به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) مراسم «ضرورت کتاب‌های علمی به زبان ساده، مشکلات محیط زیست ایران از نگاه جایزه مهرگان علم» روز دوشنبه (9 اردیبهشت ماه 1398) در سی‌ودومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با حضور اسماعیل کهرم؛ کارشناس محیط زیست و هوشنگ ضیایی؛ دبیر هیات جایزه مهرگان علم و علیرضا زرگر؛ مدیر جایزه مهرگان علم برگزار شد.
 
در ابتدای این مراسم کهرم درباره ضرورت تالیف کتاب‌های علمی در حوزه محیط زیست گفت: علم محیط زیست و تفکر محیط زیستی در کشورهای جهان سوم تفکری نوپاست و در نوزادی به سر می‌برد. با اینکه 20 سال از مهرگان علم می‌گذرد، برخی از مردم به من می‌گویند فایده پرندگان چیست و یا اینکه نبودن دریاچه پریشان چه تاثیری می‌تواند در محیط زیست داشته باشد.
 
وی ادامه داد: در این جامعه‌ای که تفکرات محیط زیستی هنوز در نطفه قرار دارد، باید با اشاعه کتاب‌های ساده مطاب علمی را تفهیم کنیم و ارزش‌های محیط زیستی را در میان مردم نشر دهیم.
 
در ادامه این مراسم ضیایی گفت: ما باید از مراسم و سنین کم شروع کنیم به آموزش ارزش‌های محیط زیستی. ما به کتاب‌های درسی که به زبان ساده نوشته شده باشند، احتیاج داریم. نکته حائز اهمیت اینجاست که به لحاظ محیط زیستی جزو کشورهای غنی دنیا هستیم و از تنوع جانوری و گیاهی برخورداریم. اما از نظر حفاظت و بهره‌برداری جزو کشورهای آخر دنیا به حساب می‌آییم. در حقیقت هیچ کشوری به اندازه ما به محیط زیست و محیطی که در آن زندگی می‌کند، آسیب وارد نکرده است.
  وی درباره آگاهی عمومی از مفاهیم محیط زیستی گفت: مهم‌ترین معضلی که در این زمینه وجود دارد این است که مردم با این حوزه آشنا نیستند و به گونه‌ای ترس بی‌جا از محیط زیست و محیط جانوران دارد. در حقیقت مردم هنوز تفکرات برخاسته از قصه‌های مادربزرگان را در ذهن خود تدعی می‌کنند. آن‌ها خفاش را شوم می‌دانند و جغد را نحس. درحالی که هیچ جانداری شوم و نحس نیست. مردم هنوز نمی‌دانند که جانوران چه نوع مخلوقاتی هستند.
 
ضیایی گفت: این تفکر در کشور ما متاسفانه همچنان پابرجاست در حالی که در برخی کشورها نه تنها تفکرات خرافی در مورد حیوانات ندارند، بلکه با آنها مهربان‌تر هم هستند. برای مثال در کشور چین جغد خوش شانسی می‌آورد. ما حتی انسان‌های بد و صفات بد انسانی را به حیوانات نسبت می‌دهیم. مثلا می‌گوییم خفاش شب یا خفاش خون‌آشام. اینها نمونه‌های بارز ترس از طبیعت در میان ایرانیان است.
 
وی با اشاره به مسئولیت نویسندگان درباره شناخت عموم مردم از محیط زیست گفت: مردم باید بدانند که طبیعت، دوست آنهاست و باید با واقعیت آن آشنا شوند. در حقیقت نویسندگان مسئولیت آشتی مردم با طبیعت را باید برعهده داشته باشند. ما باید کتاب‌هایی را منتشر کنیم که مردم را با طبیعت آشتی دهد. خوشبختانه جایزه‌هایی مانند جایزه مهرگان علم که جایزه غیردولتی است، می‌تواند گام‌های قابل قبولی را در این عرصه بردارد.
 
در ادامه این مراسم زرگر با اشاره به نقش دانشمندان در اشاعه علم گفت: دانشمندان باید عادت کنند که علم را به زبان ساده برای عموم بیان کنند. اتفاقی که در همه جای دنیا رخ داده است برای مثال استیون هاوکینگ دانشمندی بود که فقط بخشی از چشم‌های او حرکت می‌کرد اما بالغ بر 20 کتاب علمی برای عموم تالیف کرده است و کتاب «تاریخچه زمان» این دانشمندان در چندین دوره متفاوت جزو پرفروش‌ترین‌ها بوده است. ما به کمک دانشمندان به ساده‌نویسی می‌توانیم دست یابیم. در حقیقت ساده نویسی چیزی است که در علم به آن نیاز داریم.
 
وی افزود: در کشور ما هنوز کتاب‌های تخصصی و آکادمیک دانشگاهی به عنوان کتاب‌های علمی شناخته می‌شود. در حالی که در کشورهای توسعه یافته زمانی یک دانشمند می‌تواند ادعای علمش را بکند که کتاب‌هایی برای عموم تالیف کرده باشد. برای مثال در کتاب‌هایی که درباره سیاهچاله از این دانشمندان تالیف شده است حتی یک خط فرمول ریاضی یا فیزیک را نمی‌توانید بیابید. در حالی که خوانندگان به خوبی می‌توانند شناخت دقیقی از سیاهچاله پیدا کنند. این یعنی هنر ساده‌نویسی. قطعا هر دانشمندی که چنین هنری را دارد، جزو افرادی است که سال‌ها به پژوهش و تحقیق پرداخته است و تسلط کافی بر محتوای علمی دارد.

زرگر ادامه داد: اغلب داوران در مهرگان علم به نوشتن علم به زبان ساده اهمیت زیادی قائل هستند. در جامعه ما دانشمندان و شخصیت‌های علمی باید عادت کنند علم را به زبان ساده بیان کنند.

در انتهای این مراسم ضیایی در پاسخ به پرسش خبرنگار ایبنا مبنی بر اهمیت نشر علم در میان مردم و توجه دانشگاهیان در این باب گفت: دو راهکار در این زمینه وجود دارد یکی اینکه باید بی‌‌تفاوتی از جامعه گرفته شود و مردم را نسبت به مسائل علمی حساس‌تر و آگاه‌تر کنیم و گام دوم برای رفع این شکاف تربیت استادان و معلمانی است که خودشان علاقه داشته باشند که علمشان را دراختیار مردم بگذارند. هستند استادانی که در دانشگاه‌ها تدریس می‌کنند اما سواد کافی برای ارائه دانش تخصصی را ندارند چه برسد به اینکه بخواهند برای عام هم علمشان را نشر دهند.