به‌گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) نیکنام حسینی‌پور، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و علی‌اصغر کاراندیش، معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی طی نشستی که در غرفه دبیرخانه حقوق شهروندی در مصلای امام خمینی (ره) برگزار شد، درباره روند اجرایی شدن منشور حقوق شهروندی و برگزاری جایزه کتاب سال حقوق شهروندی توضیحاتی را ارائه کردند.

کاراندیش، دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حوزه حقوق شهروندی درباره تولیدات منابع مکتوب در حوزه حقوق شهروندی به لحاظ کمی و کیفی و ساز و کارهای اجرایی شدن این منشور در وزارتخانه متبوع خود توضیحاتی را ارائه کرد و گفت: در دین اسلام و قوانین روی حقوق شهروندی تأکید شده و موارد خاصی هم وجود داشته که احصا شده و در منشور حقوق شهروندی که توسط ریاست محترم جمهوری ارائه شده، مورد توجه قرار گرفته است. بنابراین حقوق شهروندی از قدیم‌الایام در دین ما وجود داشته و اکنون موارد دیگری در آن مورد توجه قرار گرفته که لازم است تکمیل و اجرایی شود.

وی با بیان اینکه اجرایی شدن حقوق شهروندی تنها مربوط به قوه مجریه نیست و تمامی دستگاه‌های حاکمیتی باید کمک کنند تا این منشور اجرایی شود افزود: در مواردی هم در قانون اساسی این تکالیف پیش‌بینی شده است. به هر حال اولین کاری که ما باید در این زمینه انجام دهیم، اطلاع‌رسانی و فرهنگ‌سازی است. بسیاری از مردم از حقوق خود مطلع نیستند و یکی از کارهای اصلی حاکمیت باید این باشد که مردم را از حقوق خود مطلع کنند. وقتی مردم از حقوق خود مطلع شدند و آگاهی عمومی نسبت به این منشور به وجود بیاید آنگاه متوجه خواهند شد که این حقوق پیش از این هم در دین و قانون ما مورد توجه قرار گرفته است و مطالبه‌ای است که براساس قانون و دین ما قابلیت اجرایی دارد.

کاراندیش با اشاره به اینکه باید به سوی مسائل مرتبط با حقوق شهروندی برویم عنوان کرد: به طور مثال در حوزه‌های تخصصی باید تلاش کنیم که منشور حقوق شهروندی را فرهنگ‌سازی و در جامعه ترویج کنیم. در این زمینه لازم است با برگزاری نشست‌ها، چاپ کتاب، استفاده از فضای مجازی، ظرفیت‌های رسانه‌ای مانند صداوسیما و ... منشور حقوق شهروندی را در حوزه‌هایی چون هنر، سینما و ... تقویت کنیم. در همین راستا نشست‌های تخصصی با حضور دانشگاهیان، اهل قلم و کارمندان دستگاه‌های ذیربط برگزار شده است. همچنین کتاب‌های بسیار خوبی در این حوزه به چاپ رسیده که حاصل تلاش صاحبنظران و محققان در این حوزه است.

این مقام مسئول با بیان اینکه اقدامات گسترده‌ دیگری می‌تواند برای فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی منشور حقوق شهروندی انجام شود عنوان کرد: دستگاه‌ها و نهادهای مختلف هم باید در رابطه با مراجعه شهروندان خود خدمات خوبی را ارائه دهند. در همین راستا همه دستگاه‌ها موظف شدند که فرآیندهای تسهیل‌سازی را برای مراجعه‌کنندگان خود فراهم کرده تا از این طریق خدمات خوبی را به مردم ارائه دهند و مراجعه‌کننده در دستگاه‌ها سرگردان نباشند. همچنین تا 31 خردادماه دستگاه‌ها موظف هستند تا راهکارهای مرتبط با تسهیل‌سازی این موضوع را ارائه دهند.

معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه همزمان دستگاه‌ها موظفند تا 6 ماه آینده و تا پایان آبان‌ماه سیستم هوشمند خدمت را راه‌اندازی کنند و خدمات الکترونیک به مراجعه‌کنندگان ارائه دهند ادامه داد: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در همین راستا اقداماتی را انجام داده و سیستم هوشمند را راه‌اندازی کرده تا مراجعات کارمندان به صورت فیزیکی و الکترونیکی انجام شود. از سوی دیگر دستگاه‌ها باید کاری کنند تا مراجعه افراد به دستگاه‌ها کاهش پیدا کرده و لازم نباشد برای هر امری به سازمان‌ها مراجعه کنند.

وی ادامه داد: در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا چندین سال قبل بیش از 100 مجوز داشتیم که اعلام می‌کردیم افراد براساس تناسب کار خود مراجعه کنند و اکنون براساس آماری که ارائه شده 44 مجوز صادر شده و اکنون نیز درحال بازنگری هستیم تا همین 44 مجوز نیز کاهش پیدا کند و سلیقه‌ای در مراجعه افراد برای مجوز گرفتن فعالیت عمل نشود. در بسیار از مواقع قانون خاصی وجود ندارد اما دستگاه‌ها برای اعمال کنترل بیشتر محدودیت‌های سلیقه‌ای را ایجاد کردند و به طور مثال گفتند که باید مجوزهای دیگری دریافت شود.

کاراندیش یکی از اقدامات دیگر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره منشور حقوق شهروندی را در حوزه فرهنگ وهنر عنوان کرد و گفت: طبق تحقیقات ما 76 مانع بر سر راه کسب و کار فعالان این حوزه وجود دارد. این موانع با برگزاری جلسات تخصصی احصاء شده است و بررسی می‌کنیم که ببینیم این موانع چگونه باید مرتفع شود و چه تعداد از موانع در درون وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار دارد و چه تعداد از بیرون به این وزارتخانه وارد شده است؛ این موانع درونی و بیرونی طی جلسات تخصصی تفکیک شده است. البته موانع دیگری هم وجود دارد که در اختیار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست و توسط دستگاه‌های دیگر بر ما اعمال می‌شود. این محدودیت‌ها نیز باید شناسایی شود تا موانع موجود را برطرف کنیم.

معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تاکید کرد: تلاش ما این است که در راستای اجرای حقوق شهروندی این موانع را مرتفع کنیم. بنابراین بحث حقوق شهروندی موضوع گسترده‌ای است که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی این تکلیف را برعهده دارد تا در همه زمینه‌ها از جمله حوزه فرهنگی و هنری مصادیق حقوق شهروندی را شناسایی و دنبال کند. اکنون در حوزه سینما نشست‌های تخصصی برگزار شده تا موانع موجود بر سر راه اجرای صحیح ممیزی آثار سینمایی مرتفع شود. در همین زمینه به سوالاتی از قبیل اینکه اساساً‌ ممیزی چیست و در چه بخش‌هایی باید ضابطه‌مند شود پاسخ داده‌ایم. همچنین بخش‌هایی که به صورت سلیقه‌ای در آن اعمال نظر می‌شود مشخص شده است. اگر به همین شکل حرکت کنیم تا پایان سال جاری بسیاری از موانع موجود مرتفع می‌شود.

کاراندیش گفت: اصلی‌ترین وظیفه ما درحال حاضر فرهنگ‌سازی و اطلاع‌رسانی به مردم درباره منشور حقوق شهروندی است و این از وظایفی است که به آن توجه ویژه داریم و از اهالی رسانه نیز در راستای اجرای آن کمک می‌طلبیم.

