در بخش ابتدایی این آئین، علی سروری مجد؛ استادیار پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به نمایندگی از مدیرعامل کتابخانه و موزه ملی ملک، در سخنانی گفت: موسسه کتابخانه موزه ملی ملک در سال 1316 توسط حاج حسین آقا ملک، وقف آستان قدس رضوی شد. وی همواره درصدد بوده تا بهترین و نفیس‌ترین کتاب‌ها و اشیاء را از سراسر دنیا در این مجموعه جمع‌آوری کند.
وی ادامه داد: مجموعه ملک به‌ویژه پس از انقلاب روزبه‌روز بالنده‌تر شده و یکی از نمونه‌های بارز موقوفات فعال آستان قدس رضوی است. حاج حسین ملک این مجموعه را بدون محدودیت در ملیت، برای ساکنان ایران وقف کرده است.
سروری مجد تصریح کرد: در این مجموعه علاوه بر 80 هزار کتاب چاپی، 19 هزار عنوان نسخه خطی، سه هزار و 400 کتاب چاپ سنگی، 18 هزار تمبر نادر و نفیس و 300 قطعه سکه و مدال وقف شده از سوی حاج حسین ملک، نگهداری می‌شود.
.jpg)
نام حاج حسین ملک برای همیشه بر تارک ایران می‌درخشد
سید صولت مرتضوی؛ رئیس سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران نیز در ادامه این برنامه، با اشاره به اینکه این مجلس وزین، مزین به زینت واقفان متدین و ولایت‌مدار است، افزود: در سده اخیر رخدادهای متعدد و متنوعی در جهان به وقوع پیوسته و در ایران هم وقایع بسیار شیرین و بسیار تلخ رخ داده است. سال‌های 1315 و 1316 دو واقعه مهم در تاریخ ایران ثبت شده است؛ واقعه موقوفه‌خواری و واقعه احیای فرهنگ وقف.
وی گفت: بخش اعظم موقوفات علی بن موسی‌الرضا (ع) در سال 1315 از سوی رضاخان از وقفیت خارج شد و به تاراج رفت. عمده این اماکن در ایران در پلاک اوین و پلاک 74 و سایر رقبات با مساحتی بالغ بر سه هزار و 700 هکتار با فرمان همایونی به تاراج رفت. بخش عمده‌ای از این املاک و موقوفات پس از انقلاب به مجموعه آستان بازگشت داده شد.
مرتضوی اظهار کرد: حاج حسین ملک گرچه فرزند ملک‌التجار بود، ولی با تورقی در تاریخ ایران می‌بینیم که هیچ نامی از ملک‌التجارها باقی نمانده، ولی گویی مشیت پروردگار بر این بوده که نام این بزرگوار برای همیشه بر تارک ایران بدرخشد و اقدام وی در سال 1316 باعث احیای سنت وقف شد. فیض روح‌القدسی سبب شد که او کاری کارستان انجام دهد؛ هم احیای سنت وقف و هم کار خیر زیر سایه علی بن موسی‌الرضا (ع).
رئیس سازمان موقوفات آستان قدس رضوی در تهران، ادامه داد: نام حاج حسین ملک و سایر خیرین در طول تاریخ ماندگار خواهد بود. خوشا به سعادت کسانی که به اعمالشان سبقه الهی می‌دهند. مدرسه‌سازان و کسانی که بیمارستان می‌سازند، کار الهی می‌کنند. واقفانی که همه املاک خود را وقف کرده‌اند به‌ویژه وقف علی بن موسی‌الرضا (ع)، کارشان کاری ماندگار است که رنگ و بوی الهی آن بیشتر می‌شود.
ابدی کردن نیات و دارائی‌ها با وقف
صدیقه شریعتی‌فرد؛ یکی از واقفان تهرانی نیز در بخش دیگری از این آئین، گفت: عنایت ویژه‌ای که به همه ما ایرانیان شده، تقرب به علی بن موسی‌الرضا (ع) است. از آثار عجیب وقف در آستان قدس این است که واقف بهصورت دائمی متصل به امام رضا (ع) می‌شود. واقف در این مسیر تمام توان خود را می‌گذارد تا دیگران را هم از این شهد بهره‌مند کند.
وی افزود: وقتی در مسیر بیع با اهل‌بیت (ع) قرار می‌گیریم، صحبت از یک پیوند دائمی است. از کودکی به همه ما اعمال جاودانه انجام دادن را آموخته‌اند و حتی در دوره ایران باستان نیز تعبیر «هدیه ابدی» وجود داشته است. انسان می‌تواند اعمال، نیات و دارائی‌های خود را با سنت حسنه وقف، ابدی کند.
.jpg)
وقف باید مردمی شود
پرویز سروری؛ رئیس دفتر سرپرستی آستان قدس رضوی در استان تهران، به‌عنوان دیگر سخنران آئین تجلیل از واقفان، بیان کرد: انسان مومن و باهوش به دنیا و امور دنیوی تعلق‌خاطر نخواهد داشت. مال و ثروت و مقام هم می‌تواند خوب باشد و هم بد. امیرالمومنین فرمودند که از آدمی تعجب می‌کنم که می‌داند تنها می‌میرد و تنها حساب پس می‌دهد، ولی باز امید خود را به دنیا می بندد. انسان‌های زرنگ با صدقه جاریه خود را ماندگار می‌کنند.
