به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) میزگرد «بررسی جایگاه کتابداری در دانشگاه‌ و بازار کار» با حضور ابراهیم عمرانی؛ دبير و نائب رئيس شورای سياست‌گذاری و تامين منابع علمی كشور، محسن حاج‌زین‌العابدینی؛ مدرس دانشگاه و رئیس کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی و سیامک محبوب؛ مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور به میزبانی خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) برگزار شد.
 
شکاف بین دانشگاهی‌ها و حرفه‌ای‌ها
عمرانی در ابتدای این میزگرد، درباره شکاف میان آموزش رشته کتابداری با نیازی که جامعه از این حرفه در کتابخانه‌ها دارند گفت: سال‌ها است که هم اهالی دانشگاه و هم اهالی فن شاهد شکاف میان حرفه کتابداری در کتابخانه‌ها و این رشته در دانشگاه‌ها هستند. البته لازم به ذکر است که این شکاف میان شغل در بازار کار و رشته در دانشگاه‌ها خاص رشته کتابداری نیست؛ در بیشتر رشته‌های دانشگاهی شاهد آن بودیم و هستیم. این معظل نشانگر بیمار بودن آموزش عالی در ایران است که واضح‌ترین دلیل آن تصدی‌گری دولت در امر آموزش کشور است.
 
عمرانی گفت: زمانیکه هر چیزی اعم از نظام آموزشی در اختیار دولت باشد، طبیعی است که مردم در برخی موارد پیش بیفتند و یا برعکس به علت محدودیت‌هایی که دارند جا بمانند. نکته مورد اهمیت، همسو نبودن مردم در حرفه‌ها با دولت است که باعث جلوگیری از بروز خلاقیت‌ها می‌شود. این مشکل در شغل و حرفه کتابداری هم به خوبی آشکار است؛ آنچنانکه جامعه حرفه‌ای کتابداری از این رشته در دانشگاه جلو افتاده‌اند.  
نائب رئيس شورای سياست‌گذاری و تامين منابع علمی كشور ضمن اشاره به تصمیم‌هایی که از سوی استادان و دانشگاهیان در فضای آموزشی گرفته ‌می‌شود افزود: عده‌ای از دانشگاهیان که اتفاقا به لحاظ تئوری افراد صاحب‌نظری هم هستند در دانشگاه‌ها برای گزینش واحد‌های درسی تصمیم‌گیری می‌کنند اما بسیاری از آن‌ها از جامعه حرفه‌ای کتابداری عقب افتاده‌اند. درواقع تصمیم‌گیری‌هایی که برای درس و دانشگاه در فضای آموزشی می‌شود با نیازهای جامعه هم‌خوانی ندارد. اگر با نیاز جامعه پیش نرویم طبیعی است که جا می‌مانیم. تصمیم‌گیرندگان در دانشگاه‌ها باید بدانند که نیاز جامعه چه چیزی را می‌طلبد و با توجه به آن شروع به تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی کنند.
 
وضعیت مدیریت بحرانی است
حاج‌زین‌العابدینی نیز درباره این موضوع گفت: مساله اصلی حول سه کلیدواژه مدیریت، شغل و استانداردها می‌چرخد. در کشور ما مولفه‌های متعددی در سطح کلان و خرد مدیریت کتابخانه‌ها وجود دارد که هم‌خوانی و به اصطلاح چفت و بست درستی با یکدیگر ندارند. مولفه‌هایی که پراکنده و بیرون از چارچوب اصلی هستند و انضباط مدیریتی و یا مولفه‌ای در آن‌ها حاکم نیست؛ اما استاندار‌سازی به معنای ساختارسازی و تئوریزه کردن است. درنهایت استانداردها باید بتوانند الگویی را ارائه کنند که بهترین شکل  وضعیت مطلوب را نشان ‌دهند.
 
وی وضعیت مدیریت را در کشور بحرانی دانست و در این‌باره تاکید کرد: زمانیکه میزان بی‌نظمی در مولفه‌ها و ناهماهنگی‌های مدیریتی زیاد باشد، توانایی استاندارد شدن کاهش می‌یابد. به طور کلی مدیریت در کشور ما دچار بحران است که دلایل متعددی دارد. یکی از خاستگاه‌های بحران مدیریت چه در مدیریت خرد کتابخانه‌ها و چه در مدیریت کلان کتابداری و کتابخوانی کشور، به نحوه آموزش برمی‌گردد که این امر خود دارای مولفه‌های کلی در بیرون و درون رشته است.
 
لزوم آگاهی آموزش‌دهندگان از نیازهای جامعه
رییس کتابخانه مرکزی دانشگاه شهید بهشتی حرکت رشته کتابداری را روی لبه تیز فناوری دانست که فرآیند‌ها و تعریف‌های آن دائما درحال تغییر است و اظهار داشت: به عقیده من آموزش‌هایی که باید با این تغییرات هم‌خوانی داشته باشد، از نظر تئوریک وضعیت خوبی دارد. اما در عرصه عمل همچنان کمیت ما لنگ می‌زند.

حاج‌زین‌العابدینی گفت: آموزش‌دهندگان در بسیاری موارد از نیاز جامعه آگاهی ندارند و جامعه جلوتر از آن‌ها حرکت می‌کند. معمولا در ایران فردی که فارغ‌التحصیل می‌شود دو حالت دارد یکی اینکه اگر خود فرد به صورت خودجوش توانمند بوده باشد که با توجه به وجود سازمان‌های کند و فربه دولتی و شبه دولتی، اغلب این افراد توسط سازمان‌ها سرخورده می‌شوند و فرد به مرور زمان می‌پذیرد که نباید حرکت رو به جلو داشته باشد.

وی ادامه داد: در حالت دوم اگر فرد فارغ‌التحصیل توانمند نباشد، هیچ عملی رخ نمی‌دهد و مشتاق انجام حرکت رو به جلو نیست. اینجاست که دچار عدم توسعه شده‌ایم.
این پژوهشگر اذعان کرد: فعالیت کتابداری و اداره کتابخانه‌ها فعالیتی نیست که بتوان به سرعت اثر مدیریت و تصمیم‌گیری‌های به جا را نشان دهد و نیازمند زمان است. می‌خواهم مثالی در این باره بیاورم در دهه 1980 لهستان از نظر مدیریتی وضعیتی مشابه به وضعیت کشور ما را داشت؛ یعنی تعداد سازمان‌های دولتی و کارمند‌های آن بسیار زیاد بود؛ درواقع حقوق‌بگیران بی‌عملی که در دولت مشغول بودند.

وی ادامه داد: مدیران لهستانی در آن سال‌ها تصمیم‌ گرفتند این روند را تغییر دهند، در نتیجه یک‌ونیم میلیون کارمند دولتی با میزان حقوق بسیار اندک از کار اخراج شدند. اما شرطی را گذاشتند که اگر ظرف یک سال جذب کارگاه‌های تولیدی شوند می‌توانند حقوق کامل و مکفی دریافت کنند. نتیجه‌ای که حاصل شد نزدیک به نهصد هزار نفر جذب کارگاه‌های تولیدی شدند و به مرور زمان نیروهای دولتی کاهش پیدا کرد و چرخه صنعت و اقتصاد آن کشور به حرکت درآمد.

 اغلب کارمندان دولتی کارآیی ندارند
این مدرس دانشگاه با اشاره به لزوم تغییرات اساسی در سازمان‌ها و کاهش نیروهای دولتی گفت: در کشور ما نزدیک به چهار میلیون کارمند دولتی مشغول به کار هستند که این تعداد حداکثر باید یک و نیم میلیون باشد. یعنی در حال حاضر دو و نیم میلیون کارمندانی داریم که حقوق می‌گیرند و کارآیی چندانی ندارند و باعث صدمه‌زدن به سیستم می‌شوند. مانند وزنه‌هایی که به پای یک دونده آویزان شده‌ است و مانع حرکت رو به جلو می‌شوند. همچنین این کارمندان هزینه و کارشکنی هم ایجاد می‌کنند.

