به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، اینکه چطور برخی از نویسندگان با آثاری نه چندان ماندگار می‌توانند در مدتی کوتاه میان گروهی از افراد جامعه شناخته شوند، شاید به قدرت نفوذ فضای مجازی میان جوان‌ها بازگردد؛ قدرتی که در سال‌های اخیر با افزایش کاربری گوشی‌های تلفن همراه توسط مردم افزایش یافته است.
 
خیلی زود رواج یافتن استفاده از فضای مجازی، کسب‌وکارهای اینترنتی را موجب شد و کالاهای فرهنگی هم بی‌نصیب نماند اما دامنه تاثیرات فضای مجازی بر حوزه نشر، تنها به خرید و فروش‌های اینترنتی محدود نمی‌شود بلکه بعضا به عنوان معیار انتخاب و انتشار کتاب از سوی ناشران قرار می‌گیرد؛ به‌طوری که برخی ناشران، نویسنده خود را براساس تعداد فالوئر(دنبال کننده) در شبکه‌های اجتماعی انتخاب می‌کنند و این مساله که به معنای نادیده‌گرفتن معیارهای محتوایی آثار است، به‌عنوان یک آسیب جدی صنعت نشر و فرهنگ عمومی را تهدید می‌کند.
 
نویسندگان و ناشرانی که پیشرفت نمی‌کنند
علیرضا بهشتی، مدیر انتشارات روزنه با بیان اینکه گاهی کتاب‌های عامه‌پسند موجب ترویج بی‌اخلاقی می‌شوند، به ایبنا گفت: قطعا ترویج بی‌اخلاقی، امر قابل قبولی نیست و باید با آن مقابله کرد. اما درباره آثار عامه‌پسند باید در نظر داشت که چهره‌های برجسته‌ای مانند مرحوم عبدالحسین زرین‌کوب یا شخصیت‌های معاصر هم روز اول مطالعه را با اثری ساده شروع کرده‌اند و آهسته‌آهسته سطح سلیقه‌شان بالا رفته است. مساله اساسی این است که این جریان وجود داشته باشد؛ نه اینکه کتاب‌خوان تا آخر عمر کتاب عامه‌پسند بخواند.
 
به گفته مدیرانتشارات روزنه، همچنین از این دیدگاه می‌توان به رواج کتاب‌های سطحی در جامعه انتقاد کرد که برخی از نویسنده‌ها تا آخر عمر آثاری ابتدایی می‌نویسند. او ادامه داد: برخی از ناشران هم که تمام سرمایه خود را روی انتشار کتاب‌های سطحی می‌گذارند و هیچ تلاشی برای رشد نمی‌کنند، مستوجب انتقادند.
 
بهشتی درباره چرایی  اصرار برخی از ناشران بر انتشار آثار سطحی و ادامه این روند توضیح داد: برخی از انتشار آثاری که عمیق نیستند، سود خوبی به‌دست می‌آورند؛ البته در بسیاری از موارد، افراد با انگیزه میلیاردر شدن وارد این صنف نمی‌شود؛ بلکه به فرهنگ و نشر علاقه داشته‌اند، پول و ثروتی به آن‌ها رسیده و سعی در حفظ علایق خود دارند.
 
او با تاکید بر اینکه برخی ناشران بنیه فرهنگی قوی‌تری نسبت به سایر ناشران دارند، افزود: برخی از ناشران آشنایی خوبی با آثار ارزشمند دارند و این باعث می‌شود در گردش اقتصاد نشر موفق باشند؛ در مقابل افرادی که بنیه لازم را ندارند ممکن است به سمت کارهای سطحی بغلتند.
جاه‌طلبی فرهنگی و خلا نقد
مدیر انتشارات روزنه درباره رویکرد برخی از ناشران در استمرار انتشار آثار سطحی اظهار کرد: مشکلی که وجود دارد این است که می‌خواهیم همه چیز را با پول به‌دست آوریم، اما موفق نمی‌شویم و این رفتار مشکل ایجاد خواهد کرد.

وی افزود: برای یک نویسنده، در درجه اول جاه‌طلبی فرهنگی اهمیت دارد اما اگر آثار او به صورت علمی مورد نقد و بررسی قرار گیرد، در تولید آثارش توجه بیشتری خواهد داشت و احساس می‌کند که باید به سمت موضوع‌های جدی‌تر رود.
 
هیچ فاکتوری برای پرفروش شدن قطعی نیست
بهشتی درباره قابل پیش‌بینی بودن فروش کتاب، پیش از انتشار بیان کرد: یک‌سری عوامل مانند تعداد فالوئرهای نویسنده در فضای مجازی تا حدی مشخص می‌کند که کتاب تا چه اندازه‌ای فروش خواهد داشت، اما هیچ‌کدام از این فاکتورها قطعی نیست.
 
