به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آئین اختتامیه یازدهمین دوره جایزه ادبی جلال آل‌احمد عصر امروز (شنبه 17 آذرماه) با حضور سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی و اهالی فرهنگ و ادبیات در سالن قلم کتابخانه ملی برگزار شد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در صحبت‌های خود در این مراسم گفت: این جایزه به نام جلال است و جلال کسی است که تلفیقی از تضادهایی بود که کمتر می‌توان با هم در یک نفر جمع کرد. کسی که صریح و جسور بود؛ اما تکاپوگر حقیقت بود و درتعصب‌های زمانی خودش قرار نگرفت. کسی که روشنفکر بود اما از مردم و با مردم بود.
وی ادامه داد: این جایزه در سه گرایش تنظیم شده است. بخش نخست حوزه داستان است. داستان برای ما در دوره‌ای اهمیت داشته و دارد. بنابراین باید توجه داشته باشیم که بخشی از رویش زبان فارسی در 100 سال اخیر مدیون داستان است. زبان ما در تکامل خودش از یک سو در یک زایش از طریق فرهنگ عمومی و از سوی دیگر در یک زایش از سوی داستان قرار دارد. داستان فرصتی را برای تصویرسازی واژگانی در جامعه میسر می‌کند و زبان فرهنگ بین نسلی ماست.
صالحی با اشاره به اهمیت توجه به داستان اظهار کرد: داستان زبان فرهنگ غیررسمی ماست؛ امروز ما به وسیله داستان با بسیاری از فرهنگ‌ها ارتباط برقرارکرده‌ایم و داستان می‌تواند زبان گفت‌وگوی ما با جهان باشد. خوشبختانه در 40 سال انقلاب مسیر تولید داستان رو به افزایش بوده است. البته مسیر کمی گرچه تنها نمایه درست ارزیابی واقعیت نیست اما می‌تواند یکی از عناصر شناخت مسیر داستان‌نگاری ما باشد.
وی ادامه داد: بعد از انقلاب و در 40 ساله گذشته بر اساس آماری که منتشر شده، می‌توان گفت که در سال‌های 57 تا 96 حدود 21 هزار و 500 کتاب چاپ اول داشته‌ایم و حدود 11 هزار و 600 مولف داستان ایرانی نوشته‌اند. از طرفی می‌توان گفت که ما در پنج سال گذشته نیز یک شتاب خاصی را در داستان‌نویسی مکتوب داشته‌ایم. از سال 92 تا 96 حدود 9 هزار کتاب چاپ اول و حدود 6 هزار مولف داشته‌ایم؛ یعنی یک سوم کتاب‌های 40 سال اخیر در همین پنج سال گذشته منتشر شده است. این نشان می‌دهد که ما یک مسیر رو به تزاید و سرعت را در این 40 سال به طور عام و پنج سال اخیر به طور خاص داشته‌ایم.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی معتقد است که تعداد داستان‌نویسان جوان رو به افزایش است و در این راستا گفت: بخش دیگری که می‌تواند مسیر پیشرفت را به ما نوید بدهد، این است که داستان‌نویسان جوان رو به افزایش هستند. در بین داستان‌نویسان جوان همان‌طور که اشاره شد، خانم‌ها جایگاه خاصی را در این مسیر و پویش داشته و دارند. با همه این تفاسیر داستان به عنوان جان‌مایه زبانی، فرهنگی و هنری، همچنان می‌تواند بیش از گذشته محل توجه قرار بگیرد.
صالحی در توضیح اهمیت بخش مستندنگاری گفت: بخش دیگری از این جایزه حوزه مستندنگاری است. دامنه مستندنگاری بسیار فراخ است و این کار را برای داوری سخت می‌کند. اما در مجموع مستندنگاری حوزه بسیار مهم و قابل توجه برای شناسنامه‌دارسازی است. وقتی وقایع، اشخاص و ده‌ها امر دیگر از شناسنامه خود دور می‌شوند، طبیعی است که در مسیر تحریف، انقراض و ابهام قرار می‌گیرند. مستندنگاری یعنی شناسنامه کردن امور و اگر امور شناسنامه‌دار نباشد، در معرض تاراج، غارت و تحریف است.