حاج‌زین‌العابدینی گفت: در یک چشم‌انداز کلی کتابخانه‌های ما تابع عوامل مدیریتی و فرهنگی خارج از محیط خودشانند و نمی‌توانند به سمت چارچوب‌ها و استانداردهای لازم حرکت کنند. اگر بخواهیم که پاسخ هرچیزی را از دولت و مسئولین انتظار داشته باشیم، خلاقیت و آزادی عمل از افراد توانمند گرفته می‌شود و نمی‌توان صحبت از توسعه، پیشرفت و استاندارسازی‌های مطلوب داشته باشیم.
 
مشکلاتمان از عدم توسعه‌یافتگی است
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور درباره مباحث مطرح شده در این میزگرد گفت: در بسیاری از موارد بی‌قانونی‌هایی شده است که بعضا حتی به آن‌ها دامن زده شده و از آن‌ها دفاع هم کرده‌ایم. برای مثال کتابخانه‌های بسیاری هستند که فعالیت‌های سودمندی هم دارند اما تحت نظارت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور کل کشور نیستند و مبنای قانونی ندارند اما فعالیت‌های آن‌ها را تایید و تشویق کرده‌ایم.

محبوب گفت: به لحاظ قانونی نهادکتابخانه‌های عمومی کشور متولی اداره تمام کتابخانه‌های عمومی کشور است و کتابخانه‌های عمومی باید فرآیندها و مجوزها را از این نهاد دریافت کنند. من قبول دارم که نهاد معایبی دارد اما نه کتابخانه‌هایی که خارج از نظارت نهاد فعالیت می‌کنند و نه خود نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور مقصر این ناهماهنگی نیستند، بلکه مشکل اصلی توسعه‌نیافتگی بوده که یکی از نشانه‌های آن بروز چنین مشکلاتی است.
 
دانشگاه‌ها کتابدار توانمند تربیت نمی‌کنند
محبوب عدم هماهنگی موجود در نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور با نحوه اداره کتابخانه‌ها را محصول وضعیت عمومی کشور دانست و گفت: همانطور که گفتم یکی از نشانه‌های عدم توسعه‌یافتگی همین معضلات است. اگر نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور بخواهد تمام کتابخانه‌های عمومی در کشور را به سمت استانداردها سوق دهد، با مشکلاتی چون نبود کتابدار حرفه‌ای و توانمند در حوزه کتابخانه‌های عمومی برخورد خواهد کرد. وی افزود: آیا دانشگاه‌ها خود را موظف می‌دانند که برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور نیروی حرفه‌ای و توانمند تربیت کنند؟ دانشگاه یک مساله مهم را در کتابخانه‌های عمومی می‌داند و آن اینکه به اصطلاح کتک خور خوبی است.
 
این مقام مسئول درباره گرایش مشاوره خوانندگان که در حرفه کتابداری از اهمیت زیادی برخوردار است، خاطرنشان کرد: شاخه‌ای از کتابداری که در دنیا تا حدود زیادی پیشرفت داشته و ارزش زیادی برای آن قائل هستند «مشاوره خوانندگان» است. در ایران شاید بسیاری از استادان و دانشگاهیان حتی نام آن را نشنیده باشند. نزدیک به 60 الی 70 کتاب خوب در این زمینه وجود دارد که در سال گذشته فقط یکی از آن‌ها ترجمه شد.
 
