به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، نوزدهمین روز شهریورماه،‌ سی‌ونهمین سالگرد درگذشت آیت‌الله سید محمودعلایی طالقانی، نخستین امام جمعه تهران بعد از انقلاب اسلامی است. ایشان علاوه بر مجاهدت‌های سیاسی، در زمینه‌های دیگری همچون اخلاق، تولید علم نیز سرآمد بود. یکی از آثار ماندگار ایشان نیز تفسیر «پرتوی از قرآن» است.
 
به مناسبت سالگرد عروج آسمانی این روحانی مبارز و مفسر قرآن، سید مهدی طالقانی، فرزند ایشان در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا، به تبیین اندیشه، ویژگی‌های شخصیتی و معرفی برخی از مهم‌ترین آثار آیت‌الله طالقانی پرداخت.
 
وی با اشاره به تفسیر «پرتوی از قرآن» اثر شاخص آیت‌الله طالقانی، بیان کرد: مرحوم طالقانی از سال 1320 تفسیر قرآن را آغاز کرد. ایشان در مراسمی که در حسینیه ارشاد به مناسبت شهادت استاد مطهری برگزار شده بود، بیان کرد که از سال 1320 که تفسیر قرآن را شروع کردم از دو جهت مورد هجمه قرار می گرفتم؛ یکی از طرف متدینین که می‌گفتند قرآن را که اصلا نباید تفسیر کرد، بلکه مثلا قرآن را باید رفت سر قبر یکی خواند و ... . ایشان در ادامه مثال می‌زنند که سر قبر انسانی که یک عمر بدی کرده، فاتحه می‌خوانند و جنت‌مکان و خُلدآشیان هم می‌گویند. گروه دیگر هم گروه‌های چپی بودند که قرآن را قبول نداشتند. هر دو گروه فشار می‌آوردند که تفسیر را کنار بگذارم. آیت‌الله می‌گفت ولی من زیر بار این حرف‌ها نرفتم.
فرزند آیت‌الله طالقانی،‌ ادامه داد: ادامه روند تدوین تفسیر نیز اینگونه بود که ایشان از سال 1327 به مسجد هدایت رفت. سخنرانی‌هایی که در شب‌های جمعه داشت، بجای ایراد صحبت‌های تکراری، با آیه‌ای از قرآن شروع می‌کرد و کم‌کم که بحث جلو می‌رفت، به مسائل روز می‌رسید و مسائلی از جمله ظلم حکومت به تفسیر آیه مرتبط می‌شد و مصداق پیدا می‌کرد. این روال همیشه ادامه داشت. پدرم می‌گفت روزی‌ یک مامور در این جلسات حضور داشت که می‌گفت قرآن آیه‌های شاهنشاهی ندارد؟ شما همیشه آیه‌های کمونیستی را می‌خوانید. آیت‌الله طالقانی پاسخ داد اگر چنین آیه‌ای بود حتما برای شما می‌گفتم.
 
وی افزود: ایشان به تفسیر قرآن علاقه داشت و حتی وقتی در سال 1342 در زندان بود، بهترین موقعیت بود تا در فراغت زندان، به تفسیر قرآن بپردازد. استاد محمدمهدی جعفری از اساتید دانشگاه شیراز هم آن زمان در جریان نهضت آزادی در زندان بود. استاد محمدمهدی جعفری تفاسیر آقا را جمع‌آوری و به بیرون منتقل می‌کرد. کم کم آن‌ها را جمع‌آوری کردیم تا در نهایت به تفسیر «پرتوی از قرآن» تبدیل شد.
 
