به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)، مباحث فرهنگی ایران در عهد صفوی حوزه‌ای وسیع و درازدامن است و پژوهش در این باره صرف‌نظر از اهمیت و تنوع موضوعی آن با کثرت منابع نیز همراه است. اگر چه این مساله امتیاز بزرگی برای پژوهندگان این مسیر به شمار می‌رود اما جستجو و بررسی در این راه همواره دشواری‌ها و پیچیدگی‌های ویژه خود را داشته است. بهرام‌نژاد در این کتاب تلاش کرده است با استفاده از منابع اصلی و تحقیقات جدید فراتر از یک منبع درسی، پژوهشی مبنایی و بنیادی انجام دهد.
«تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در دوره صفویه» در هشت فصل تنظیم شده است. فرهنگ و بنیادهای فرهنگ ایرانی در عهد صفوی، تعلیم و تربیت در عصر صفوی، دانش‌های دینی ـ مذهبی در عصر صفوی، علوم عقلی و عملی در عصر صفوی، ادبیات فارسی و تاریخ‌نگاری در عهد صفوی، هنر در عصر صفوی، معماری در عصر صفوی و آداب و رسوم فرهنگی در عصر صفوی فصل‌های کتاب را دربرمی‌‌گیرد.
نویسنده در مقدمه کتاب به این نکته اشاره می‌کند که ایران عصر صفوی از حیث آداب و رسوم فرهنگی درخور توجه است. این خاندان پس از تشکیل حکومتی با کارکردهای سیاسی و مذهبی وحدت‌گرایانه در مسیر ایجاد جامعه‌ای با هویت واحد فرهنگی تلاش‌های گسترده‌ای را آغاز کردند. آنان با آشتی دادن سنت‌های قدیم فرهنگی و رسوم مذهب رسمی کشور در شکل‌گیری هویت جمعی ایرانیان نقش موثری ایفا کرده‌اند.
وی سپس به مذهب در دوره صفوی نیز می‌پردازد و بر این باور است که مذهب اساس تعریف فرهنگ در معنای عمومی قرار گرفته و آیین‌های قدیم موج و تفسیری مذهب‌مدارانه یافت، و به طور کل مذهب رسمی یعنی تشیع، شیرازه و سنگ بنای سامان رسم‌ها و آیین‌های فرهنگی شناخته شد. آنچه امروزه در ظرف فرهنگ آداب و رسوم ایرانی شاهد هستیم مواردی هستند که قبض و بسط آن در جامعه ایرانی مشروعیت مذهبی یافته و انفکاک آن نیز از تاریخ و فرهنگ این سرزمین به امری غیرممکن تبدیل شده است.
این پژوهشگر تاریخ در مقدمه کتاب این چنین نوشته است: «پیشرفت معنایی و کمی هنر در عهد صفوی که با خلق آثاری برجسته و نمایان همراه بود یکی دیگر از شاخصه‌های مهم فرهنگ ایرانی در این دوره محسوب می‌شود. در نگاه عمومی، رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران نه تنها هیچ مانعی برای این نوع تحرکات هنری به وجود نیاورد، بلکه در قالب گفتمانی پویا به عنصری حیا‌بخش و نیرودهنده برای هنر و هنرمندان تبدیل شد. این رویداد تاریخی فصل تازه‌ای از هنر اسلامی را در ایران رقم زد که بی‌شک باید آن را آخرین دوران طلایی هنر اسلامی یاد کرد. اگر چه دست‌مایه‌های این تحول هنری از اعصار قبل از خود به ویژه از عهد تیموری اقتباس شده بود، اما به تدریج با تاثیرپذیری از فضای فکری جدید، استقلالی معنادار یه دست آورد و هنرمند از طریق تولیدات کثیر خود نشان داد که گفتمان جدید از توانایی بالایی برای تاثیرگذاری بر احساسات و رفتار و اندیشه‌های آدمی بهره‌مند است.»
«تاریخ فرهنگ و تمدن ایران در دوره صفویه» در 522 صفحه، شمارگان 500 نسخه و بهای 43 هزار تومان از سوی انتشارات سمت منتشر شده است.
جمعه ۲۸ تیر ۱۳۹۸ - ۰۸:۱۴
نظر شما