استادان دانشگاه اطلاعاتشان به‌روز نیست
محبوب اظهار کرد: متاسفانه در شغل کتابداری و اداره کتابخانه‌ها ما مجموعه‌ای از ابزارهای نساخته داریم و همین کتاب ترجمه شده جز اینکه به اطلاعاتشان اضافه شود عملا سودی برای کتابداران ندارد چراکه مفاهیم این کتاب و کتاب‌های مشابه وابسته به مجموعه بزرگی از ابزارهای ساخته شده است. کتابداران باید در دانشگاه آموزش دیده باشند که چگونه می‌توان خوانندگان و مراجعه کنندگان را راهنمایی کرد. درحالیکه بسیاری از استادان دانشگاه حتی عبارت مشاوره خوانندگان را به اشتباه تلفظ می‌کنند. درحال حاضر با دانشگاهیانی مواجه هستیم که نه به‌روز هستند و نه علاقه‌ای به به‌روز شدن دارند چراکه درجه‌ای برای به‌روز بودن آن‌ها قائل نیستند.
 
کتابداری رشته‌ای که مورد بی‌مهری جامعه قرار گرفته
وی دلیل خوب شناخته نشدن این رشته در دانشگاه را تعداد اندک افرادی دانست که به این رشته علاقه دارند و یادآور شد: تا چند سال گدشته این رشته و حرفه تا حدودی در جامعه به تمسخر گرفته می‌شده است. مورد دیگر اینکه ما در رشته کنابداری علاقه بیش از حدی به فناوری داریم که از تغییر نام این رشته هم برمی‌آید. موضوع کتابخانه عمومی علارغم اینکه موضوع خوبی برای استادان به شمار می‌آید، موضوع تحقیقاتی و درسی جالبی نیست چراکه در سطح جامعه با رفتار تحقیرآمیزی مواجه شده‌اند.
 
تلاش کتابداران بخش فنی در ایران هدر می‌رود
در ادامه این نشست عمرانی درباره دو بخش متفاوت رشته کتابداری گفت: در کتابداری دو بخش کاملا مستقل وجود دارد؛ اینکه گروهی باید مسئولیت واحدهای فنی(فهرست نویسی) را برعهده بگیرند و گروهی دیگر مسئولیت ارتباط با ارباب رجوع را عهده‌دار باشند؛ بنابراین می‌توان دو گروه نیروی انسانی را برای شغل کتابداری تربیت کرد. از سال 1995 به بعد در کشورهای پیشرو گروهی که خواهان فعالیت در حوزه فنی بودند، باید از رشته ریاضی پذیرفته می‌شدند چراکه واحدهای فنی و فهرست‌نویسی تماما مربوط به نرم‌افزار و آی تی می‌شود.
 
وی ادامه داد: اما در ایران توجه چندانی به فعالیت‌هایی که در امر کتابداری با ارباب‌رجوع در ارتباط هستند، وجود ندارد. اغلب از افرادی که آگاهی حداقلی هم ندارند استفاده می‌شود و اینگونه حاصل فعالیت طولانی مدت یک فردی که در واحد فنی کتابداری تلاش کرده است به هدر می‌رود.
 
کتابدران باید کتابخوان حرفه‌ای باشند
عمرانی از سابقه تدریس صحیح این رشته در سال‌های قبل از انقلاب اسلامی که توسط دانشگاه تهران در سه دوره لیسانس برای کتابخانه‌های عمومی تربیت کردند، گفت: مهمترین امتحانی که در آن سال‌ها از دانشجویان گرفته می‌شد امتحان کتابخوانی بود. ما نباید با انتقادهای بی‌جا پشت نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور را خالی کنیم؛ در حال حاضر از نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور انتقاد می‌شود که چرا از فارغ‌التحصیلان کتابداری در این امر استفاده نمی‌کنید. واضح است که این فارغ‌التحصیلان، آموزش‌های مربوط به ارتباط با ارباب‌رجوع را کمتر دیده‌اند و انتظاری از نهاد و ارگان دیگری در استخدام کتابداران نمی‌توان داشت.
 
