متنبی خیابان فرهنگ، کتاب‌فروشی‌ها و گالری‌ها و نمایشگاه‌های هنری است، در سال‌های اخیر مرکز گفت‌گوهای فرهنگی و تجمعات صنفی و اجتماعی هم هست. بسیاری از کتاب فروشی‌های این خیابان وسعت کمی دارند و رسم و سنت اصلی در این خیابان، فروش کتاب‌ها در خیابان و روز جمعه‌است.
در روز جمعه مقابل هر کتاب‌فروشی، حصیری پهن می‌شود و کتاب‌فروشی‌ها کتاب هایشان را روی این حصیرها پهن می‌کنند و در معرض دید علاقه‌مندان قرار می‌دهند که در خیابان متنبی به یک سنت قدیمی تبدیل شده است.
«ماهر ابوحسام» فروشنده چهل ساله این خیابان به خبرنگار رویترز می‌گوید: در دوره صدام حسین رونق کتاب‌ها به کمترین میزان خود رسیده بود و هر کتابی را نمی‌توانستیم بفروشیم و حتی بعد از سقوط صدام و ورود آمریکایی‌ها به کشور نیز این محدودیت وجود داشت ولی حالا وضع کمی بهتر شده است. البته هنوز رونق بازار کتاب در بغداد مثل کشورهای دیگر نیست.
به گفته ابوحسام متاسفانه بازار کتاب و محصولات فرهنگی ارتباط تنگاتنگی با حوادث تروریستی پیدا کرده است و به یک عبارت می‌توان گفت هرچه قدر بمب‌های تروریستی کمتر منفجر شوند، کتاب هم بیشتر فروش می‌رود. البته مسائل اقتصادی در وضع کتاب تاثیرگذار است ولی از آن مهم‌تر مسئله امنیت است.
ابوحسام می‌گوید: «در سال‌های 2006 تا 2007 که حملات تروریستی در بغداد به اوج خود رسیده بود، تقریباً میزان فروش کتاب در خیابان متنبی به صفر رسیده بود. بازار کتاب در سال 2003 بعد از صدام کمی رونق پیدا کرد ولی از آن سال تا کنون شاهد رکود بودیم.»
خبرنگار رویترز در گفت‌وگو با کتاب‌فروشان خیابان متنبی عدم ثبات سیاسی و اقتصادی در عراق را عامل اصلی کاهش فروش کتاب ارزیابی می‌کند. تعرفه بالای چاپ کتاب در عراق، هزینه‌های مربوط به حمل و نقل و مسائلی مثل انتخابات ماه می باعث افزایش قیمت کتاب‌ها می شود که نتیجه آن کسادی بازار کتاب خواهد بود. «احمد اسماعیل» کتاب‌فروش خیابان متنبی به خبرنگار رویترز می‌گوید: «قبل از انتخابات خیلی‌ها برای خریدن کتاب می‌آمدند ولی حالا که انتخابات تمام شده دلیل کسادی بازار را نمی‌دانم.»
با وجود مشکلاتی که کتاب‌فروشان عراقی با آن مواجه هستند هنوز هم ادبیات در خیابان متنبی موج می‌زند و خیلی‌ها برای خرید داستان‌های جدید کتاب‌های عربی به این خیابان می‌آیند. کتاب‌فروشی می‌گفت: داستان‌های عربی هنوز هم در بازار کتاب طرفداران زیادی دارد. این داستان‌ها اگر حتی در قاهره نوشته شود و در بیروت چاپ شوند، ولی در بغداد خوانده می‌شوند و طرفداران خاص خود را دارد. در اینترنت کمتر می‌توانی داستان عربی پیدا کرده و باید آن را لابلای قفسه کتابفروشی‌های این خیابان پیدا کنید.
«عبدالستار جابر» استاد دانشگاه المستنصریه در بغداد از علاقه مردم عراق به داستان‌های فکاهی می‌گوید که رونق نسبی بازار کتاب در این کشور را نگه داشته است. وی می‌گوید: از سال 2003 تا کنون با وجود مشکلات زیاد حدود 1200 رمان به زبان عربی در عراق چاپ شده که این رقم خوبی نسبت به شرایط موجود است. هرچند بیشتر کتاب‌فروش‌های خیابان متنبی از کارشان راضی نیستند ولی به نظر می‌رسد همین علاقه به داستان آنها را در همین کار نگه داشته باشد.
نظر شما