولین گام خود سیاره سرخ را فتح کنند. هندی‌ها در سال 2008 ماموریت چاندرایان یک را طراحی کردند که شامل یک مدارگرد و پرتابه‌ای بود. در این پروژه قرار بود فضا‌پیما در قطب ماه فرود آید و رد آب را بیابد که این ماموریت‌ هم موفق بود.
 
کوکرم افزود: کاملا باید هند را دید و بسیاری از مطالعات نشان می‌دهد که بزرگترین اقتصاد جهان خواهد شد. در پروژه چاندارایان 2 وقتی قرار بود بیکرام از 587 کیلومتری سرعت خود را کم کند و در ماه بنشیند، اتفاقی تلخ افتاد. از چهار کیلومتری به بعد سرعت بیکرام کمی زیاد شد و از کنترل خارج شد و نهایتا در یک کیلومتری سطح ماه ارتباط قطع شد. قطعا شکست جزئی از پروژه‌های فضایی است و بدون شکست نمی‌توان به تکنولوژی‌های فضایی دست یافت.

 
تلفیق عرفان با صنعت راهی برای مدیریت بهینه
در ادامه افشاری گفت: امروز می‌خواهم درباره اختیار بخشیدن در مدیریت صحبت کنم؛  در نوع مدیریتی که من در ایران با آن مواجه شدم این مسئله یعنی اختیاربخشیدن را خارج از خود می‌بینند. این مسئله امری مهم در مدیریت است اگر فردی چاق را بر شانه یک انسان لاغر بگذاریم نمی‌تواند حرکت کند، اما اگر عکس این شرایط حاکم باشد به راحتی امکان‌پذیر است.  در مدیریت کشور ما به‌گونه‌ای است که گویی همیشه انسانی چاق بر دوش انسانی لاغر است.  
 
وی افزود: عرفان در صنعت جدامانده و هیچ پلی میان این دو مولفه درکشور ما وجود ندارد. زمانی که نیل‌آمسترانگ به ماه سفر کرد، سنگ‌هایی با همان مختصات خود و آنگونه که روی ماه افتاده بود را با خود به زمین ‌آورد، وی فردی کنجکاو بود که کنجکاوی او باعث شد بعد از آپولو یازده اکتشافات بسیار زیادی هم به وجود بیاید. 
 
 
در ادامه این برنامه صفاریان‌پور گفت: پنجاه سال پیش انسان برای اولین بار قدم به سرزمینی گذاشت که تاکنون روی آن قدم نگذاشته بود و تا قبل از آن تنها یک خواب و خیال بود تا اینکه آپولو‌ها به مرز‌های ماه رسیدند همچنان در قرن بیست‌ویکم افرادی هستند که معتقدند که انسان به ماه نرفته است. سوال اینجاست چرا بشر دیگر به ماه نرفت؟ داستان از این قرار است که آن دوران رقابت سفر به ماه بر سر جنگ قدرت و جنگ سرد و برای ایجاد روحیه خودباوری آمریکایی بوده است که بعد از شکست‌های پی در پی آن‌ها، شوروی سابق اولین‌های فضایی خود را خیلی زودتر از آمریکا رقم زده بود و تنها یک بلیط برای آمریکا باقی مانده بود که از رقیب دیرینه خود عقب نیفتد که آن هم پروژه آپولو یازده بود.  
 
وی گفت: وقتی به عدد و رقم نگاه می‌کنیم حدود چهار و نیم درصد بودجه فدرال به ماموریت آپولو اختصاص پیدا کرد. در واقع میان کندی و نیکسون زمان می‌برد تا این رویا اتفاق می‌افتد. این روزها همه درباره سفر دوباره به ماه سخن می‌‌گویند؛ البته شعار امسال شاید کمی غلوآمیز باشد. در حقیقت ماه می‌تواند یک کاروان‌سرا برای بشر باشد تا به قلمروهای دور دست‌تری برسد. سوالی اینجا مطرح می‌شود که آیا دوباره ایالات متحده به ماه سفر می‌کند؟ جوابش بسیار کوتاه است؛ بستگی دارد. امروز تمام قدرت‌های بزرگ و کوچک دنیا در پی رسیدن دوباره به ماه هستند حال آیا بشر دلیل کافی دارد یا خیر.
 
وی ادامه داد: شاید تنها دلیل اصلی برای سفر دوباره به ماه این باشد که قلمرویی برای خود بسازیم و در آنجا تکنولوژی‌هایی که در زمین نمی‌توانیم راه‌اندازی کنیم را دایر کنیم. شاید در آینده‌ای نزدیک در فضای رباتیک با کمک هوش مصنوعی به استخراج معدن و آن‌چیزی که در زمین یافتن آن سخت است، بپردازیم.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها