مصاحبه اختصاصی ایبنا با پروفسور محمود منشیپوری:
در اثر جدیدم چرایی دغدغهمندی حقوق بشر در دنیای معاصر را واکاوی کردهام
پروفسور محمود منشیپوری، استاد روابط بینالملل دانشگاه کالیفرنیا و رئیس دانشکده روابط بینالملل دانشگاه سانفرانسیسکو آمریکا معتقد است علیرغم رشد و گسترش اقتدارگرایی و عوام گرایی(پوپولیسم) در سرتاسر جهان، حقوق بشر همچنان امری اجتنابناپذیر برای تحقق صلح و به وجود آمدن نظم و عدالت در جامعه بینالمللی است.
حوزههای تخصصی و مطالعاتی وی عبارتند از: خاورمیانه و شمال آفریقا در روابط بینالملل، حقوق بشر، خلیج فارس در روابط بینالملل، نظریه و عمل در روابط بینالملل، هویت و جهانی شدن در جوامع اسلامی و مباحث جهانی. وی ویراستار کتاب «حقوق بشر در عصر جهانی شدن» و مؤلف کتابهای «تروریسم، امنیت و حقوق بشر»، «حقوق بشر در خاورمیانه»، «مسلمانان در سیاست جهانی» و «سیاست جهانی» است.
منشیپوری اعتقاد دارد که مطالعات امنیتی پس از جنگ سرد از سیطره و نفوذ رهیافت غالب یعنی رئالیسم بیرون آمده و هدف مرجع امنیت که در رهیافت رئالیستی «دولت» بود به «انسان» تغییر یافته است. همچنین در عصر حاضر از حیث موضوع نیز با گسترش موضوعات امنیتی مواجه هستیم. در رویکرد رئالیستی موضوع امنیت «نظامی» تعریف میشد، اما پس از جنگ سرد موضوعات مختلفی چون مسائل اقتصادی، زیستمحیطی و ... در حیطه موضوعات امنیتی قرار گرفت. بر این اساس موضوعات امنیتی توجه ویژه به حقوق بشر داشت.
با منشیپوری که یکی از متفکران و نظریهپردازان برجسته بینالمللی در حوزه مطالعات امنیتی و پیوند آن با حقوق بشر است گفتوگویی درمورد جدیدترین اثرش داشتیم که در ادامه آمده است:
- کتاب جدیدی که در دست تهیه دارید در مورد چه موضوعی است و چه ناشری آنرا منتشر خواهد کرد؟
کتاب جدید من «چرا حقوق بشر هنوز در دنیای کنونی دغدغه هست / Why Human Rights Still Matter in Contemporary World Affairs» در حوزه حقوق بشر است. در این کتاب به این موضوع میپردازم که چرا حقوق بشر در دنیای کنونی نیز دغدغه و موضوعی مورد توجه است. در واقع این کتاب اهمیت حقوق بشر در دوره معاصر و اینکه چرا هنوز دغدغه حقوق بشر داریم را مورد بحث قرار می دهد.
به احتمال زیاد این کتاب را انتشارات دانشگاه کمبریج منتشر خواهد کرد.
- در مورد شکلبندی کتاب و فصول آن نیز لطفا توضیح دهید؟
این کتاب از 18 فصل تشکیل شده است. در این فصول، مسائل معاصر در نظام بینالمالل مورد توجه قرار گرفته است. برای نمونه موضوع حاکمیت و استقلال دولتها مورد توجه بوده است. یکی از موضوعات دیگر در این کتاب بحث امنیت است. حقوق مدنی سیاسی و حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی از جمله مسائلی هستند که در بحث حقوق بشر مطرح هستند و در این اثر مورد توجه بوده است. مقوله دیگر که در این کتاب بحث شده موضوع تروریسم است.
حقوق زنان، مسائل مرتبط با محیط زیست، حقوق کارگران، امنیت غذایی، مهاجرین کارگر، جنبشهای اجتماعی و بسیاری دیگر از موضوعاتی که به حقوق بشر مرتبط هستند در این اثر مورد بررسی قرار گرفته اند.
- ایده و استدلال محوری و اصلی شما در این اثر چه بوده است؟
علیرغم رشد و گسترش اقتدارگرایی و عوامگرایی(پوپولیسم) در سرتاسر جهان، حقوق بشر همچنان امری اجتنابناپذیر برای تحقق صلح و به وجود آمدن نظم و عدالت در جامعه بینالمللی است. در واقع برای تداوم صلح و به وجود آمدن نظم و عدالت بینالمللی نیازمند توجه به حقوق بشر هستیم.
- شما در آثارتان توجه و اهتمام ویژهای به موضوع حقوق بشر دارید. در کتابی از شما با عنوان «تروریسم، امنیت و حقوق بشر» که توسط انتشارات «لین راینر» منتشر شده نیز دغدغه خود در خصوص امنیت و مبارزه با تروریسم و مسأله «حقوق بشر» را مطرح کردید؛ یعنی دنبال این بودید که چگونه میتوان درکنار مبارزه برای تروریسم برای برقراری امنیت، حقوق بشر را نیز نقض نکرد. آیا متغیر حقوق بشر جایگزینی دیگر ندارد؟
توجه داشته باشید که هیچ بدیل پایدار و قابل اتکایی برای آزادیهای دموکراتیک و حقوق اساسی (basic rights) جز حقوق بشر وجود ندارد.
جهان بدون آزادیهای اساسی و حقوق اقتصادی (economic rights) باثبات نخواهد بود. همچنین بدون آزادیهای اساسی و حقوق اقتصادی جهانی پایدار و بادوام نخواهیم داشت.
- چه پرسشهایی در این اثر مطرح و مورد بررسی قرار میگیرند؟
این اثر به طور کلی در صدد پاسخگویی به سه پرسش اصلی و محوری است: پرسش اول که عنوان کتاب نیز از آن اخذ شده این است که چرا حقوق بشر در دنیای کنونی هنوز دغدغه و موضوع مورد توجه است.
پرسش دوم مطرح شده این است که چگونه حقوق بشر در دوره انتقالی و گذار مورد توجه است و ظرفیت قوی شدن دارد؟
و پرسش سوم این است که چه کاری لازم و مورد نیاز است تا از رهگذر آن این اطمینان حاصل شود که گفتمان حقوق بشر از ریسک و خطر افتادن در بستر بی ارتباطی رهایی یابد؟
نظر شما