نویسنده «گەڕان بە دوای کەلێنێک» در گفتوگو با ایبنا:
تازگیهایی که در زبان کردی اتفاق میافتد برگ برنده ادبیات کردی است
یک نویسنده جوان کرمانشاهی معتقد است، ادبیات کردی در محدوده زمانی صدسالەای کە از عمر آن میگذرد، پیشرفت چشمگیری داشتە و گاهی تازەهایی کە در آن اتفاق میافتد در هیچ جای جهان روی ندادە و این یعنی این کە ما میتوانیم متنهایی را بە مردم تحویل بدهیم کە کاملا خاص ما و اثری بومی است.
با گذشت تدریجی زمان، برخی باورها، فرهنگها و سنتهای محلی تغییر میکند و یا در دیار فراموشی، کمرنگ میشود که حفظ روابط و انس و الفت جوانان کرمانشاهی با زبان بومی و محلی به عوامل متعددی از جمله برگزاری جشنوارههای ادبی، حمایت مسوولان دولتی و استانی و همچنین فعالیت مستمر نویسندگان کرمانشاهی بستگی دارد.
کامیل افشار نویسنده ۲۹ساله جوانرودی اهل استان کرمانشاه است که در زمینه زبان و ادبیات کردی دستی بر قلم دارد و در روزهای اخیر کتاب وی با عنوان «گەڕان بە دوای کەلێنێک» بە معنای درجستجوی روزنەای به چاپ رسیده که با استقبال خوب و کم نظیر مخاطبانش مواجه شده است. در ادامه گفتوگوی ما با این قلم به دست جوان را برای شناخت بهتر اثر و ارزیابی جایگاه زبان و ادبیات کردی میخوانید.
ایده نگارش این رمان از کجا آمد؟
کمتوجهی، نبود تعهد و عدم مسوولیتپذیری در برخی از افراد در جامعه پزشکی و از سوی دیگر وجود آمارهای سیاە و منفی در استان همانند بیکاری، اعتیاد و دیگر آسیبهای اجتماعی و فرهنگی و در مقابل بیتوجهی برخی مسوولان به تنهایی و رنج انسانهای درماندە همه و همه عواملی بود که ذهنم را درگیر کرده بود و موجب تراوشات ذهنی برای نگارش این کتاب شد.
از سوی دیگر نگارش برای من یک نیاز درونی است، اما قلم با خود تعهد میآورد و یکی از این اهداف، آگاهسازی و احساس مسئولیت نسبت بە هم نوعان و مسائل انسانی است، البته این امر تا زمانی قابل قبول است کە این عوامل خود هدف نشوند و ادبیات را بە عنوان یک نظام مستقل دچار ضعف زیباشناختی نکنند.
میزان استقبال از مراسم رونمایی کتاب را چگونه ارزیابی میکنید؟
باید بگویم در مورد مراسم رونمایی کتاب که در هفتم آبان جاری در محل اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی شهرستان جوانرود برگزار شد، استقبال بسیار خوب بود، دوستان زحمات زیادی کشیدند و خرسندم کە دکتر هیوا ویسی در مورد ابعاد زبانشناختی این اثر نظرات خود را ارایه دادند و همچنین کاوان محمدپور کە از سنندج به این شهرستان آمده کار من را نقد کرد و از سوی دیگر شاهد بیان نکات برجسته توسط دوست خوب و شاعرم عادل اعظمی بودیم.
اساسا به نظر خودتان میتوان این اثر را رمان نامید؟ لذتبخشترین ژانر ادبی برای شما چیست؟
در کل خودم را محدود به این نمیکنم کە آیا کار من رمان است یا نیست؟ تنها بە نوشتن توجە دارم و اگرچە ژانر رمان برای من مهمترین و لذتبخشترین ژانر ادبی است، اما هیچ وقت کارم را قربانی رمان بودن (یا بهتر بگویم برای رمان شدن) نمی کنم.
منتقدان چه نظری در مورد رمان بودن اثر دارند؟
رمان بودن اثر را باید منتقدان تعیین کنند کە در مراسم رونمایی کتاب یکی از منتقدان خوب و توانمند به نام کاوان محمدپور اعلام کرد که این اثر یک نوولت است و رمان نیست چراکه در این اثر شخصیت، مکان، زمان و رویداد به نسبت رمان محدودتر است.
یک اثر و کتاب چه زمان متولد می شود؟
اثر باید بە قول بارت خوانندە را تولید کند، آن وقت است کە متن اتفاق میافتد، و این جز با نقشی کە نویسندە برای خوانندە در جریان تکامل اثر کنار میگذارد امکانپذیر نیست.
آیا زبان و ادبیات کردی توانسته جایگاه واقعی خود را پیدا کند و آثار خاص خود را معرفی کند؟
ادبیات کردی ( مخصوصا ادبیات داستانی) در محدوده زمانی صدسالەای کە از عمر آن میگذرد، پیشرفت چشمگیری داشتە و گاهی تازەگیهایی کە در آن اتفاق میافتد در هیچ جای جهان روی ندادە و این یعنی اینکە ما میتوانیم متنهایی را بە مردم تحویل بدهیم کە کاملا خاص خودمان است همواره تقلیدی از آثار غربی و تکنیک آنان نیست.
فقط باید خوشحال باشیم کە آثاری از ما بە زبانهای مختلف ترجمە شدە و با استقبال ملل دیگر همراە بودە و این یعنی این کە ما هستیم و ما میتوانیم... اگر چە همه موفقیت چشمگیر نبودە اما امیدوار کنندە است.
به عنوان مثال دوست خوبم ایوب زارعی نویسندە خلاق و توانایی است که سزاوار است از کتاب «پەتاتە نەخۆرەکان» وی یادی شود.
بدیهی است نویسندگان دیگری هم وجود دارند که گمنام و یا در پنهان مشغول به فعالیت هستند و از توانایی آنان بیخبر هستم که بازشدن عرصهای برای معرفی و شناسایی آنان پیشنهاد میشود.
عبور از چه فیلترهایی مانع از شناسایی بهتر قلم به دستان کرمانشاهی شده است؟
کاغذبازیهای اداری برای اخذ مجوز کار و دوندگیهایی کە برای گرفتن معارفە کتاب بر نویسندە تحمیل میشود خارج از تحمل است و گاه نویسنده را در میانه راە رها میکند و براین باورم که گاه این فیلترها قطعا قربانی هم خواهند داشت.
برای آینده اثری در دست نگارش دارید؟
بله کتابی با عنوان «سێ با سێ باران» در دست نگارش است.
نظرات