پوریا مرتضایی، مدرس ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد و متخصص در زمینه شعر معاصر در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در خراسان رضوی، در بیان ارزیابی خود از فضای شعر در مشهد گفت: در یک دهه اخیر که به طور مستمر در حوزه ادبیات، فعالیت و در جلسات ادبی در مشهد شرکت کردم، به این نتیجه رسیده‌ام که هم‌اکنون فضای شعر مشهد به نسبت سال‌های اولیه ورودم به این حوزه رونق کمتری پیدا کرده است.

وی جهت‌گیری‌های خاص سیاسی در میان مسئولان فرهنگی استان را از دلایل اصلی کم رونق بودن شعر در سال‌های اخیر در مشهد خواند و افزود: یکی از دلایل کم‌رونقی فضای شعر در استان، عدم حمایت شاعران و سوگیری‌ها و غرض‌ورزی‌های سیاسی است که به فضای فرهنگی به شدت آسیب وارد کرده است.

مرتضیای با ذکر مثالی در این باره گفت: زمانی در حوزه هنری جلساتی با حضور آقایان رفیعا و محمدکاظم کاظمی برگزار می‌شد که در هر شرایطی از استقبال خوبی برخوردار بود اما بعد از مدتی به علت نگاه‌های غرض‌ورزانه و گرایش‌های سیاسی خاص، نوعی ناراحتی و کدورت پیش آمد و شاعران زیادی از این جلسات و این فضا فاصله گرفتند. همچنین تغییر موقعیت جغرافیایی حوزه هنری از میدان تقی‌آباد که در مرکزیت شهر بود، به‌ هاشمیه، باعث دور شدن برخی از شاعران از این فضا شد. اما خدا را شکر اکنون پیوندها دوباره شکل گرفته و جلسات هفتگی شعر و ترانه در حوزه هنری برگزار می‌شود.

این مدرس ادبیات فارسی، عدم حمایت و سرمایه‌گذاری بنگاه‌های نشر از شاعران را یکی دیگر از مشکلات پیش روی شاعران خواند و اضافه کرد: شعر خراسان که به جرئت می‌توان از آن در مقام مرکزیت ادبی و پایتخت شعر کشور یاد کرد، با مشکل و مسئله نشر نیز مواجه است؛ شاعر از سوی نشرهای دولتیِ با بودجه خاص و یا نشرهای خصوصی، حمایت نمی‌شود و این نبود سرمایه‌گذاری، رغبتی در شاعر برای نشر آثارش باقی نمی‌گذارد.

وی گفت: متاسفانه انتشاراتی‌های موجود در مشهد غالباً در زمینه چاپ یعنی بخش دستگاهی و مکانیکی، خوب فعالیت می‌کنند اما در بخش توزیع نقش خود را به‌خوبی ایفا نمی‌کنند.

مدرس ادبیات دانشگاه فردوسی مشهد در ارتباط با نقش فضای مجازی در کم‌رنگ و کم‌رونق شدن محافل ادبی یادآور شد: علت دیگر کم رنگ شدن حضور فیزیکی شاعران در محافل ادبی، همین رونق گرفتن و توسعه فضای مجازی است. اکثر شاعران گروه‌ها و کانال‌های متعددی پیرامون شعر و آثار خود دارند که این باعث شده شاعر برای خواندن شعر سایر شاعران و نقد آن نیازی به حضور فیزیکی نداشته باشد و از طرفی وقتی شاعر می‌تواند در رسانه شخصی خود آثارش را منتشر کند دیگر خیلی رغبت به انتشار آثارش به صورت مکتوب پیدا نمی‌کند.

این متخصص حوزه شعر معاصر در ادامه به بیان راهکارهایی برای رونق بخشیدن به فضای شعر در مشهد پرداخت و گفت: از طرف ارگان‌های دولتی مثل وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و حوزه هنری باید انعطاف صورت بگیرد و در حوزه فرهنگ توجه و سرمایه‌گذاری بیشتری بشود چرا که ادبیات انسانی رشته پایه، محوری و مبنای فکری یک جامعه را مهیا می‌کند. همچنین با برگزاری جشنواره‌های مختلف و کمک به شاعران در نشر آثار و افزایش ملموس بودجه‌های اختصاص داده شده در این حوزه می‌توان به رونق گرفتن فضای شعر در استان کمک کرد. نیز می‌توان با برگزاری گردش‌های ادبی در سطح شهر، جذابیت فضای مجازی را جبران و شاعران را دوباره دور هم جمع کرد.

وی با اشاره به لزوم تاسیس خانه شاعران در مشهد برای ایجاد تعامل میان مسئولان و شاعران و دور هم جمع کردن شاعران، گفت: تاسیس خانه شاعران در مشهد و ایجاد پاتوقی برای جمع کردن شاعران دور همدیگر، تعامل با نشرها و ملزم کردن آنها به چاپ آثار شاعران و همچنین تعامل با شهرهای دیگر به‌خصوص پایتخت، اتفاقات بسیار خوبی را رقم خواهد زد.

این مدرس ادبیات دانشگاه فردوسی در پاسخ به سوالی مبنی بر جایگاه شعر و ادب خراسان در حال حاضر، گفت: برای بررسی جایگاه ادبیات خراسان در حال حاضر می‌توان به دو صورت مقایسه انجام داد؛ اول با گذشته این شهر و خطه و دوم با کل کشور. در حالت اول باید گفت که مثل گذشته به دلایل متعددی از جمله فقر مطالعه ظرفیت و پتانسیلی دیده نمی‌شود که البته این موضوع در کل کشور فراگیر شده و مختص به شهر مشهد نیست. اما در حالت دوم اگر بخواهیم با کل کشور حداقل در زمینه شعر معاصر که تخصص من است، مقایسه کنیم، باید گفت که مشهد با وجود ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالا از جایگاه خوبی به نسبت شهرهای دیگر برخوردار است بنابراین از این حیث درخور حمایت و سرمایه‌گذاری است.

مرتضایی همچنین با انتقاد از نامگذاری روز شعر و ادب فارسی در روز بزرگداشت استاد شهریار گفت: به دو جهت با این نامگذاری مخالف هستم؛ درست است که شهریار شاعر بزرگ و بسیار خوب ماست اما بخش قابل توجهی از آثار او چه به لحاظ کمی و چه کیفی به زبان ترکی است و در منطقه آذربایجان هم شعرهای ترکی ایشان مورد استقبال قرار گرفته است؛ از طرفی ما شاعران هم‌عصر ایشان مانند هوشنگ ابتهاج را داریم که آثار فاخرتری در زمینه شعر فارسی دارند، به همین علت از نظر من به عنوان نماینده جمع دانشگاهی دانشگاه فردوسی مشهد، همزمانی سالمرگ شهریار با روز شعر و ادب فارسی انتخابی هوشمندانه نبوده است.