به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هر سال می‌تواند فرصت مناسبی برای دانشگاهیان باشد تا هم استادان از کتاب‌های روز دانشگاهی آگاهی نسبی کسب کنند و هم دانشجویان بتوانند از تخفیفات و با استفاده از بن‌های دانشجویی کتاب‌های مدنظر خود را با قیمتی به صرفه‌تر تهیه کنند.

نمایشگاه سی‌ویکم نهمین روز خود را هم سپری می‌کند. با توجه به اینکه هر سال روزهای آخر نمایشگاه جمعیت بازدیدکنندگان به ویژه دانشجویان و دانشگاهیان افزایش می‌یابد سری به سالن‌های بخش ناشران دانشگاهی و پزشکی زدیم.
 
در ابتدا حسن روشنایی، مدیر سالن ناشران پزشکی و مدیر مسئول گلبان نشر در گفت‌وگو با خبرنگار ایبنا درباره وضعیت سالن و غرفه‌های ناشران پزشکی گفت: متراژ کلی سالن ناشران پزشکی 900 متر است و 45 ناشر در آن جانمایی شدند.

سالن مجزا و دسترسی بهتر
روشنایی گفت: امسال برای دومین بار است که ناشران پزشکی از ناشران دانشگاهی به صورت مجزا در نمایشگاه بین‌المللی کتاب فعالیت می‌کنند. مجزا بودن ناشران پزشکی با دانشگاهی در نمایشگاه بین‌المللی تهران نظم زیادی را در روند فعالیت دو حوزه به وجود آورده است.

به گفته روشنایی اینکه مخاطبان پزشکی مانند سال‌های گذشته دچار سردرگمی نمی‌شوند و به راحتی به ناشر و کتاب مورد نظر خود در نمایشگاه دسترسی پیدا می‌کنند از ویژگی‌های مثبت مجزا بودن ناشر پزشکی با نشر دانشگاهی است.
 
وی افزود: یکی دیگر از تاثیرات مجزا بودن ناشران پزشکی با دانشگاهی مخفی‌تر شدن تخلفات ناشران پزشکی است. درواقع تخلفات برخی ناشران از حالت عیان به حالت پنهان درآمده است.

تخلفات ناشرنماها
مدیر سالن ناشران پزشکی نمایشگاه سی‌ویکم گفت: در سال‌هایی که ناشران پزشکی همراه با ناشران دانشگاهی به صورت یکپارچه جانمایی می‌شدند برخی ناشرنماهای پزشکی به راحتی می‌توانستند کتاب‌های دیگر ناشران را چاپ کنند و در نمایشگاه به فروش برسانند اما از وقتی که تفکیک فضا در ناشران پزشکی و دانشگاهی به وجود آمد، ترس از عیان شدن تخلفات این ناشرنماها باعث شد این تخلفات در شکلی مخفی‌تر صورت بگیرد.

روشنایی گفت: این ناشران اغلب در ظاهر، به فروش کتاب‌های دیجیتالی یا کتاب‌هایی که دارای شناسنامه‌های غیر واقعی هستند، می‌پردازند. اینکه غرفه تمام ناشران پزشکی به صورت مجزا در کنار یکدیگر قرار دارد دلیل موجهی برای این امر است.
 
روشنایی درباره وضعیت فروش نشر پزشکی در نمایشگاه سی‌ویکم گفت: تخلفات در نشر پزشکی ریشه عمیق‌تری دارد و متاسفانه ناظر جدی بر این امر وجود ندارد. ما سال‌ها شاهد تخلفات ناشرانی هستیم که بدون هراس از پی‌گیری قانون، کتاب‌های دیگر ناشران را به راحتی چاپ می‌کنند و به فروش می‌رسانند. درواقع کتاب‌سازی در نشر پزشکی همچنان ادامه دارد.
 