دبير و نائب رئيس شورای سياست‌گذاری و تامين منابع علمی كشور افزود: درواقع در رشته کتابداری شاخه‌ای با عنوان «واحد کتابداری فنی» داریم که نیاز است دانشجویانی در آن پذیرفته شوند که از رشته ریاضی وارد دانشگاه شده‌اند. یکی سری دیگر از کتابداران هم باید آموزش کافی دیده باشند و ارزیابی شوند که بتوانند با ارباب رجوع در ارتباط باشند. در بیشتر کتابخانه‌های دانشگاه‌های ایران کتابداران پاسخگو و هدایت‌کننده ماهری نیستند و نمی‌توانند پاسخ استادان و دانشجویانی که علم خاصی را دنبال می‌کنند را بدهند.
 
عمرانی راه‌حلی که برای این امر پیشنهاد می‌کند این است که حداقل در کتابخانه‌های دانشگاهی، کتابدارانی باید فعالیت کنند که مدرک دوره کارشناسی آن‌ها مطابق با همان رشته در کتابخانه‌های دانشگاهی است و دوره کارشناسی‌ارشد کتابداری را گذرانده باشد. در این شرایط فرد کارآیی بالاتری خواهد داشت و به خوبی می‌تواند با ارباب رجوع ارتباط حرفه‌ای‌تری بر قرار کند.
 
شمار کتابدار حرفه‌ای اندک است
در ادامه محبوب درباره کیفیت فعالیت کتابداران در کتابخانه‌های عمومی کشور گفت: از شمار زیاد کتابدارانی که در کتابخانه‌های عمومی فعال هستند حدود 200 الی 300 کتابدار وجود دارد که اشراف کامل در بحث خدمات و ارتباط موثر با ارباب‌رجوع دارند. لازم به ذکر است که نزدیک به 70 درصد این افراد در رشته‌ای به جز کتابداری تحصیل کرده‌اند. متاسفانه سال‌ها به این موضوع به عنوان یک مشکل کم اهمیت پرداخته شده است، به همین دلیل چندان سرویس‌دهندگان در امر خدمات‌رسانی به مراجعه‌کنندگان در کتابخانه‌ها ماهر نیستند.  
اغلب کتابداران باید آموزش ضمن خدمت ببینند
حاج‌زین‌العابدینی درباره میزان تجربه دانشگاهیان در کتابخانه‌ها تاکید کرد: بسیاری از استادان دانشگاه که دارای مدرک دکتری رشته کتابداری هستند هیچ سابقه عملی در کتابخانه‌ها ندارند. این رشته مانند پزشکی و یا علوم آزمایشگاهی نیازمند کسب تجربه از سوی تحصیلکردگان در کتابخانه‌ها است. به همین دلیل شکاف زیادی میان حرفه و شغل کتابداری به وجود آمده است. وقتی استادان در دانشگاه‌ها آموزش می‌دهند آموزشی بی‌سابقه است و تجربه‌ای پشت آن نیست.
 
وی افزود: بسیاری از استادانی که دارای سابقه کار و تجربه در کتابخانه‌ها هستند، هنگامی‌که به تدریس در دانشگاه‌ها می‌پردازند در امر آموزش موفق‌تر عمل می‌کنند. بنابراین می‌توان گفت شکافی میان آموزش عملی و آموزش نظری در کتابداری حس می‌شود. این معظل باعث شده افراد فارغ‌التحصیل به آموزش بدو خدمت نیاز داشته باشند.
 
عمرانی در این‌باره تاکید کرد: آموزش‌گران باید از دل نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور بیرون بیایند. در حال حاضر به آموزش آموزش‌گران احتیاج داریم. آموزش‌هایی باید داده شود که مبتنی بر خواندن و تجربه باشد. مشکل اصلی اینجا است که در یک رشته کاربردی کسی به تدریس می‌پردازد که یک روز هم تجربه کاربردی نداشته است. صرفا آموزش در دانشگاه‌ها بر مبنای کتاب‌هایی است که استادان دیگر برحسب دانش و تجربه نوشته‌اند و خود فردی که تدریس می‌کند تجربه چندانی در کتابخانه‌ها ندارد.
 
