سعید مدنی قهفرخی، جامعه‌شناس و پژوهشگر ارشد علوم اجتماعی در گفت‌وگو با خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در پاسخ به این پرسش که آیا برگزاری نمایشگاه کتاب تاثیری در افزایش ضریب نفوذ کتاب در جامعه دارد، عنوان کرد: در واقع این گردهمایی‌های فرهنگی از جمله نمایشگاه کتاب فضای مناسبی را برای تبادل نظر و گفت‌وگو با مخاطبان ایجاد کرده است.

وی ادامه داد: البته نمایشگاه کتاب امکان بالقوه‌ای دارد که ظرفیت‌های فراوان در آن مشاهده می‌شود هرچقدر که فضای بیشتری به ناشران داده شود، طبیعی است که اثرات آن بیشتر مشاهده می‌شود. اما از آن‌جایی که این فضا محدود است مکانی برای تبادل گفت‌وگو فراهم آمده است.

این جامعه‌شناس درباره اینکه به نظر می‌آید بازار کتاب‌های علوم انسانی پررونق‌تر شده گفت: عنوان هر کتابی پاسخ به نیازی است که مخاطب دارد. اگر این نیاز مشاهده شود طبیعی است که کتابی که درباره آن منتشر می‌شود مخاطب داشته باشد البته در همه جوامع کتاب‌های تخصصی مخاطب خاص خود را دارد اما کتاب‌های عمومی که زبان عمومی و مخاطب گسترده داشته باشد به نظر می‌آید که در علوم انسانی زیاد نیست.

وی ادامه داد: بنابراین یک طرف موضوع مربوط به اشکالاتی است که در ناشران وجود دارد و به انتخاب و عرضه کتاب برمی‌گردد، اما وجه دیگر آن شرایط اجتماعی است بدین معنی در جامعه‌ای که بحران‌های بسیاری وجود دارد و فقر و نابرابری بالا و رو به افزایش و درآمدهای مردم پایین است و وقت زیادی از افراد درگیر مساله معیشت می‌شود، طبیعی است که کتاب خواندن اولویت مردم نیست چراکه بقا مساله اول مردم است.

مدنی با بیان اینکه اتفاق خوبی طی چندسال اخیر افتاده و بازار کتاب علوم انسانی تکانی خورده است، توضیح داد: حتی کتاب‌های جدی نیز فروش خوبی داشته است و این نشان می‌دهد که مخاطب ایرانی عقلانیت پیدا کرده است. احتمالا بی‌پولی موجب شده مخاطب با حساب و کتاب پولش را خرج کند و آن را صرف خرید هر کتابی نکند.

این جامعه‌شناس در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه کتاب باید متناسب با نیاز جامعه تولید شود آنگاه مخاطب خود را پیدا می‌کند، عنوان کرد: اکنون اشکالاتی در عرضه کتاب وجود دارد و نوعی رقابت بین ناشران و عرضه وجود دارد که جنبه منفی پیدا کرده و مانع دسترسی به کتاب‌های دیگر ناشران می‌شود. این رقابت خوب نیست و جنبه انحصاری پیدا کرده است.

مدنی در پایان گفت: قرار بود اتحادیه ناشران این مشکل را حل کند و فرصت‌هایی ایجاد کند که ناشران جدید و قدیمی امکان توزیع مناسب کتاب را داشته باشند و بتوانند وارد بازار کتاب شوند اما انحصارطلبی مانع انجام این کار شده است. پس مساله اصلی اکنون توزیع است به‌ویژه این مساله درباره ناشران کوچک‌تر و جدیدتر بیشتر صادق است. این ناشران گاهی کارهای خوبی را منتشر می‌کنند اما کتابشان در بازار دیده نمی‌شود.