کتاب «لتکاچی»، گزیده ترانههای تام ویتس است که با ترجمه فرزام کریمی از سوی نشر ایجاز راهی بازار نشر شده است.
تام ویتس بارها نامزد جوایز مختلف موسیقی شده و توانسته است دو بار برنده جایزه گرمی شود. نوازنده گيتار، ترومپت، آکاردئون، کيبورد و گاهی هم ساکسيفون است. اشعار را خودش مینويسد، از 1985 همسرش کاترين در نوشتن اشعار به او کمک میکند، صدايی منحصر به فرد دارد که مخصوص خودش است و از بزرگان موسيقی جز و بلوز محسوب میشود.
در توضیح آمادهسازی کتاب «لتکاچی» باید گفت که تمام سعی محققان این پروژه بر این مبنا بوده که صد ترانه ماندگار تام ویتس از میان تمام کارهایش برگزیده شود و سپس به کمک گروهی از محققان، تمامی حواشی و جزییات کار استخراج شود و ترجمهای بسیار سطحی از هر یک از کارها صورت گیرد. در مرحله بعد با اضافه شدن فرزام کریمی به گروه تحقیق، مرحله بازبینی کلیه حواشی و جزئیات و به تعبیر سادهتر، ریزهانگاری در کارها شروع شد و به بازخوانی و بازبینی و تطبیق آنها با متن اصلی کار به زبان انگلیسی و انتخاب مجدد ترانهها از میان صد اثر ماندگار تام ویتس، در مجموع 50 ترانه برای ترجمه اصلی انتخاب شد.
این کتاب به چهار بخش «پیشگفتار»، «آلبومشناسی»، «آلبومهای نمایشی و تئاتری» و «ترانههای تام ویتس» تقسیم شده است. که در فصل اول به موضوعاتی مانند: استفاده از ترجمه ترکیبی با در نظر گرفتن قاعده همسانی زبانی، تبدیل ترجمه شعر با حفظ امانتداری و مطلبی درباره تام ویتس آمده است.
در فصل یک این کتاب و در بخشی از معرفی ویتس آمده است:
«او در آستانه فصلی سرد چشم به جهان گشود. وی متولد 7 دسامبر 1949 است، تنها کمتر از یک ماه مانده به ژانویه. اگر کمی خرافاتی به قضیه بنگریم، شاید گاهی روحیه دمدمیمزاج بودن او از همین ماه تولدش شکل میگیرد. اینکه ساکن پائیز باشی و در آستانه زمستان!!! نمیدانی عاشقی یا فارغ!!! نمیدانی درگیر پاییزی یا زمستان!!! نام کامل او توماس آلن ویتس و نام مستعارش تام میباشد. تام در پومونا چشم به جهان گشود که شهریست با جمعیتی نزدیک به صد و پنجاه هزار نفر که بهعنوان ملکه مرکبات ایالات متحده شهرت دارد. پومونا بهخاطر درختان و باغهای سرسبزی که دارد، همواره یکی از لوکیشنهای اصلی فیلمهای سینمایی هالیوود محسوب میشود.»
در فصل دوم نیز به معرفی 14 آلبوم ویتس مثل «زمان تعطیل کردن»، «در قلب شنبهشب»، «شب زندهداری در کافه»، «تغییرات جزئی»، «خونبها» و «ولنتاین غمگین» پرداخته شده است.
در فصل سوم این کتاب به چهار آلبوم نمایشی و تئاتری «یکی از دل»، «شب روی زمین»، «سوارکار سیاه» و «آلیس» پرداخته شده است. «یکی از دل»، فیلمی در سبک رمانتیک، درام و موزیکال به کارگردانی فرانسیس فورد کوپولا است که در سال 1982 منتشر شد.
«شب روی زمین» فیلمی پنج اپیزودی است که داستانهای مختلف آن در 5 شهر جهان و بین راننده و مسافر یک تاکسی –همگی در زمانی واحد و در یک شب- روی میدهد. «سوارکار سیاه» و «آلیس» دو همکاری درخشان تام ویتس با رابرت ویلسون نیز محسوب میشود. «سوارکار سیاه» تئاتریست که روایتگر داستان مغازهداری است که قصد معامله با شیطان را دارد. داستانی برگرفته از یک افسانه آلمانی مرتبط با قرن نوزدهم که نویسنده آن ویلیام بروخ است. بنا بر نظر اکثر منتقدان، این آلبوم یکی از شاهکارهای تام ویتس محسوب میشود که در قالب یک اپرا به اجرا درآمد. اپرایی که به کارگردانی رابرت ویلسون، یکی از آثار آوانگارد جهان محسوب میشود و در زمستان سال 1992 در شهر هامبورگ در تئاتر تالیا به روی صحنه رفت.
فصل آخر نیز به ترانهها اختصاص دارد که به شکل دو زبانه آمده است. در این کتاب در ابتدای هر ترانه، بخشی تحت عنوان پیشدرآمد قرار گرفته است تا مخاطب بتواند قبل از خواندن ترجمه ترانهها، با فضای هر ترانه آشنا شود و با داشتن ذهنیت درست و اطلاعات جامع راجع به آن ترانه به سراغ خواندن ترجمهها برود و از سویی دیگر، مخاطب بر آن ایده و تکنیکی که
مترجم در ترجمه ترانههای مربوطه به کار گرفته احاطه داشته باشد.
برای مثال در بخشی از پیشدرآمد یکی از این ترانهها در صفحه 148 کتاب میخوانیم:
«آلبوم «سگهای باران» هشتمین آلبوم تام ویتس است که در سپتامبر 1985 منتشر شد. این آلبوم یکی از بهترین آلبومهای تام ویتس است. «سگهای باران» عنوانیست که طرفداران تام ویتس روی خود گذاشتهاند. «هر کجا که من سرم را بگذارم»، نوزدهمین و آخرین قطعه از آلبوم است. این ترانه بعدها، در سال 2001 در آلبومی با همین نام توسط اسکارلت جوهانسون بازخوانی شده است.»
همچنین در ترجمه یکی از ترانههای این کتاب که در پشت جلد آمده است، میخوانیم:
«شاخهها هر چقدر بارشان سنگینتر میشود بیشتر
خم میشوند
شاخهها هر چقدر بیشتر مجنون باد میشوند، تاب بیشتری میخورند
اما من خودم را در تابستانهای داغ گم کردهام
صدای سوت قطار شنیده میشود
کارناوالها آغاز به کار میکنند
سوت قطار و کلاغها
روییدن وارونه علفها
روییدن وارونه علفها
لبان خشک شاخهها، نامت را فریاد میزنند»
کتاب «لتکاچی»، گزیده اشعار تام ویتس با ترجمه و گردآوری فرزام کریمی در 198صفحه، شمارگان 300 نسخه و بهبهای 25هزارتومان از سوی نشر ایجاز منتشر شده است.
نظر شما