آموزش کتابدار از توان نهاد خارج است
مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور در پاسخ به این سوال گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور یک سازمان اجرایی است که وظیفه آن مدیریت کتابخانه‌های عمومی است. تاکنون به این معظل توجه ویژه داشته است و در جلسات متعدد رسمی و غیر رسمی شکاف میان سیستم آموزشی در رشته کتابداری و حرفه کتابداری از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور اعلام شده است. در این جلسات خطاب به آموزش عالی و دانشگاهیان اعلام کردیم که فارغ‌التحصیلان رشته کتابداری از نظر نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور در امر کتابداری توانمند نیستند.
 
وی ادامه داد: علاقه‌مند هستیم که رشته کتابداری بخش بزرگی از توان خود را برای کتابخانه‌های عمومی به کار گیرد. بخش بزرگی از بازار کار حرفه کتابداری، کتابخانه‌های عمومی نهاد است. گفت‌و‌گو‌های اولیه میان نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور با دانشگاهیان انجام شده که امیدوارم در آینده‌ای نزدیک طبق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته این تعامل و تبادل‌نظر افزایش یابد.
 
محبوب نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور را همراه خوبی در امر آموزش کتابداری برای آموزش عالی و دانشگاهیان در رشته کتابداری دانست و گفت: اینکه از نهاد انتظار داشته باشیم تا خود به صورت مستقل به آموزش بپردازد هزینه‌های زیادی را می‌طلبد که از توان نهاد کتابخانه‌های عمومی خارج است. اداره آموزش نهاد بیشتر پی‌گیر آموزش‌های ضمن خدمت است که مبنای آن اداره کتابخانه‌های عمومی و خواندن است.
 
وظیفه اصلی دانشگاه تربیت افراد توانمند است
حاج‌زین‌العابدینی در این‌باره گفت: لازم هم نیست که هر دستگاهی بخواهد نیروهای خود را تحت آموزش خود در بیاورد و دانشکده یا دانشگاه منحصر به خود را داشته باشد. وظیفه اصلی دانشگاه تربیت افراد توانمند است اما این ساختار در اغلب دانشگاه‌های ایران هنوز تعریف نشده است. در بسیاری از کشور‌های پیشرو در این زمینه دانشگاه‌ها نقش بسیاری در تربیت افراد دارند. بنابراین نیاز جامعه و فضای شغلی با آنچه که در دانشگاه‌ها تدریس می‌شود هم‌خوانی ندارد.
 
عمرانی در ادامه گفت: این نگاه یک نگاه دانشگاهی است که کاملا درست است آقای حاج‌زین‌العابدینی به عنوان نماینده دانشگاه وظیفه دارند از وضعیت حرفه در فضای شغلی آگاهی داشته باشند و من هم به عنوان یک فرد حرفه‌مند وظیفه دارم بدانم در دانشگاه‌ها وضعیت چیست. اگر هرکدام این موارد نادیده گرفته شود دیگری دچار ضعف خواهند شد. دانشگاه کلیات را به دانشجویان و حرفه جزییات را به کارآموزان و یا شاغلان حرفه کتابداری آموزش می‌دهد.
 
