تاریخ فوتبال و اشاعه جهانی آن؛ نقش خشونت؛ فیفا و اداره فوتبال جهان؛ نژاد، نژادپرستی و سفیدی؛ جنسیت؛ تغییر ماهیت هواداران؛ رسانه و انقلاب مالی در فوتبال؛ تبدیل بازیکنان به سلبریتیهایی جهانی، و رشد لیگهای جهانی در سراسر جهان.
نویسنده با استفاده از مثالهای متنوع از سراسر دنیا، در هر فصل کتاب، تغییرات متفاوت فرهنگی و اجتماعی را بهویژه از دهه ۱۹۹۰ نشان میدهد؛ دههای که در آن روابط فوتبال با رسانههای جمعی و سایر شبکههای فراملی اهمیت یافت و بهلحاظ مالی سودآور شد.
نویسنده این کتاب معتقد است با اینکه فوتبال محبوبترین ورزش هر کشور نیست، اما شمار فزایندهای کشورها از جمله برزیل، روسیه، هند و چین از قدرت فوتبال برای مقاصد اجتماعی- فرهنگی، سیاسی و اقتصادی استفاده میکنند، مثلاً از طریق کسب میـزبانی مسابقات چندجانبه مانند جام جهانی.
مترجم این اثر نیز در یادداشتی با اشاره به اینکه فوتبال یکی از مهمترین پدیدههای اجتماعی و حتی فرهنگی سیاسی و اقتصادی در قرن بیست و بیست و یکم است، بیان میکند که جامعهشناسی بسیار دیر مطالعه این ورزش را آغاز کرد. وی تصریح میکند که با اینکه شکلگیری فوتبال مدرن به قرن هجدهم و اوایل قرن نوزدهم برمیگردد یعنی همان دورهای که جامعهشناسی کمکم در حال رشد و بالندگی بود، نگاهی به آثار بزرگان این حوزه نشان میدهد که هیچ یک به این پدیده از منظری جامعهشناختی التفاتی نداشتهاند و حتی در دورههای بعدی و بهرغم شروع برگزاری مسابقات جام جهانی در ۱۹۳۰ و استقبال انبوه تماشاگران، باز هم نشانی از توجه به فوتبال در آثار اندیشمندان علوم اجتماعی آن زمان دیده نمیشود.
مترجم کتاب جامعهشناسی فوتبال در بافتی جهانی براین باور است که شاید بتوان گفت این غفلت و نادیدهانگاری از سر عمد بوده است زیرا تا مدتها فوتبال تفریح و سرگرمی عاری از تمدن و توام با خشونت اقشار و طبقات کارگری و فرودست جامعه تلقی میشد که برای جامعهشناسی و برج عاجنشین که عمدتاً روی تحولات کلان مقیاس جوامع (بهویژه جوامع مدرن) و فهم کنشهای انسان متمدن اروپایی متمرکز بودند، ارزش مطالعاتی نداشت.
اما در دهههای اخیر خصوصاً از دهه ۱۹۸۰ به بعد، مقوله فوتبال مورد توجه جدی جامعهشناسان و اصحاب علوم اجتماعی قرار گرفته و آثار و پژوهشهای متعددی در این زمینه چاپ و منتشر شده است.
کتاب «جامعهشناسی فوتبال در بافتی جهانی» که در سال ۲۰۱۵ انتشار یافت، یکی از همین آثاری است که از منظری جامعهشناختی به تحلیل این ورزش و ارتباط آن با سایر پدیدههای اجتماعی فرهنگی امروز میپردازد. یکی از نقاط قوت کتاب این است که بدون اینکه خود را محدود به نظریه یا نظریههایی خاص کند، متناسب با حوزههای مورد بررسی از نظریههای جامعهشناختی استفاده به جا میکند.
هر یک از بخشهای کتاب به شکلی تنظیم شده که علاوه بر سیر تاریخی، سایر ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی این ورزش در مقیاسی جهانی مورد بحث و کنکاش قرار گیرد.
کتاب «جامعهشناسی فوتبال در بافتی جهانی» بهزودی از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات منتشر میشود.
نظر شما