به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) برخی از صاحبان کرسی در علوم مختلف معتقدند علم ماهیتی خشک دارد و اگر فردی به آن علاقه نداشته باشد قطعا در جایی از مسیری که انتخاب کرده است متوقف خواهد شد. دانشمندان معتقدند اصولا علم به مانند یک چاشنی می‌ماند که اگر با هر مولفه‌ای مانند ادبیات یا هنر آمیخته شود قطعا شاهکارهایی خلق خواهد شد و نمونه بارز آن داستان‌های علمی و تخیلی یا فیلم‌هایی است که بر اساس تئوری‌ها یا موضوعات متنوع علمی ساخته شده‌اند که با اقبال عظیم مخاطبان این دو مولفه روبه‌رو شده‌اند. چندی پیش شاپور اعتماد؛ مترجم برجسته کشورمان، خبر از ترجمه مجموعه‌ای بی‌نظیر از نمایشنامه‌های علمی از سوی انتشارات کرگدن را داد. در این‌باره با نیوشا ستاری؛ مترجم و سرویراستار این مجموعه که قرار است در آینده‌ای نزدیک راهی بازار نشر شود به گفت‌وگو پرداختیم.
  ستاری در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره مجموعه نمایشنامه‌های علمی؛ «علم بر صحنه» و نحوه انتخاب موضوعات سری آغازین این مجموعه گفت: تاکنون نزدیک به بیست نمایشنامه علمی از نویسندگان سراسر دنیا انتخاب شده است که تقریبا ده نمایشنامه در حال ترجمه است. از چند منبع برای انتخاب موضوعات بهره گرفتیم که به صورت دسته‌بندی شده انتخاب شدند. اصلی‌ترین منبع آن کتاب «علم بر صحنه» نوشته کریستین شفرد بار بود که اواخر قرن بیست چاپ شده است که اتفاقا همین کتاب هم در دست ترجمه قرار دارد.
 
وی افزود: در کتاب «علم بر صحنه» یک تقسیم‌بندی انجام شده است؛ اینکه از چه زمانی علاقه به نمایشنامه‌های علمی بیشتر شده است، برای مثال دوره‌ای در تاریخ معاصر نویسندگان درباره شخصیت‌های علمی واقعی مانند گالیله و دیگر دانشمندان می‌نوشتند و معمولا این نوع نمایشنامه‌ها به صحنه می‌رفتند؛ اما به تدریج از جنگ جهانی دوم به بعد، در بریتانیا و ایالات متحده آمریکا موضوعات علمی و تئوری‌ها در میان مردم جذابیت زیادی پیدا کرد؛ به همین دلیل اولین نمایشنامه‌های علمی بسیار خواندنی و اغلب دیالوگ‌‌محور بودند که اجرای آن برای کارگردانان تئاتر تقریبا بسیار دشوار بود؛ اما با گذشت زمان گروه‌هایی ویژه برای اجرای نمایشنامه‌های علمی در این مناطق تشکیل شدند که توانستند نقطه اتصال میان علم و هنر را ایجاد کنند. از این دوران بود که مردم برای تماشای نمایشنامه‌های علمی راهی سالن‌ها تئاتر شدند.

ستاری گفت: در کل مخاطبان و نویسندگان به نمایشنامه‌های علمی به عنوان یک منبع نوشتاری نگاه نمی‌کنند و الزامی نمی‌بینند که در قالب کتاب منتشر و خوانده شود؛ بلکه بر صحنه دیدن علم اصلی‌ترین هدف نوشتن این نوع نمایشنامه‌ها بوده است؛ امروزه موضوعات علمی جذاب در میان مردم به قدری زیاد است که نوشتن این نوع نمایشنامه‌ها در ایران هنوز جای کار بسیاری دارد.
 
این مترجم در ادامه گفت: پس از انتخاب موضوعات، مرحله بعدی انتخاب نویسندگان و نمایشنامه بود این مجموعه قرار است نزدیک به چهل نمایشنامه اصلی در موضوعات گوناگون علمی را در خود جای دهد. همان گونه که گفته شد؛ در حال حاضر بیست نمایشنامه انتخاب شده است که ده تا از آن‌ها در دست ترجمه هستند که احتمالا پاییز امسال روانه بازار کتاب خواهند شد. این مجموعه نمایشنامه‌ دارای دسته‌بندی‌ مشخصی است؛ مانند فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، پزشکی، نجوم، اقلیم‌شناسی و... همچنین قصد داریم بر تبعات علم هم تاکید کنیم؛ به این معنا که ممکن است علم ضرر‌هایی هم داشته باشد که پیش‌بینی می‌شود این امر است که به جذابیت کار می‌افزاید.
 
وی درباره تئوری‌هایی که امروزه بسیار مورد بحث دانشمندان و حتی عموم مردم قرار گرفته است، گفت: در اولین مرحله در انتخاب نمایشنامه‌ها هدفمان این بود که آثاری انتخاب شود که به نوعی تئوری‌ها را برای مردم روشن‌تر می‌کنند؛ به همین دلیل دارای ادبیاتی مردم‌محور است، یعنی نویسندگان به‌گونه‌ای داستان‌های خود را پیش‌ برده‌اند که برای مردم قابل درک باشد. همچنین اغلب نمایشنامه‌ها در بستر داستان با فرم اجرای خاص خود اتفاق می‌افتد. تا پیش از این یک سری نمایشنامه‌هایی در ایران ترجمه شدند؛ مانند کپنهاگ یا گالیله اما تلاش کردیم نظم و اتحاد ویژه‌ای از نظر موضوعی در این مجموعه وجود داشته باشد.
 
این مترجم ادامه داد: برخی از نمایشنامه‌های انتخابی نویسندگانشان در ایران شناخته شده نیستند؛ اما در دنیا به عنوان نمایشنامه‌نویس علمی مشهورند. همچنین موضوعاتی در آن‌ها درج شده است که با زندگی عادی مردم گره خورده است؛ مانند مباحثی که در حوزه رایانه و کد‌های مربوط به آن و چگونگی تاثیر آن بر زندگی افراد آورده شده است.  
 
وی با اشاره به ادبیات این نمایشنامه‌‌ها گفت: این آثار در بستر علمی_عمومی دارای ادبیاتی عامه‌فهم هستند و نوع شخصیت‌پردازی در آن‌ها بسیار با زندگی عادی مردم گره خورده است. شخصیت‌ها تقریبا واقعی هستند و فضای صحنه کاملا در بستری رئالیسم اتفاق می‌افتد که با یک موضوع علمی گره خورده است. این نمایشنامه‌ها در دنیا طرفداران زیادی دارد و امیدواریم این راه کلیدی باشد تا در ایران هم طرفداران خود را پیدا کند و فراگیر‌ شود.
 
ستاری گفت: البته لازم به ذکر است که مخاطبان محتوای علمی شاید پویاتر از مخاطبان حوزه ادبیات یا هنر باشند؛ معمولا این افراد خودشان جویاتر هستند و محتوای علمی را به خوبی رصد می‌کنند. مترجمان این‌ آثار افرادی هستند که خودشان در زمینه‌هایی که ترجمه می‌کنند اطلاعات کافی دارند و این به روند ترجمه با کیفیت بسیار کمک می‌کند.