مروری بر نامزدهای نهایی جایزه من بوکر 2018؛
شیری با طعم تلخ زَهر / تلاشی برای فرار از تعصبات اجتماعی
جایزه نوبل ادبیات امسال برندهای نخواهد داشت و با این اتفاق اهمیت جایزه «من بوکر» افزایش یافته است و مهمترین جایزه ادبی سال 2018 به حساب میآید. برنده این جایزه کمتر از یک ماه دیگر مشخص میشود. از این رو در 6 مطلب جداگانه به هر کدام از آثار نهایی جایزه من بوکر امسال میپردازیم. در این مطلب به داستان «مرد شیرفروش» نوشته آنا بِرنز میپردازیم.
نویسنده ایرلندی اعلام کرد علاقهای به قرن بیستم ندارد. به همین دلیل داستان در قرن نوزدهم رخ میدهد و دخترک مورد توجه مردی قرار میگیرد که شیر میفروشد و دخترک را جزئی از اموال خود میداند. کمی بعد در داستان متوجه میشویم که دخترک مجبور میشود با این مردِ همقبیلهاش، که متأهل نیز است، رابطه دارد.
به دلیل جایگاه ویژه و قدرت مرد در جامعه دخترک مجبور است حضورش را تحمل کند. شخصیت مرد خیلی ترسناک است. همه جا حضور دارد و دخترک را تهدید میکند که اگر با نامزد خود ارتباط داشته باشد پسر را به قتل میرساند. مرد شیرفروش تا جایی بر ذهن دخترک کار میکند که ذهنش نابود شود. شرایط جامعه و اتفاقات ضدزن اجتماع هم سبب میشود دخترک احساس ناامنی بیشتری کند.
آنا بِرنز، که در سال 2002 با کتاب «هیچ استخوانی» در میان فینالیستهای جایزه «اورنج» هم قرار گرفته بود دوران اختلافات جامعه ایرلند شمالی، شرایط وحشتناک سیاسی، و تعصبات بیجا به قبیله را هنرمندانه و گاهی تلخ توصیف میکند. البته نویسنده حرفی از حکومت نمیزند و بیشتر گروههای مردمی جامعه از جمله قبایل مختلف، که قوانین متعددی را برای مردمانش وضع کردهاند، نشانه گرفته است.
«شیرفروش» یاد چند اثر مهم از ایرلند را نیز به ذهن خواننده متبادر میکند. شکل وحشتناک روایت داستان «تریسترام شاندی» را به یاد نویسنده میآورد. از طرف دیگر فرم داستان بِرنز شبیه آثار بکت است زیرا خوب بلد است چگونه منطقی را از شرایط عبث و پوچ جامعه استنتاج کند. البته «شیرفروش» صدا و انرژی منحصر به فردی دارد که فقط و فقط به خود اثر تعلق دارد و اگرچه در فضای ایرلند شمالی شکل میگیرد اما مخاطب را به یاد رژیمهای مختلف از جمله رژیم استالین، طالبان، و حتی جنبش جدید «من هَم» و تأثیراتشان میاندازد.
از «شیرفروش» به عنوان یکی از بختهای اصلی جایزه بوکر نام میبرند. باید منتظر ماند و دید که طی روزهای آینده چه اتفاقی رخ خواهد داد.
نظر شما