او با اشاره به موفقیت برخی از انتشارات در معرفی آثار خود به جامعه و بالابردن میزان فروش، اظهار کرد: ممکن است من که ناشر موفقی نیستم، ناشر دیگر را برای موفقیت در بازار، به مسائل کلیشه‌ای منتصب کنم. مخصوصا زمانی که موانع زیادی در حوزه اطلاع‌رسانی و تبلیغ داریم.
 
بهشتی ادامه داد: بیش از 100هزار عنوان کتاب در سال منتشر می‌شود و خیلی از آثار خوب زیر دست و پا می‌ماند. ناشری که کتابش فروش دارد، فردی است که موفق بوده و می‌تواند رشد کند. تبلیغ برای فروش مساله‌ای است که من توانایی انجامش را ندارم. نمی‌دانم چگونه در فضای مجازی فعالیت کنم. شاید ناشرانی مانند من باید کنار رویم تا جوانان بیایند و نشر روز را رشد دهند.
 
برای برخی ناشران جنبه تجاری مهم‌تر است
هرآنچه در سال‌هایی دورتر به عنوان ارزش می‌شناختیم، تبدیل به کالایی قابل داد و ستد شده است. چنانچه گفته شد، رواج یافتن شیوه‌های جدید کسب‌وکار، فقط به روش خرید و فروش محدود نمانده و در کیفیت محصولات فرهنگی و بازارهایی مانند بازار نشر تاثیرات واضحی داشته است. در این شرایط؛ چرا برخی از ناشران به سمت کسب سود بیشتر می‌روند و برخی همواره با مشکلات گرانی کاغذ و زینک دست و پنجه نرم می‌کنند اما از کیفیت آثار چاپی خود نمی‌کاهند؟

حسین حسینخانی، مدیر انتشارات آگاه با اشاره به اینکه علایق ناشران در انجام فعالیت حرفه‌ای با یکدیگر متفاوت است، به ایبنا گفت: طبیعتا برای برخی از ناشران جنبه‌های فرهنگی مهم است و برای برخی جنبه‌های تجاری از اهمیت بالاتری برخوردار است.
 
حسینخانی که معتقد است کار نشر از دو بخش صنعتی و فرهنگی تشکیل شده، ادامه داد: ویراستاران یا مدیرمسئول موسسه کتابی را برای انتشار انتخاب می‌کند، ویرایش و نمونه‌خوانی شده، منابع و رسم‌الخط آن تنظیم می‌شود و برای نشر مجوز می‌گیرند. اینجا فعالیت فرهنگی به پایان می‌رسد و فعالیت صنعتی یعنی لیتوگرافی، چاپ و صحافی شروع می‌شود. جامعه به رمان عامه‌پسند عادت نمی‌کند 
حسینخانی که بیش از 50 سال در حوزه نشر سابقه کاری دارد، سال‌های نخست کار حرفه‌ای خود را با انتشار رمان و آثار ادبی آغاز کرده است. او دراین‌باره توضیح داد: بعد از چند سال وارد حوزه علوم انسانی و جامعه‌شناسی و نظریه‌ها شدیم که مخاطبان خاص خود را دارند و خیلی عام نیست.

این پیشکسوت نشر گفت: در این سال‌ها، اگر رمان هم منتشر کردیم رمان‌هایی بوده که حاوی دیدگاه‌های جامعه‌شناسی بوده‌اند؛ مانند رمان «جنگ آخرالزمان» نوشته ماریو بارگاس یوسا با ترجمه عبدالله کوثری که می‌توان گفت جامعه‌شناسی آمریکای لاتین است یا کتاب «سیمای زنی در میان جمع»  نوشته هاینریش بل و ترجمه مرتضی کلانتریان به صورتی جامعه‌شناسی آلمان قبل و بعد از جنگ است. این دو رمان‌های فوق‌العاده‌ای هستند که هر دو باعث شدند نویسندگان‌شان جایزه نوبل بگیرند.
 
او ادامه داد: کتاب‌های دیگری هستند که رویکردی جامعه‌شناختی ندارند و عامه پسندند. به هرحال هر جامعه‌ای باید کتاب عامه‌پسند داشته باشد تا افرادی که علاقه‌مند به مطالعه این کتاب‌ها هستند، بتوانند از آن‌ها استفاده کنند. امید داریم که افراد علاقه‌مند به رمان‌های عامه‌پسند هم رشد کنند.

مدیر انتشارات آگاه اضافه کرد: من معتقدم جامعه به رمان عامه‌پسند عادت نمی‌کند؛ بلکه  افراد رشد می‌کنند و عاقل‌تر می‌شوند؛ وگرنه نمی‌توان به آینده امیدوار بود.

پیشتر در پرونده «توسعه ابتذال در بازار نشر» منتشر شده است:

کاسبان عاطفه و احساسات در حوزه نشر!


مرادی: تعداد پدیدآورندگان متخصص کمتر از پروانه‌های نشر است


وقتی لومپن‌ها در نقش ناشر، نویسنده و مترجم وارد میدان می‌شوند

ناشرانی که چشمشان به تعداد فالوئرهای نویسنده است