به گزارش خبرگزاري كتاب ايران (ايبنا)، مديرکل دفتر ثبت آثار تاريخي، طبيعي و فرهنگي سازمان ميراث فرهنگي با بيان اين مطلب گفت: اين قرآن که شامل 30 جزء است، به دستور «ابو جعفر محمد‌بن احمد عبدوسي» در بين سال‌هاي 462 تا 466 (ه.ق) همزمان با سال‌هاي اوليه حکومت سلطان ملک شاه سلجوقي كتابت شده است.
حسين‌علي وکيل علي‌آبادي گفت: تاريخ تحرير اين قرآن در ميان جزهاي 1، 16، 20، 21 و 27 مشاهده مي‌شود. همچنين اسامي سوره‌ها به خط‌هاي مختلف و بسم‌الله به چند نوع خط کوفي تزئين شده است.
وي در ادامه خاطر نشان کرد: اين قرآن به چندين نوع خط نگارش شده است، به اين ترتيب که خود قرآن به خط کوفي و در برخي بخش‌ها خط رقاع و گاهي رقاع آميخته به ثلث در ميان نگارش آن ديده مي‌شود.
اين مقام مسوول يادآور شد: هر يک از 30 جزء داراي دو صفحه تذهيب کامل است که دو صفحه روبه‌روي هم قرار دارند و طرح و نقش تذهيب هر جزء با جزء ديگر متفاوت است.
وي در ادامه خاطر نشان کرد: جزء آخر داراي زيباترين تذهيب است که پيچ‌هاي معکوس و طرح زيباي اسليمي گياهي در وسط آن وجود دارد و در عين حال به دليل کثرت سوره‌ها، پرکارترين جزء است.
مديرکل دفتر ثبت آثار تاريخي، طبيعي و فرهنگي افزود: از جمله تزئينات ديگر به‌کار رفته در اين قرآن، استفاده از رنگ‌هاي مختلف مثل شنگرف(مواد معدني طبيعي) براي اعراب‌گذاري، تنوين‌گذاري و رنگ‌زنگاري براي شد، مد، همزه و رنگ زرد براي اعجام و براي علامت سکون، به صورت دايره کوچک به‌كار رفته است.
وکيل علي‌آبادي تصريح کرد: رنگ لاجوردي و وقف‌ها با شنگرف و بين آيات نيز زرين نقش شده و ترنج‌هاي زرين شمسه‌دار در حواشي با نقوش متفاوت طراحي شده‌اند که هر ترنج بيانگر 10 آيه است.
وي يادآور شد: ابعاد اين قرآن 25 در20 سانتي‌متر و اندازه سطرها 5/10 در 5/15سانتي‌متر شامل 2331 ورق است و جلد اين قرآن از نوع تيماچ قهوه‌اي لبه‌دار است که حاشيه ترنج گره‌دار ضربي و آستر جلد از پارچه کتاني سبز رنگ دارد.
وي با تأکيد بر اينکه در تاريخ 614 (ه.ق) علي‌بن ابوالفضل‌بن علي حاجي بقرايي اين قرآن را وقف حرم مطهر امام هشتم(ع) کرده است، توضيح داد: دربرهه‌اي از زمان برخي از جزوات اين قرآن در تملک شاه عباس صفوي قرار گرفت و در سال 1037 وقف کتابخانه آستان رضوي شد.
اين مقام مسوول سازمان ميراث فرهنگي ادامه داد: همچنين تعدادي از جزوات اين قرآن كه در اختيار موزه ايران باستان بود، در سال 1354 خورشيدي به کتابخانه آستان قدس برگردانده شده است.
وکيل افزود: هفت جزء از اين قرآن بين دو پوش سقف دارالسلام حرم مطهر قرار داشت که در سال 1348 به کتابخانه آستان قدس برگردانده شد و احتمالاً اين هفت جزء در جريان حمله ازبک‌ها در قرن 11 هجري قمري در بين دو پوش سقف دارالسلام حرم مطهر پنهان شده بود.
وي اشاره کرد: از ميان اين مجموعه تنها جزء 23 به خط محمد‌بن عثمان وراق غزنوي است که کاملاً شبيه جزوات کتابت شده عثمان‌بن حسين (پدر ايشان) است.
وکيل يادآور شد: با توجه به اين که نوع کاغذ از نوع عراقي است، مكان کتابت اثر را در بغداد و در محل دارالخلافه عباسي حدس زده‌اند.
وي افزود: اين اثر مي‌تواند نقش کتاب آسماني را در پيشرفت، تکامل خط، تذهيب، جلدسازي و کتاب آرايي در تمدن اسلامي نشان دهد.
وکيل علي‌آبادي سپس به وضعيت آسيب‌ديدگي جلد چهارم اين كتاب آسماني اشاره كرد و گفت: وضعيت جزوات اکنون مناسب است و تنها در جلد چهارم آسيب‌ديدگي ديده مي‌شود که اوراق از عطف خود جدا شده است.
دوشنبه ۸ مهر ۱۳۸۷ - ۰۹:۴۵
نظر شما