شنبه ۱۳ مرداد ۱۳۹۷ - ۱۰:۰۷
پایه‌ محکم پل ادبی ایران و روسیه

جهانگیر دری، ایران‌شناس، شرق‌شناس و استاد زبان و ادبیات فارسی در روسیه درگذشت، او آثاری از جمالزاده، خسرو شاهانی، صادق چوبک، احمد محمود، صادق هدایت، هوشنگ گلشیری و... را به روسی ترجمه کرده بود. علی‌اصغر محمدخانی معاون فرهنگی شهر کتاب یادداشتی در این رابطه نوشته است.

خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا)-علی‌اصغر محمدخانی: جهانگیر دری، ایران‌شناس، شرق‌شناس و استاد زبان و ادبیات فارسی، در روز چهارشنبه دهم  مردادماه در روسیه درگذشت. دری آثار ارزشمندی در حوزه‌ نظم و نثر کلاسیک فارسی و نیز ادبیات معاصر فارسی منتشر کرد. کارنامه‌ پربرگ و باری داشت و اگر محققی بخواهد در باب روابط فرهنگی ایران و روسیه در دهه‌های اخیر پژوهش کند کارنامه‌ جهانگیر دری از منابع ارزشمند این حوزه است. با جهانگیر دری چندین‌بار در مسکو و در تهران دیدار و گفت‌وگو داشته‌ام. آخرین بار که او را دیدم روز سه‌شنبه ۲۰ شهریور ۱۳۹۵ در نمایشگاه کتاب مسکو بود که درمحل نمایشگاه با یکدیگر در میزگردی در باب طنز معاصر فارسی و ادبیات معاصر ایران در روسیه بحث و گفت‌وگو داشتیم. دری در ۱۳۱۰ شمسی در مسکو به دنیا آمد و بعد از حدود چهار سال به همراه خانواده رهسپار ایران شد. پس از چند سال دوباره به مسکو بازگشت و بعد از فوت پدرش برای همیشه در روسیه اقامت کرد. رشته‌ ادبیات روسی خواند. در سال ۱۹۶۲ از رساله‌ دکتری‌اش درباره‌ «نظم طنزآمیز فارسی در سال‌های ۱۹۴۰-۵۰» دفاع کرد که به شعرای طنزنویس و مجلات باباشمل، توفیق، چلنگر و سایر مجلات فکاهی پرداخت. بعد به گروه زبان‌شناسی منتقل شد و فرهنگ دوجلدی فارسی ـ روسی را با همکاری محققان دیگر تالیف کرد. این کتاب بهترین فرهنگ دو جلدی فارسی و روسی است که شصت‌هزار لغت دارد. چندین اثر درباره‌ ادبیات معاصر فارسی نوشت و ترجمه کرد. درباره‌ محمدعلی جمالزاده و طنز فارسی در صد سال اخیر و کتابی با عنوان «ادبیات ایران در قرن بیستم». نزدیک به دویست مقاله نوشت و آثاری از جمالزاده، خسرو شاهانی، صادق چوبک، احمد محمود، صادق هدایت، هوشنگ گلشیری و فریدون تنکابنی را به روسی ترجمه کرد. چندین مقاله درباره‌ی تاثیر نوشته‌های فارسی بر ادبیات روسیه و همچنین تاثیر ادبیات روسیه بر نویسندگان ایران نوشت.

یکی از پایه‌های محکم پل ادبی ایران و روسیه بود. در جست‌وجوی نشانه‌های تاثیر ادبیات فارسی بر ادبیات روسی بود و نشان داد که چگونه برخی از نویسندگان و شاعران روسی از سبک و بعضی سوژه‌های ادبیات فارسی در آثار خود بهره برده‌اند. مانند پوشکین، لرمانتف، تولستوی، یسنین و ... .معتقد بود که آشنایی روس‌ها با ادب فارسی یا ایرانی‌ها با ادب روسی را باید همچون واقعیتی مهم در روابط هر دو ملت ارزیابی کرد. به وسیله‌ ادبیات، مردم دو کشور با زندگی، فرهنگ، نهضت‌های ملی و مذهبی، اخلاق و آداب همدیگر آشنا شده، نزدیکی و همبستگی بیشتری پیدا کرده‌اند ولی مساله‌ مهم تاثیر متقابل ادبیات فارسی و روسی هنوز کاملا بررسی نشده است.

بارها به این نکته اشاره می‌کرد که هنر روسی از داستان کوتاه و رمان تاثیر فراوانی در ژانرهای نثر معاصر فارسی گذاشته و آثار چخوف، تولستوی، داستایوسکی و گورکی در نثر معاصر فارسی بسیار تاثیرگذار بوده است.

جهانگیر دری در میان شرق‌شناسان روسیه جایگاه ویژه‌ای داشت. در سال ۱۹۷۹ به عضویت اتحادیه‌ نویسندگان اتحاد جماهیر شوروی درآمد. در آخرین سال‌های زندگی‌اش و در پایان کتاب «ایرانی زنده» که خاطرات اوست، نوشت که اکنون پس از گذشت سال‌ها، وقتی به راهی که برای ایران‌شناس شدن پیموده‌ام، می‌نگرم و آن روزهای تلخ و شیرین را به یاد می‌آورم، با خود می‌اندیشم که زندگی را بیهوده سپری نکرده‌ام. کتاب‌هایی که از من به یادگار مانده هر یک بخشی از وجودم هستند. خوشحالم از این‌که توانستم گامی در مسیر آشنایی مردمان روس با زبان و ادبیات فارسی بردارم و احساس غرور می‌کنم وقتی به شاگردانی نگاه می‌کنم که تربیت کرده‌ام و اکنون برای خود دانشمندان بزرگی شده‌اند. هر چند مجبور شدم از چهارده سالگی در اتحاد شوروی و روسیه زندگی کنم ولی ایران همیشه در قلبم جای دارد و همواره کوشیده‌ام برای دوستی ملت ایران و روس فعالیت کنم. شادمانم و بسیار شادمان از این‌که زندگی‌ام را بیهوده سپری نکرده‌ام.

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.

برگزیده

پربازدیدترین

تازه‌ها