دانشگاهیان نباید آموزش ضمن خدمت دهند
دبير و نائب رئيس شورای سياست‌گذاری و تامين منابع علمی كشور با اشاره به اینکه در امر آموزش آموزش‌گران، افراد با تجربه باید آموزش افراد را برعهده بگیرند تاکید کرد: آموزش آموزش‌گران همان نیاز به جزییات است. چیزی که بسیار اهمیت دارد این است که آموزش آموزش‌گران نباید توسط استادان دانشگاه صورت پذیرد بلکه باید توسط افراد حرفه‌ای انجام شود. دانشگاه اصول و مبانی را آموزش می‌دهد اما وقتی فردی آموزش ضمن خدمت می‌بیند باید به اصطلاح بداهه‌نوازی کند. من با اصول دانشگاهی نمی‌جنگم همیشه می‌گویم اصول و مبانی که در دانشگاه تدریس می‌شود کافی نیست.
 
مدیریت باید آموزش داده شود
حاج‌زین‌العابدینی ضمن مهم دانستن مدیریت و آموزش آن توسط سازمان‌های مربوطه گفت: مدیریت و آموزش مدیریت بسیار اهمیت دارد. با توجه به تجربه‌ای که شرکت نفت در این زمینه داشته است، افرادی که استعداد مدیریت داشتند معرفی ‌شدند و ارزیابی‌هایی روی این افراد انجام و با تدارک دیدن دوره‌های آموزشی مدیریت، آموزش‌های لازم در این زمینه به آن‌ها داده شد. به عقیده من در مورد کتابخانه‌ها و مجموعه‌های کتابخانه‌ای باید به فکر آموزش مدیریت باشیم، طوری که همیشه نیروی آموزش دیده به لحاظ مدیریتی موجود باشد تا جای خالی فردی که متصدی مدیریت در کتابخانه‌ای بوده چندان حس نشود.
 
وی افزود: بهترین راهکار این است  که آموزش‌ها نباید قبل از انتصاب و یا قرار دادن فرد در یک شغل باشد بلکه باید از قبل فرد آمادگی لازم را داشته باشد. بزرگ‌ترین مشکلی که ما در امر اداره کتابخانه‌ها داریم این است که ویژگی‌های شخصیتی افرادی که در این حرفه مشغول هستند، چندان با این شغل همخوانی ندارد برای مثال در امر خدمات فنی و سرویس‌دهی‌هایی که در پشت پرده انجام می‌گیرد اغلب باید افرادی در این منصب به فعالیت بپردازند که عمیق باشند. برعکس این حالت در بخش امانت و خدمات مرجع است که باید فردی مشغول به کار شود که روابط عمومی خوبی داشته باشد و از نظر کلامی در سطح بالایی کاربرد داشته باشد.

حاج‌زین‌العابدینی گفت: از مسائلی که در مدیریت و امر کتابداری تاثیرگذار خواهد بود نیاز به استعدادسنجی است که باید قبل از هر چیزی صورت بگیرد که به دنبال آن آموزش‌های بیشتری نیاز است.
  محبوب در پاسخ به این سوال که آیا عضویت در ایفلا، به معنای نظارت بر وضعیت کتابداری در ایران است، گفت: ایفلا نظارت خاصی در این امر ندارد اما یکی از وظایف اصلی انجمن علمی کتابداری و اطلاع‌رسانی تدوین استانداردها می‌دانیم. نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در این طرح تصمیم گرفته است موجودیت بی‌طرفی مانند این انجمن استانداردها را تدوین کند تا به نحوی تدوین نشود که حالت انتفاعی برای نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور داشته باشد. در واقع تلاش کردیم به عنوان یک حمایت‌کننده از انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی استانداردهایی تدوین شود تا نهاد‌هایی که وظیفه نظارت بر کتابخانه‌ها را دارد بتوانند با یک زبان واحد در امر نظارت و مدیریت پیش رود.
 
انجمن کتابداری بهترین گزینه برای تدین استانداردها بود
وی افزود: تدوین استانداردها از سوی انجمن اتفاق مبارکی است تا بتوانیم بر مبنای آن عمل کنیم. در آینده انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی قرار است که در اجرایی شدن آن هم همراه نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور باشد. این اتفاق همان چیزی که در همه جای دنیا مرسوم است. پیش از این چند استاندارد را با سازمان استاندارد بررسی کردیم که متوجه شدیم نمی‌توانیم در این امر با آن‌ها همکاری کنیم؛ بنابراین با نگاهی که به دیگر کشورهای موفق در این زمینه داشتیم متوجه شدیم بهترین استانداردها استانداردهای انجمنی هستند.
 