وی ادامه داد: کتاب زندگی انسان با مرگ بسته می‌شود، ولی انسان مدبر، عمر خود را تطویل می‌دهد و تا زمانی که موقوفه او باقی است برای او حسنه محاسبه می‌شود و عمر باقی پیدا می‌کند و از صدقات جاریه دائما منتفع شود.
سروری تاکید کرد: ابزار کار خیر باید سهل‌الوصول شود تا مردم بیشتر به انجام آن راغب شوند. فرهنگ کار خیر باید نهادینه شود. امروز این بستر فراهم شده و بناست این اقدامات توسعه پیدا کند و فرهنگ‌سازی بیشتر انجام شود. در هر حوزه‌ای کار به مردم واگذار شود، بهتر به سرانجام می‌رسد و ماندگار می‌شود. وقف هم باید مردمی شود تا هرکس به قدر توانایی خود در اینکار بزرگ سهیم شود.
واقفان با امام معصوم و خدا معامله کرده‌اند
سید مرتضی بختیاری؛ قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی نیز به‌عنوان سخنران پایانی این آئین، گفت: در بیان اهمیت و جایگاه سنت حسنه وقف و تاکید بر درست عمل کردن به آن، دو عبارت از امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری مطزح می‌کنم. امام خمینی (ره) فرمودند: «چون گذشته توجه داشته باشید که باید بدون کوچک‌ترین گذشتی به موقوفات حضرت امام رضا (ع) بدان‌گونه که واقفین وقف کرده‌اند، عمل کنید.» واقفین امانتی را در اختیار آستان می‌گذارند که درآمد حاصل از آن باید در مسیر نیت واقف هزینه شود.
وی افزود: مقام معظم رهبری نیز می‌فرمایند: «وقف یكی از كارسازترین و سالمترین شیوه‌هایی است كه تمكن مالی را بهصورت احسانی ماندگار، در خدمت نیازهای جامعه قرار می‌دهد و اراده نیک آدمی را پس از طی دوران زندگی، همچنان زنده و كارساز نگه می‌دارد.»
قائم مقام تولیت آستان قدس رضوی، همچنین اظهار کرد: پیامبر گرامی اسلام حضرت محمد مصطفی (ص)، می‌فرمایند در روز قیامت که صور اسرافیل دمیده می‌شود و خلق آدم از ابتدای خلقت تا نفر آخر حاضر می‌شوند، چهار سوال از همه حتی پیامبر (ص) پرسیده می‌شود که یکی از آن‌ها این است که مالت را از کجا بدست آوردی و کجا مصرف کردی؟
بختیاری با بیان اینکه واقفان با امام معصوم و خدا معامله کرده‌اند، ادامه داد: براساس آیات قرآن ازجمله آیات زیبای سوره قصص، ثروتمندان بزرگی در طول تاریخ آمده‌اند و رفته‌اند و چیزی از آن‌ها باقی نمانده، ولی انسان با وقف جاودانه می‌شود و مالش نیز ماندگار. برخی از قوی‌ترین و بهترین دانشگاه‌های دنیا با پول خیریه اداره می‌شوند. آستان قدس هم از محل درآمد موقوفات و نذورات اداره می‌شود. امروز موقوفات آستان قدس در 26 سرفصل تقسیم‌بندی شده و اداره می‌شود که این سرفصل‌ها نشان از دوراندیشی و درایت واقفان از گذشته‌های دور تا امروز دارد.
.jpg)
تجلیل از واقفان آستان قدس رضوی در استان تهران
- بخش آثار تاریخی، نسخه‌های خطی و کتاب
حسین فخار؛ فرزند مرحوم حاج میرزا رضا فخار
مهرک فلسفی
آیت‌الله شبیری زنجانی
بانو جعفر بیگ‌لو؛ مادر زنده‌یاد ندا جعفر بیگ‌لو
سعید سلیمانی
حسینعلی سودآور؛ نوه حاج حسین آقا ملک
لاله ضیایی؛ فرزند زنده‌یاد محمود رفیع ضیایی
هرمز غفاری
هایده غفاری
اکبر قوامی
هارون یشایاری
جواد کاتبی
محمدمهدی ثابتی؛ فرزند زنده‌یاد ثابتی
سید مجتبی حسینی
علی جنتی
- بخش املاک و اراضی
سیمین تاج ایل‌خان
شهناز عبادانی
معصومه مجیدی یایچی
نورسته اسکندرزاده
مینو سادات راست‌منش
علیرضا عباسی
محسن حیدری
علی رسولی
حسین رضاخواه
آیت‌الله سید محمدتقی حکیم
صدیقه شریعتی‌فر
فاطمه اکبری
زهرا کلانتری
سیده سادات طاهری
نظر شما