سید مهدی طالقانی درباره «پرتوی از قرآن» تصریح کرد: این اثر، تفسیر کاملی از قرآن نیست. ایشان درنظر داشت در چهار یا پنج جلد این کار را انجام دهد. این تفسیر شامل سوره‌هایی خاص از قرآن ازجمله نازعات و ... است. حدود 10 سال پیش با همکاری شهرداری تهران و نشر شهر، کتاب را که مقداری غلط‌های املایی و نگارشی داشت، برای تصحیح به قم فرستادیم و پس از تصحیح، کتاب از سوی نشر شهر در سه جلد به چاپ رسید. به مناسبت یکصدمین سال تولد آیت‌الله طالقانی مراسمی گرفتیم که این چاپ جدید رونمایی شد. علاوه بر این سه جلد تفسیر، دو جلد مجموعه مقالات ایشان را نیز با همکاری نشر شهر و موسسه تاریخ معاصر چاپ کردیم. فرزند مرحوم آیت‌الله طالقانی، درباره مهم‌ترین ویژگی شخصیتی پدرش گفت: ایشان یک جاذبه داشت و به قول دوستان دافعه بسیار کم و جاذبه بسیار زیادی داشت. در تمام مدتی که در این مملکت زندگی می‌کرد، فکر می‌کرد باید با همه مردم ایران ارتباط برقرار کند و حرف بزند و با هیچ‌کس گارد صحبت کردن نداشت. یعنی کمونیست، چپ، راست و یا هرکس دیگر می‌توانست با ایشان بحث داشته باشد. منتها اگر احساس می‌کرد در این بحث کردن، مساله خاصی نهفته است و یا طرف صحبت مثلا از خارج خط می‌گیرد، با آن برخورد می‌کرد. وی مورد علاقه همه گروه‌ها و احزاب بود به‌طوری‌که به ایشان لقب «پدر طالقانی» داده بودند. آیت‌الله طالقانی واقعا وابسته به یک گروه و دسته نبود. بعد از فوت، مردم به ایشان پدر می‌گفتند، ولی برخی گروه‌ها این را به نفع خودشان مصادره کردند. جاذبه ایشان همواره برای من مهم بوده است.
 
وی ادامه داد: یکی دیگر از ویژگی‌های پدرم این بود که در عین مهربانی ذاتی، اگر جایی ظلمی می‌دید، در مقابل آن می‌ایستاد و بسیار ظلم‌ستیز بود. فکر می‌کنم این دو مورد مهمترین شاخصه‌های شخصیتی ایشان بود. در طول سال‌هایی که در کنار پدر زندگی کردم، هیچ‌وقت احساس نکردم در خانه یک روحانی زندگی می‌کنم. مثلا اگر قرار بود من نماز بخوانم، به زور اینکار انجام نمی‌شد. یادم می‌آید که مادرمان هر روز صبح ما را صدا می‌کرد که نماز بخوانیم. ما هم وقتی بلند می‌شدیم، کلی سر مادر غُر می‌زدیم. یک روز مرحوم پدر بلند شد و به مادر گفت، نمازی که این می‌خواند نه به‌درد خدا می‌خورد و نه به‌درد بنده خدا. بگذار خودش به جایی برسد که بفهمد این نماز برایش درست است و با یقین بخواند. یعنی آن سخت‌گیری‌های خانه برخی از روحانیون را ما نداشتیم. امروز اگر بتوانیم مقداری افکار ایشان را در خودمان نهادینه و آن‌ها را عملی کنیم، در اینصورت نمی‌توانیم با کسی به تندی و خشونت رفتار کنیم، مگر اینکه کسی واقعا ظلمی انجام دهد.
سید مهدی طالقانی در پایان اظهار کرد: متاسفانه در طول این سال‌ها، گروهی یا دسته‌ای با نام طالقانی گارد دارند و نمی‌دانم چرا و مشکلشان با طالقانی چیست؟ شاید این دوستان، فکر می‌کنند با وجود طالقانی هیچوقت نمی‌توانستند از جایگاه و مقامی که دارند، سوء‌استفاده کنند، چون طالقانی مخالف برخی موارد بود. حتی می‌گفت یک روحانی اگر بتواند در یک مسجد چهار جوان را جذب کند، بهترین کار را کرده و شاید این روحیه آیت‌الله طالقانی خوشایند برخی نیست.