فروش کتاب‌های تقلبی و باقی ماجراها
وی افزود: همانطور که می‌دانید میزان فضایی که به هر ناشر تعلق می‌گیرد بر اساس فعالیت‌های چهار سال اخیر آن است. چنانچه اگر ناشری فعالیت‌های زیادتری نسبت به دیگر ناشران داشته باشد، متراژ بیشتری از غرفه‌ را دریافت می‌کند. در دوره‌های مختلف نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، غرفه‌هایی هستند که متراژ بسیار کمتری از دیگر ناشران دارند اما فروش بالایی را در نمایشگاه از آن خود می‌کنند؛ واضح است که کتاب‌های دیگر ناشران را چاپ می‌کنند و یا نسخه تقلبی آن را به دست متقاضیان می‌رسانند در غیر این صورت چرا باید یک غرفه شش متری که فعالیت چندانی در حوزه نشر نداشته است فروش بالاتری از یک غرفه 80 متری داشته باشد.

مدیر مسئول انتشارات گل‌بان گفت: اغلب مسئولان خرید کتابخانه‌ها، از ناشران متخلف حوزه پزشکی در نمایشگاه خرید می‌کنند. بودجه در اختیار گذاشتن برای این مسئولان بدون نظارت امری بیهوده است و باعث نوعی فساد پنهانی شده است.

روشنایی با اشاره به توضیح درباره تخلفات نشر دانشگاهی گفت: برخی از ناشران در حوزه پزشکی برای کارمندان خود پروانه نشر می‌گیرند و بسیاری از آن‌ها در نمایشگاه‌های کتاب‌ هم غرفه‌دار می‌شوند. درواقع یک ناشر با پروانه‌های نشر و نام‌های مختلف در نمایشگاه وجود دارند که در چند غرفه جانمایی شده‌اند و فضای بیشتری هم دریافت کرده‌اند که ظاهری متفاوت اما درواقع ماهیت یک ناشر را دارند.

به گفته روشنایی انجمن ناشران پزشکی شاید بتواند تا حدودی متولی ناشران پزشکی باشد اما در کل کار گروهی در ایران چندان راه حل مناسبی برای جلوگیری از تخلفات پیشنهاد نمی‌شود. چراکه منافع شخصی گاهی اجازه فعالیت را نمی‌دهد.
  
کاهش فروش بخش دانشگاهی در سال‌های اخیر
در ادامه امین سقراطی، فعال حوزه نشر و چاپ درباره وضعیت نشر دانشگاهی گفت: اینکه نمایشگاه بین‌المللی کتاب پس از دو سال به مصلا بازگشت باعث افزایش استقبال شد اما فروش کتاب‌های دانشگاهی چندان بالا نیست و در سال‌های اخیر کاهش فروش این کتاب‌ها رو به افزایش است و این مسئله در نمایشگاه کتاب هم خودش را نشان می‌دهد چرا که ریشه در تخلفات گسترده‌ای دارد که در این حوزه رخ داده است.

وی افزود: افزایش کپی بی‌رویه کتاب‌ها در فضای مجازی باعث شده اغلب دانشجویان برای رفع نیاز خود به این فضاها مراجعه کنند. در کل بسیاری از دانشگاهیان هم به این روند دامن می‌زنند.

نیاز به راه‌حل‌های قانونی
با توجه به اینکه کتاب‌های دانشگاهی برای دانشجویان و استادان دانشگاه  ضروری‌تر از حوزه‌های دیگر است این نیاز با عرضه غیرقانونی کتاب‌ تا حدودی رفع شده است که به ضرر بسیاری از ناشران دانشگاهی در این چند سال اخیر تمام شده است؛ بنابراین فروش کتاب‌های دانشگاهی نسبت به سال‌های گذشته کاهش چشمگیری داشته است. 

سقراطی خاطرنشان کرد: محل برگزاری غرفه‌های ناشران دانشگاهی و سالن آن دلیل اصلی کاهش استقبال کم و کاهش فروش نیست این معضل علت‌های عمیق‌تر بسیاری دارد. کپی شدن بی‌اندازه کتاب‌های دانشگاهی باعث شده ناشران این حوزه امیدی به فروش کتاب‌هایشان در نمایشگاه کتاب هم نداشته باشند.