به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) به نقل از ستاد خبری همایش «حق مالکیت ادبی؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها» مژده دقیقی با تاکید بر لزوم درنظرگرفتن همه شرایط انتشار کتاب در کشورمان گفت: پیوستن به این معاهده بحث پیچیده‌ای است که باید همه جوانب آن‌را سنجید. با توجه به شرایطی که امروز در بازار نشر داریم، تنها یک پاسخ مثبت یا منفی قضیه را حل نمی‌کند. چراکه عوامل مختلفی در انتشار کتاب دخیل هستند که شاید این عوامل با قبول کردن یا نکردن کپی‌رایت هماهنگ نباشند و مشکلات تازه‌تری را به وجود بیاورند.

وی افزود: ما از یک طرف مشکلات نرخ تبدیل ارز را داریم که از نظر مالی به هیچ وجه جبران‌کننده وجه مالی کپی‌رایت نیست. ‌َسوی دیگر ماجرا نیز بازار نحیف نشر ماست که برای هیچ نویسنده خارجی جذابیتی ایجاد نمی‌کند که بخواهد از شیوه‌های رسمی کپی‌رایت کتابش را به ما بفروشد.

مترجم کتاب «کیک عروسی و داستان‌های دیگر» مساله ممیزی را یکی دیگر ازموانع ما برای ارتباط رسمی با نویسندگان و ناشران خارجی دانست و گفت: ما کارهایی که با ضوابط نشرمان یکی نیست قلع و قمع می‌کنیم و مسلما هیچ نویسنده و ناشری قبول نخواهد کرد که با چنین شرایطی کتابش را در ایران ترجمه کند.

او افزود: با همه اینها نپیوستن ما به کپی‌رایت نوعی بی‌ضابطگی در کار ترجمه ایجاد کرده است. ازجمله اینکه توسط هر مترجمی و به هر تعدادی می‌شود یک کتاب را ترجمه کرد، بدون اینکه انتخابی صورت بگیرد.

دقیقی، درباره واکنش نویسنده‌های خارجی نسبت به ترجمه کتابشان در ایران گفت: نویسنده‌های معروف معمولا در دسترس نیستند و ما باید با کارگزارانشان تماس بگیریم که اکثر اوقات اصلا جوابت را نمی‌دهند. چون می‌دانند ما شرایط دلخواهی نداریم که وارد مذاکره با آن‌ها بشویم. کارگزار کسی است که در درجه اول مسائل اقتصادی را درنظر می‌گیرد. وقتی می‌بیند ما حرفی برای گفتن به آن‌ها نداریم اصلا وقتش را با ما تلف نمی‌کند.

این مترجم افزود: اگر ناشران یا مترجمانی می‌گویند به روش‌های دوستانه کپی‌رایت کتابی را می‌خرند، یا اجازه ترجمه کتابی را می‌گیرند، در واقع مواردی استثنایی است و ضابطه نیست. ما با صدقه نمی‌توانیم کپی‌رایت بگیریم. بلکه باید در یک بده بستان برابر شرکت کنیم و حقوقی را بدهیم و در مقابل آن حقوقی را نیز بخواهیم. درغیر این‌صورت کپی‌رایت تنها لطفی از جانب آن‌ها برای ماست.

وی تصریح کرد: اغلب نویسندگان خارجی وقتی متوجه می‌شوند کتابشان بدون اجازه آن‌ها ترجمه شده تعجب می‌کنند و کارگزارهایشان رسما می‌گویند شما دزد هستید. البته حق دارند، ولی ما هم در شرایطی قرار گرفته‌ایم که انگار مجبور به دزدی هستیم!

دقیقی افزود: البته برخی از آن‌ها شرایط را درک می‌کنند و کوتاه می‌آیند که این هم در واقع همان لطف است. اما این لطف هم ممکن است تنها از طرف نویسنده‌های معمولی اتفاق بیفتد. نویسنده‌های معروف فقط از طریق کارگزارها وارد بحث می‌شوند که آن‌ها هم اصلا چنین لطفی نخواهند کرد.

مترجم کتاب «وقتی یتیم بودیم» در ادامه صحبت‌های خود قراردادهای داخلی نشر را نیز دارای ضعف‌هایی دانست و گفت: به نظرم مساله اصلی در این قراردادها جدا از همه ضعف‌هایش، بحث ضمانت اجرایی آن‌هاست. ما از هر نظر وابسته به ناشر هستیم و اگر مبلغ یک قرارداد را در مقایسه با دستمزد یک وکیل درنظر بگیریم، اصلا برای مترجم یا نویسنده به مقرون به صرفه نیست که بخواهد به دنبال شکایت برود. به همین خاطر قراردادهای ما ناشر را در موضع قدرت قرار می‌دهد.

همایش دو روزه «حق مالکیت ادبی؛ گفته‌ها و ناگفته‌ها» از سوی انجمن صنفی داستان‌نویسان استان تهران و با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی 8 و 9 شهریور ماه امسال در قمصر کاشان برگزار می‌شود.