به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب (ایبنا) در قم، کتاب «دانشنامه هزاره» طی مراسمی با مشارکت بنیاد دانشنامه هزاره، کانون ادبی کلمه، خانه کتاب صبح امید و با حضور علما، اندیشمندان و فرهنگیان مهاجر افغانستانی در سرای مجتمع ناشران قم رونمایی شد.
 
در ابتدای این نشست شوکت علی محمدی شاری یکی از اعضای تهیه کننده این دانشنامه به ذکر اهمیت تهیه دانشنامه پرداخت و گفت: هر ملتی با دستاوردهای تمدنی خود شناخته می‌شود و ملتی که این دستاوردها را ثبت نکند، به فراموشی سپرده خواهد شد.
 
وی ادامه داد: استخراج بیش از 20 هزار مدخل که هر مدخل هم دارای چندین منبع است کار علمی بزرگی است که حاصل آن در دسترس محققان و اندیشمندان قرار می‌گیرد.
 
محمدی شاری از رونویسی ساده به عنوان یک خطر در این حوزه نام برده و تحقیقات میدانی را کاری سخت و پرهزینه اما امری ضروری در این حوزه برشمرد.
 
در بخش دوم برنامه، حجت الاسلام دکتر عبدالحمید ناصری تدوین این کتاب را به دست اندرکاران و همچنین جامعه هزاره تبریک گفت و توانمندی علمی، دردمندی و دلسوزی آن‌‌ها را در تهیه این دانشنامه بااهمیت ارزیابی کرد.
 
وی همچنین به اهمیت زمانی عرضه دانشنامه هزاره اشاره کرد و گفت: شرایط فعلی جامعه افغانستان نیازمند چنین تحقیقاتی است.
 
ناصری ضعف استفاده از تجارب اندیشمندان این حوزه را جزو چالش‌‌های تهیه دانشنامه برشمرد و بیان کرد: باید در مراحل بعدی تجارب اندیشمندان مورد توجه قرار گیرد؛ اما استفاده از انگیزه محققان جوان جزو نکات مثبت این فعالیت است.
 
ابوطالب مظفری رئیس شورای علمی دانشنامه هزاره هم در سخنانی ضمن بیان مراحل تهیه این اثر گفت: قرار است بعد از ارائه جلد اول این دانشنامه مدتی سکوت داشته باشیم تا نظرات اهل نقد و نظر را دریافت کنیم؛ بدون اینکه با دادن پاسخ و یا توجیه، سد بیان ارائه نظرات شویم.
 
رئیس شورای علمی دانشنامه جریانات سه دهه گذشته برای قوم هزاره را شامل دو جریان دانست و یادآور شد: جریان اول توسط تشکل‌‌های نظامی و سیاسی دنبال شد و هدفش تلاش برای بقا بود و سعی کردند در سخت‌ترین شرایط این موجودیت حفظ شود. جریان دوم که در کنار جریان اول به آهستگی و آرام حرکت کرد، برای اثبات هویت تلاش کرد که توسط آثار نوشتاری، داستان، شعر و برنامه‌‌های فرهنگی جریان داشت.

وی افزود: در مورد نتایج جریان اول قضاوتی نمی‌کنم، اما در مورد جریان دوم تلاش‌‌ها بسیار پراکنده بود. مثلاً آقایان غرجستانی، یزدانی، آیت الله صمدی، مرحوم آریانپور و دیگران کارهای خوبی در این زمینه انجام دادند و مواد خوبی هم آماده کردند، اما نیاز بود این فعالیت‌‌ها تدوین و در قالب ماندگارتری عرضه شود تا حاصل این تلاش‌‌ها در اختیار جامعه قرار گیرد.

ابوطالب مظفری در ادامه به اهمیت شکل ارائه چنین آثاری برای ماندگاری اشاره کرد و از شاهنامه فردوسی به عنوان یک نمونه عالی نام برد و گفت: شاهنامه یک کار ارزشمند برای حفظ فرهنگ ایران باستان بود که در قالب هنر انجام گرفت و ماندگار شد. در زمان حاضر این کار با علمی ساختن آثار امکانپذیر است و مشروعیت آن از علم به دست می‌آید.
 
وی در پایان به مشکلات توافق بر سر معیارها در تدوین دانشنامه اشاره کرد و گفت: دغدغه‌‌های فرهنگی، قومی، زبانی، سیاسی و منطقه‌ای از مشکلات مهم بر سر راه تهیه این دانشنامه بوده است.  
آخرین سخنران این نشست حجت الاسلام سیدغلامحسین موسوی بود که به مقایسه امکانات و شرایط تهیه دایره‌المعارف بزرگ اسلامی و دانشنامه هزاره پرداخت و گفت: تهیه دانشنامه هزاره با توجه به کمبود امکانات مادی و معنوی، کاری ارزشمند و ستودنی است. به تهیه کنندگان این دانشنامه پیشنهاد می‌کنم به تفکیک اسامی جعلی و اصلی دقت کنند، زیرا هدف، بیان حقایق مستدل است.
 
در پایان نشست با حضور مهمانان، از کتاب دانشنامه هزاره رونمایی و یک جلد از آن از طرف خانه کتاب صبح امید به شرکت کنندگان نشست عرضه شد.

خانه کتاب صبح امید، مرکزی تخصصی برای عرضه کتاب‌‌های مرتبط با افغانستان است که آخرین سه‌شنبه هر ماه نیز نشستی با عنوان «سه‌شنبه‌‌ها با کتاب افغانستان» برگزار می‌کند.
 
جلد اول دانشنامه هزاره زیر نظر شورای علمی از طرف بنیاد دانشنامه هزاره با ویرایش محمدکاظم کاظمی در سال 1397 با شمارگان 3500 نسخه روانه بازار شده است.