وی افزود: به نظرم پژوهش و تالیف در حوزه صفویه کاهش پیدا کرده است اما به هر حال کارهای خوب، میتواند رسالههای دانشگاهی باشد زیرا دیگر مثل قبل نیست که کتاب چاپ شود، امروز تالیفات خوب، مقالاتی است که درباره موضوعات گوناگون ارائه میشود، اگرچه همه مقالهها هم خوب نیستند، اما اگر فردی بخواهد بداند چه موضوعاتی در دوره صفویه کار شده، باید رسالههای دکتری و پایاننامههای ارشد، مقالات علمی و پژوهشی و همایشها را ببیند.
جعفریان ادامه داد: امروز دیگر مانند گذشته نیست که علم در قالب کتاب باشد، برای همین ما باید از کتاب گذر کنیم و به سوی نوشتن مقاله پیش برویم، اگرچه 20 سالی است که به سمت مقالهنویسی رفتیم، اما این حرکت به کندی پیش رفته است. بنابراین به نظرم، باید در کنار معرفی کتاب سال، «مقاله سال» هم مطرح شود، یک مقاله 20 یا 25 صفحهای، مانند مقاله 30 صفحهای اينشتين درباره «نسبیت» که تئوری مهمی داشته باشد، لذا حالا که کتابهای اصلی منتشر شده، باید از آن گذر کنیم، زیرا در حوزه تحقیق آنچه که جامعه علمی میپذیرد، مقالات خوب است نه اینکه کتاب حجیمی با عنوان «اندیشهورزی در دوره صفوی» منتشر کنید، بلکه بهتر است به جای کتابهای پرحجم، مقالهای کوتاه و مفید تالیف شود.
استاد تاریخ دانشگاه تهران ادامه داد: کتابهای سایر غرفهها را که دیدم، مثلا سوره مهر درباره انقلاب، چند کتاب جدید داشت، از جمله «خاطرات علی تمسکی» که برایم جالب بود. به غرفه مرکز اسناد انقلاب اسلامی نیز رفتم، از طرفی سید حمید روحانی هم کتاب جدیدی درباره شریعتی با عنوان «شریعتی در دادگاه تاریخ» منتشر کرده که باید آن را هم خواند. از شیخ محمد خالصیزاده کتاب جدیدی منتشر شده که درباره خاطرات مشترک ایران و عراق است. بنابراین اگر لابهلای کتابها با حوصله بگردیم میتوان کتابهای خوبی پیدا کرد. از طرفی در بخش فارسی نمایشگاه بیش از همه دنبال کتابفروشیهای شهرستانی و محلی هستم زیرا آثاری که آنها چاپ میکنند ارزشمند است.
جعفریان با اشاره به محتاط شدن مردم در خرید کتاب گفت: سه روزی که در نمایشگاه حضور پیدا کردم، بیشتر اوقاتم در بخش عربی سپری شد، تقریبا یک روز را در بخش فارسی گذراندم. بعد از این بازدید باید بگویم به نظرم نمایشگاه تغییر خاصی با گذشته ندارد. اگرچه کتاب گران شده، اما به نظرم این گران شدن کتاب این ارزش را دارد که مردم در خرید کتاب محتاط شدند و کتابهای خوب را خریداری میکنند و تقریبا آثار بنجل مورد بیتوجهی قرار میگیرد. لذا به نظرم این دقت در خرید حُسن نمایشگاه به شمار میآید.
وی افزود: امسال متاسفانه غرفههای بخش عربی کاهش پیدا کرده، گران شدن دلار و نقل و انتقال پول مشکل درست کرده است. اما با وجود این بخش عربی کار خوبی کرده که به نظرم میتواند این تجربه را در سالهای آینده هم انجام دهد؛ کاری که قبلا ویژه نشر میکرد، امسال ناشران عربی به شکل بهتری انجام دادند و به جای فرستادن چند ناشر تکراری مانند چند ناشر سوری که تقریبا 20 تا 25 سال است که به نمایشگاه تهران میآیند و کتابهای خوبی هم با خود نمیآورند، از یک ناشر حمایت کردند، تا آن ناشر از سایر ناشران برجسته آثاری را به نمایشگاه بیاورد. ما از این ناشر تا روز پنجم نمایشگاه تقریبا 30 میلیون کتاب برای دانشگاه تهران خرید کردیم، برای اینکه کتابهای نو داشت، لذا به نظرم در نمایشگاه آینده میتوان به شکل اتحادیهای از سوریه، لبنان، مصر و خلیجفارس ناشرانی شرکت کنند و با این شیوه حضور بهتری در نمایشگاه تهران داشته باشند.
رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران بیان کرد: ناشر دیگری نیز در بخش عربی تقریبا بیست کارتن کتاب داشت که من یکجا بیست کارتن کتابش را خریداری کردم و اصلا مهلت ندادم که کارتن کتابها را باز کند، علت این خرید، کتابهای تک نسخهای بسیار باارزش بود، اگرچه ناشر کتابهای روز نبود و من هم این نکته را میدانستم، ابتدا دو، سه کارتن را باز کرد، وقتی نسخههای شگفت را دیدم، قانع شدم که سایر کارتنها نیز به همین خوبی است و از طرفی با خریده عمده میتوان کتابها را ارزانتر خریداری کرد. اگرچه با خریدی که از این ناشر عربی کردم، هنوز هم غرفهاش سرپاست و کتابهای دیگری برای عرضه به مخاطبان این حوزه دارد.
جعفریان گفت: در بخشی از نمایشگاه جوانهایی هستند که از ترکیه، هند و کویت نسخههای قدیمی چاپی میآورند، مثلا غرفهدار جوانی که بسیاری از کتابهایش را خریداری کردم، فهرست نسخههای پراکنده هند و پایاننامههای خوبی درباره «مسائل ایران و اسلام» نیز از ترکیه آورده بود. به نظرم این هم میتواند یکی از نکات جالب توجه برای مخاطبان نمایشگاه باشد، در حالی که قبلا تصور میکردیم نمایشگاه محل آوردن کتابهای روز است، اما به نظرم اکنون میتوانیم بگوییم که نمایشگاه یا محل کتابهای روز باشد یا نسخههای کهنه، یا بخشی را به عنوان کهنهفروش نیز ایجاد کنند، ضمن اینکه باید کتابهای زرد کمرنگتر شود. همچنین در نمایشگاه بیشتر آثار قدیمی که بیصاحب است، بیسروصدا چاپ میشود.
وی افزود: به نظرم ناشران حتی گاهی ممکن است، نسخه قدیمی کتابها را تحریف هم بکنند و کسی متوجه نشود. به طوری که اکنون بسیاری از کتابهای چپهای قدیمی را چاپ میکنند، من چندین کتاب مثل خاطرات جوانشیر را دیدم. قبلا اغلب کتابهای قدیمی ذبیحالله منصوری را منتشر میکردند، اما حالا متوجه شدم کتابهای تاریخی، چپهای قدیمی و اوایل دهه شصت افست شده در نمایشگاه ارائه میکنند. هدفم این نیست که بگوییم این کار را نکنند، اما در نمایشگاه باید کتابهای نو عرضه شود یا کتابهای مفید. به هر حال باز هم تکرار میکنم بخش عربی با وجود این که نصف شده اما باز هم باارزش بود؛ به طوری که من سه ماه پیش از نمایشگاه مسقط دیدن کردم، با این حال از بخش عربی نمایشگاه امسال نیز خریدهای خیلی خوبی داشتم. اگرچه کتابها خیلی گران است و نمیتوان همه کتابهایی که دوست داریم، خریداری کنیم.
نظر شما