داریوش شایگان که از اواخر سال 96 در بستر بیماری بود، در روزهای ابتدایی سال 97 همزمان با دوم فروردینی ماه دار فانی را وداع گفت. شهرت داریوش شایگان در جهان طی دو دهه اخیر بر کسی پوشیده نیست. عمده فعالیتهای فلسفی شایگان فلسفه تطبیقی بود، اما او پیشتر به عنوان یک متفکر سنتگرا نیز شناخته میشد. کتابهای شایگان در ایران مخاطبان بسیاری داشت و عمده تألیفهای این فیلسوف را انتشارات فرزان روز منتشر کرد. داریوش شایگان در بهمنماه ۱۳۱۴ در شهر تهران متولد شد. وی تحصیلات خود را در مدرسه کاتولیک «سن لوئی» در تهران و به زبان فرانسه به اتمام رساند و برای ادامه تحصیل راهی فرانسه و دانشگاه سوربن شد.
او بنیانگذار مرکز ایرانی مطالعه فرهنگها در ایران پیش از انقلاب بود. وی در سال ۱۹۷۷ ، کنفرانس بین المللی «گفتگوی تمدنها» را برگزار کرد. مفهومی که بعدها توسط محمد خاتمی، رئیس جمهوری پیشین ایران نیز در مجامع بینالمللی استفاده شد. وی نویسنده کتاب «آسیا در برابر غرب» دانش آموخته دانشگاه سوربن پاریس و استاد فلسفه ادیان هند و زبان سانسکریت است. شایگان علاوه بر فعالیتهای برون مرزی خود با نشریات مختلفی مانند «کلک»، «آدینه» و ... مرتبط بود.
احمد احمدی، رئیس سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) نیز از چهره های شناخته شده ای بود که در روزهای پایانی فصل بهار درگذشت. او در سال ۱۳۱۲ (۱۹۳۳ میلادی) در روستای کهکدان ملایر به دنیا آمد و پس از فراگرفتن دروس مقدماتی به حوزه علمیه بروجرد رفت و به مدت ۵ سال دروس دینی را تا اواخر سطح ۲ فراگرفت. سپس به حوزه علمیه قم رفت و دروس تفسیر و فلسفه اسلامی را در سطوح عالی (اسفار و شفا) نزد علامه طباطبائی، درس فقه و اصول را نزد کسانی همچون امام خمینی (ره)، سیدحسین طباطبایی بروجردی، آیات عظام سلطانی، مشکینی، محقق داماد و نجفی مرعشی فرا گرفت و همزمان دکترای فلسفه غرب را از دانشگاه تهران اخذ کرد. احمدی از سال ۱۳۵۲ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران بود و فلسفه اسلامی و فلسفه غرب و فلسفه تطبیقی را در مقطع دکتری تدریس کرده است.
حجت الاسلام دکتر احمدی از سال ۱۳۶۰ به عنوان عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت داشت. او بنیانگذار سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت) بود و حدود ۳۳ سال مدیریت این سازمان را بر عهده داشت. وی همچنین از مؤسسان دانشگاه تربیت مدرس و در هفتمین دوره مجلس شورای اسلامی، نماینده مردم تهران بود. از جمله آثار او، میتوان به کتابهای «بنلایههای شناخت» (تألیف)، «مختارات من نصوص الفلسفه الاسلامیه» (تألیف)، «نقد تفکر فلسفی غرب» (ترجمه)، «تأملات در فلسفه اولی» (ترجمه) و «تأسیس مابعدالطبیعه اخلاق» (ترجمه) اشاره کرد.
قانعیراد عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور و رئیس سابق انجمن جامعهشناسی ایران متولد ۱۳۳۴ در تهران و دارای مدرک دکترای جامعه شناسی از دانشگاه تهران بود. «ساختار مدیریت نظام علمی کشور»، «نظام علمی کشور در برنامه سوم توسعه»، «ناهمزمانی دانش: روابط علم و نظامهای اجتماعی - اقتصادی در ایران»، «تبارشناسی عقلانیت مدرن» (قرائتی پست مدرن از اندیشهٔ دکتر علی شریعتی)، «جامعهشناسی رشد و افول علم در ایران» و... از جمله تالیفات مرحوم محمدامین قانعیراد هستند.
