به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مغز انسان به‌عنوان مرکز سیستم عصبی، یکی از پیچیده‌ترین بخش‌های بدن انسان است که شاید به جرأت بتوان گفت این اندام تاکنون بیشترین اسرار بیولوژیکی بدن انسان را در خود نهفته است.
 
تا به حال فکر کرده‌اید که جراحان مغز چطور می‌توانند بیماران را عمل کنند، درحالی‌ که آن‌ها به هوش هستند؟ بث مک کوئیستون؛ متخصص اعصاب توضیح می‌دهد که اگرچه مغز چندین لایه پوشش و عروق خونی دارد که گیرنده‌های درد دارند، اما خود مغز فاقد آن است. مثلا وقتی کسی سردرد دارد، فکر می‌کند که این درد از مغزش نشأت می‌گیرد، اما در واقع عضلات و پوست اطراف مغز است که درد را احساس می‌کند. مغز تنها حدود سه درصد از وزن بدن را تشکیل می‌دهد، اما حدود ۳۰ درصد از خونی که قلب پمپاژ می‌کند را دریافت می‌کند. این نشان می‌دهد مغز نسبت به سایر بخش‌های به ظاهر مهم بدن، به توجه و حفاظت بیشتری نیاز دارد. مغز مثل یک کودک لوس و حریص بوده، اما بسیار باهوش و کارآمد هم هست. یک ده هزارم ثانیه طول می‌کشد تا مغز به چیزی واکنش نشان دهد و یک عمل را ایجاد کند.
کتاب «حقایقی درباره مغز» به همت انجمن علوم اعصاب آمریکا به زبان انگلیسی تالیف شده و پریا آب‌روانی و سروش نصری آن‌را به فارسی ترجمه کرده‌اند. این اثر در پنج بخش ضمن بیان مقدماتی درباره مغز، به مواردی همچون احساس و ادراک، یادگیری و حافظه، حرکت، خواب، استرس، پیری، اختلالات کودکی، اعتیاد، اختلالات روانپزشکی، آسیب‌ها و بیماری‌های عصبی، درمان اختلالات مغزی، اخلاق در علوم اعصاب و انواع پژوهش‌های انجام شده در این حوزه می‌پردازد.
 
مغز، پیچیده‌ترین ساختار زنده جهان
مغز انسان، پیچیده‌ترین ساختار زنده جهان است، با ظرفیتی برای ایجاد شبکه‌های ارتباطی به مراتب بیشتر از هر نوع شبکه اجتماعی و ذخیره اطلاعات بیشتر از هر اَبَرکامپیوتر. مغز، انسان را قادر می‌سازد که بر روی کره ماه قدم بزند، نقشه‌برداری ژنوم انجام دهد و شاهکارهای ادبی، هنری و موسیقیایی خلق کند. در واقع دانشمندان هنوز میزان آنچه که مغز می‌تواند انجام دهد را کشف نکرده‌اند. این عضو به تنهایی تمامی جنبه‌های بدن ما را کنترل می‌کند، از ضربان قلب و فعالیت جنسی گرفته تا هیجان، یادگیری و حافظه. مغز، پاسخ دستگاه ایمنی بدن نسبت به بیماری‌ها را کنترل و بخشی از چگونگی پاسخ افراد به درمان‌ها را تعیین می‌کند. در نهایت به افکار، آرزوها، امیدها و تخیل ما شکل می‌دهد. این توانایی مغز برای انجام تمامی این فعالیت‌هاست که ما را انسان می‌کند.
فرایند پیر شدن طبیعی مغز
در حال حاضر می‌دانیم که مغز در حدود 20 سالگی به بیشترین وزن خود می‌رسد و تغییرات ظریفی در شیمی و ساختار مغز در میانه زندگی برای اکثر فراد رخ می‌دهد. در طول زندگی، مغز در خطر از دست دادن برخی از نورون‌های خود قرار دارد، اما سالخوردگی طبیعی منجر به از دست دادن وسیع نورون‌ها نمی‌شود. این موضوع موجب تمایز سالخوردگی طبیعی از تغییرات نورودژنراتیو می‌شود که به‌عنوان بخشی از فرایند بیماری آلزایمر یا پارکینسون و یا بعد از یک ضربه رخ می‌دهد.
 
بافت مغز به آسیب یا از دست دادن نورون‌ها به چند طریق پاسخ می‌دهد. نورون‌های سالمِ  باقی‌مانده، قادرند که دندریت‌های خود را گسترش داده و ارتباطات خود را با نورون‌های دیگر به‌طور دقیق انجام دهند. اگر جسم سلولی نورون سالم باقی بماند، یک نورون مغزی آسیب‌دیده می‌تواند دوباره خود را تنظیم کند که شامل تغییراتی در اکسون و دندریت‌هایش می‌شود. برخلاف پوست یا کبد آسیب‌دیده، یک مغز آسیب‌دیده نمی‌تواند به نسل جدید نورون‌های دیگر، پاسخ دهد. میزان نسبتا کمی از سلول‌های بنیادی در یک بزرگسال سالم باقی می‌ماند، اما دانش اخیر می‌گوید که آن‌ها صرفا بخش کوچکی از انواع گوناگون نورون‌هایی است که یافت می‌شوند و این نوع از نورون‌ها تنها در نواحی کمی از یک مغز طبیعی یافت می‌شوند. مشکل اینجاست که حتی تعداد این سلول‌های بنیادی نیز به‌عنوان بخشی از فرایند سالخوردگی کاهش می‌یابند.
 
نخستین چاپ کتاب «حقایقی درباره مغز» در 150 صفحه با شمارگان یک‌هزار نسخه به بهای 25 هزار تومان از سوی انتشارات گنج حضور روانه بازار نشر شده است.