وی ادامه داد: حتما در حوزه مستندنگاری ما قدم‌های خوبی را برداشته‌ایم. در آنجایی که گام پیش گذاشته‌ایم، آثار آن گام را می‌بینیم. اتفاقاتی در حوزه خاطره‌نگاری دفاع مقدس یا حوزه‌های دیگری پدید آمده؛ اما هنوز نیازمند میدان‌های جدید برای مستندنگاری هستیم. هنوز نتوانسته‌ایم آن گونه که باید و شاید تجربه‌ها را ثبت کنیم. هنوز نتوانسته‌ایم حوزه‌هایی از رویدادهای توسعه‌ای، ملی و مذهبی را آنگونه که باید و شاید مستندنگاری کنیم. همه این‌ها باعث شده است که خرده اتفاقات بی‌شناسنامه‌ای رخ دهد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به حوزه نقد ادبی اظهار کرد: حوزه سوم نقد ادبی است و باید بدانیم که این حوزه جوهره ادبیات است و از زمانی که ادبیات در تاریخ بشر ایجاد شده، نقد ادبی همراه آن بوده است. از دوره‌های باستانی تاکنون نقد ادبیات علاوه بر سنجش اثر ادبی به اتفاقات تازه‌ای میدان می‌دهد. اینکه ما بتوانیم لذت‌های بیشتری از یک اثر ادبی ببریم، در پرو تحلیل و در پرتو لایه‌های تفسیر معناهای جدید امکان‌پذیر است.
صالحی در بخش پایانی صحبت‌های خود اظهار کرد: جایزه جلال در این سه ضلع در حال حرکت است و مثل هر جایزه دیگری نمی‌توان داشت که همه امور را بر دوش بکشد؛ اما در حد خود تلاش می‌کند تا بخشی از جریان پیشبری ادبیات را داشته باشد. جایزه جلال در این سال‌ها کوشیده است، جایزه ادبیات را وسیع‌تر کند و دخالت‌های سلایق دولتی را به حداقل برساند. این مسیری است که از گذشته تا به امروز طی شده است و البته با آنچه که باید برسیم فاصله زیادی داریم و این رسیدن، همت همه عزیزان را می‌طلبد.
در دبیرستان سر خواندن کتاب‌های جلال و شریعتی رقابت داشتیم
اشرف بروجردی، رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی نیز در این مراسم گفت: اگر کسی با نوشته‌های جلال خو گرفته باشد، می‌داند که تکلف نداشتن، سبقه کار جلال است و همین موضوع ماندگاری را برای او به همراه داشته است.
وی ادامه داد: جلال با ژرف‌اندیشی و با نگاه دقیق به حوادثی که در اطرافش بود، هر آنچه را که می‌دید بدون تکلف به رشته تحریر درمی‌آورد. وقتی دیشب داشتم کتاب‌های او را ورق می‌زدم، یاد قبل از انقلاب افتادم که در دبیرستان سر خواندن کتاب‌های جلال و شریعتی رقابت داشتیم و این کتاب‌ها برای ما بسیار جذاب بود؛ چراکه می‌خواستیم بدانیم در اطراف‌مان چه خبر است.
رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی با اشاره به علاقه اهل هنر به جلال گفت: در آن دوره نویسندگان، هنرمندان و اصحاب قلم به هر نحوه‌ای به جلال ابراز علاقه می‌کردند. به هر حال همه ما باید برای ادبیات بکوشیم و آن را حفظ کنیم؛ چراکه ادبیات وسیله برای حفظ زبان و انتقال فرهنگ است.
شنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۷ - ۲۳:۱۴
نظر شما