مجید مددی را در ایران، کتابدوستان با ترجمه آثار چپ می شناسند. او نیز دوشنبه 15 مرداد در منزل شخصی خود بر اثر کهولت سن درگذشت. متولد 1314 در تهران بود. او تحصیلات آکادمیک خود را در مقاطع لیسانس و فوق لیسانس در دانشگاه منچستر گذراند و پس از آن در دانشگاه اسکس دکترای فلسفه سیاسی گرفت.
«فلسفه چیست» اثر مارتین هایدگر، «علم و ایدئولوژی» نوشته لوئی آلتوسر، «هایدگر» نوشته پل استراترن، «مارکسیسم و اخلاق» نوشته یوجین کامنکا، «نقد مارکوزه» نوشته پل میتیک، «فلسفه هنر از دیدگاه مارکس» نوشته میخاییل لیف شیتز، «از خود بیگانگی انسان مدرن» نوشته فریتس پاپنهایم، مجموعه داستان کوتاه «تنهایی» از نویسندگان مختلف و «گزیدهای از آثار شاعران جهان» از جمله ترجمههای موجود مجید مددی در بازار اندیشه ایران است.
محمدعلی مرادی پژوهشگر فلسفه و مشهور به فیلسوف خیابان نیز مانند محمد امین قانعی راد سال ها بود که با بیماری سرطان مبارزه می کرد. محمدعلی مرادی دانش آموخته فلسفه در آلمان از فعالین سیاسی سال های قبل از انقلاب و پس از انقلاب تا اواخر دهه ۶۰ بوده است که پس از سال های آن دهه از فعالیت های سیاسی دست کشیده و به فعالیت های علمی در زمینه فلسفه پرداخت. محمدعلی مرادی دانشآموخته فلسفه، جامعهشناسی و اسلامشناسی از دانشگاه برلین بود، پایاننامه او در مقطع کارشناسی ارشد فلسفه «مفهوم در سنجش خردناب» و در مقطع دکترا «اگاهی و خوداگاهی نزد فیشته اغارین (۱۷۷۴)» بود. او پژوهشگر و مدرس در حوزۀ فلسفه ایدهآلیسم آلمانی به ویژه از کانت تا هگل بود.
از وی پس از مرگش چندین کتاب منتشر شد، اما در زمان حیاتش هم از طریق فضای مجازی و هم از طریق مصاحبه و یادداشت در مجلات و نشریات مختلف در حوزههای مختلف از فلسفه ایدهآلیسم آلمانی گرفته تا نقد روشنفکری ایرانی و کلاسهای خوانش متون کلاسیک حضور داشت. وی اگرچه در سال های اخیر در دانشگاه تدریس رسمی نداشت، اما کارگاههای آزاد و مشاورههای علمی وی به پایاننامههای دانشجویی برای دانشجویان علوم انسانی و اجتماعی تأثیرگذار بوده است.
روزهای پایانی سال با خبر درگذشت پوران شریعت رضوی همسر دکتر شریعتی همراه بود. او 26 بهمن به علت سکته مغزی در سن ۸۴ سالگی درگذشت. پوران شریعت رضوی پوران در سال ۱۳۱۳ در مشهد به دنیا آمد. او سال ۱۳۳۷ با دکتر علی شریعتی ازدواج کرد. پوران شریعت رضوی ۴ سال پس از ازدواجش (۱۳۴۱) مدرک دکترای ادبیات خود را از دانشگاه سوربن دکترای اخذ کرد. شریعت رضوی پس از بازگشت به ایران تا سال ۵۲ دبیر دبیرستانهای مشهد بود و بعد از آن در تهران راهنمای تعلیماتی بود. او در سال ۷۷ بنیادی با نام دکتر علی شریعتی راهاندازی کرد.
مهدی شریعت رضوی برادر پوران شریعت رضوی یکی از سه دانشجویی بود (به همراه قندچی و بزرگ نیا) که در ۱۶ آذر ۱۳۳۲ در حمله نیروهای امنیتی به دانشگاه تهران در جریان سفر نیکسون به تهران به شهادت رسید. علی اصغر شریعترضوی برادر دیگر پوران شریعت رضوی که به طوفان مشهور بود سال ۱۳۲۰ در جریان درگیری ایران و شوروی در آذربایجان جان باخت. پوران شریعت رضوی کتابی درباره زندگی دکتر علی شریعتی با نام «طرحی از یک زندگی» نوشت. این کتاب مجموعهای از نامهها و دستخطهای دکتر شریعتی به همراه زندگینامه او بود.
نظر شما