این مقام مسئول در ادامه درباره طرحی که اخیراً از سوی دبیرخانه حقوق شهروندی داده شده و براساس آن قرار است که نخستین جایزه کتاب سال حقوق شهروندی با همکاری موسسه خانه کتاب برگزار شود توضیحاتی را ارائه داد و گفت: همانگونه که در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جایزه کتاب سال در حوزه‌های مختلف وجود دارد، طرح برگزاری نخستین جایزه کتاب سال حقوق شهروندی از سوی دبیرخانه مطرح شد و قرار شد با همکاری خانه کتاب این طرح تا پایان سال جاری عملیاتی شود. برگزاری این جایزه اقدام بسیار مثبتی است و نتایج مطلوبی به همراه خواهد داشت. من از موسسه خانه کتاب برای برگزاری این جایزه کمال تشکر را دارم و امیدوارم که با همکاری این نهاد این جایزه به بهترین شکل ممکن برگزار شود.

می‌خواهیم حقوق شهروندی به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح شود
حسینی پور نیز در ادامه درباره برگزاری نخستین جایزه کتاب سال حقوق شهروندی نیز بیان کرد:‌ در ریاست دولت تدبیر و امید بحث منشور حقوق شهروندی و فرهنگ‌سازی آن و ارتقاء مباحث مرتبط به حقوق شهروندی مطرح شده است؛ در همین راستا با همکاری دستیار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و دبیرخانه جایزه کتاب سال قرار است تا نخستین جایزه کتاب سال حقوق شهروندی برگزار شود.

وی ادامه داد: فراخوان این جایزه در سال جاری اعلام خواهد شد چراکه جلسات مرتبط با برگزاری این جایزه تاکنون برپا شده است و پس از اعلام فراخوان کتاب‌های مرتبط با حوزه حقوق شهروندی جمع‌آوری خواهد شد و فرایند داوری روی آن صورت می‌گیرد و در نهایت اختتامیه این جایزه با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برگزار خواهد شد.

مدیر عامل موسسه خانه کتاب در پاسخ به این سوال که با توجه به کمبود منابع کافی در حوزه حقوق شهروندی، آیا دبیرخانه این جایزه سازوکاری را تدارک دیده است تا به اساتید مرتبط با این حوزه سفارش کتاب دهد گفت: پس از برگزاری نخستین جایزه کتاب حقوق شهروندی سیاست‌های حمایتی با همکاری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تدوین خواهد شد. از سوی دیگر معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به صورت مستقل سیاست‌های حمایتی را برای خرید این آثار درنظر خواهد داشت.

وی ادامه داد: اما درباره سفارش کتاب یکی از اهداف برگزاری نخستین کتاب سال حقوق شهروندی این است که محققان در رشته‌های حقوق و علوم سیاسی بتوانند در این حوزه بیشتر قلم بزنند و بدانند که این آثار در جایی مشاهده و ارزیابی می‌شود. پس هدف بیشتر تشویق اساتید و محققان این حوزه است. از سوی دیگر کیفیت آثار برای ما مهم است چراکه می‌خواهیم حقوق شهروندی به عنوان یک مطالبه عمومی مطرح شود و مردمی تر شده و تنها در مجامع آکادمیک مطرح نشود. به همین دلیل قرار است پیش از برگزاری این جایزه در سرای اهل قلم نشست‌هایی درباره ارزیابی و نقد و بررسی آثار مرتبط با حقوق شهروندی صورت گیرد تا ادبیات‌سازی در این باره انجام شود.

حسینی‌پور همچنین در پاسخ به سوال دیگری که آیا می‌توان برای جایزه کتاب سال حقوق شهروندی چشم‌اندازی ترسیم کرد که تداوم داشته باشد؟ توضیح داد: به نظر می‌آید که جایزه سالانه برای این موضوع مناسب نباشد چراکه تا پایان دولت تدبیر و امید سه سال باقی مانده و با برگزاری دوسالانه با توجه به تعداد کمی آثار در این حوزه می‌توان تاثیرگذارتر قدم برداشت. سیاست ما نیز احتمالا این خواهد بود که تا پایان عمر دولت تدبیر و امید یک بار دیگر این جایزه برگزار شود.

سی‌ویکمین دوره نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران تا 22 اردیبهشت در مصلای بزرگ امام برپاست.