به گفته محبوب در حال حاضر فازهای اولیه مطالعاتی این طرح طی شده و رویه‌های استانداردنویسی تقریبا انجام شده است. تدوین استانداردها یک پروسه دو یا سه ساله بود که در حال انجام است.
 
تا چندی قبل تعریف دقیقی از کتابخانه عمومی نداشتیم
محبوب گفت: پیش از این تا حدی در حوزه استاندرادها دستمان خالی بود که تعریف دقیقی از کتابخانه عمومی نداشتیم. نهاد کتابخانه‌های عمومی کل کشور به دنبال آگاهی یافتن خود و دیگر مجموعه‌های کتابخانه‌ای از استانداردهای دقیق و از پیش تعریف شده است اینکه بتوان خدمات بهتری در کتابخانه‌ها به مردم داد.
 
عمرانی با اشاره به طرح مشابهی که در کتابخانه‌های دانشگاهی انجام شده بود گفت: درباره استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی تجربه مشابهی داریم. چند سال پیش کمیسیون نظام اطلاع‌رسانی مصوب کرد که استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی نوشته شود و حتی بازنگری نشود. یکی از پایه‌های این استاندارد، انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی بود که در بخش ارزیابی کتابداران به طور مستقیم وارد عمل شد.
 
وی درباره طرح تدوین استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی توضیح داد: تدوین استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی تجربه دیگری بود که سه سال طول کشید و درنهایت درست زمانی که به نیمه راه رسیده بودیم. استاندارد انجمن کتابخانه‌های دانشگاهی آمریکا‎‌ که یکی از پایه‌های ما در تدوین آن بود تغییر ورژن داد. این استاندار نه اصل داشت که تا حدودی بر مبنای آن پیش رفته بودیم.
 
عمرانی در ادامه افزود: علاوه بر طرح استاندارد کتابخانه‌های دانشگاهی آمریکا در واقع چیزی که در دست داشتیم استاندارد قبلی کتابخانه‌های دانشگاه تهران و آزمونی که این دانشگاه بر اساس آن داده بود؛ در استاندردهای جدید کمیت بر مبنای کیفیت سنجیده شد. در نهایت سال گذشته کتاب آن در نمایشگاه کتاب تهران عرضه شد. این طرح سفارشی بود که کمیسیون نظام اطلاع‌رسانی داد و با همکاری انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی انجام شد. به عقیده من انجمن‌ها اگر نقش خود را واضح ایفا کنند به عنوان نظارت‌کننده‌های بی طرف می‌توانند در این امر موثر واقع شوند.
 
محبوب گفت: بخشی از افرادی که تجربه استانداردنویسی را دارند در این طرح هم به کار گرفته شده و طبیعتا از تجربه این افراد استفاده می‌شود. اما از محتوای آن نمی‌شود استفاده کرد چون دو معقوله‌ جدا هستند اما از دانشی که در آن به کار گرفته شده است طبیعتا می‌توان بهره گرفت.
 
حاج‌زین‌العابدینی در این‌باره گفت: یکی از بهترین اتفاقات واگذاری و واسپاری از دولت به بخش‌ها و انجمن‌های مردم نهاد است. درواقع وظیفه سازمان‌های دولتی و شبه دولتی این است که سازمان‌های خود را کوچک کنند و فعالیت‌هایی که قابل واگذاری هستند را به متخصان خود بسپارند اما دستگاه‌های دولتی در این بخش وظیفه نظارت بر فعالیت‌ها را باید بر عهده بگیرند.
 
به گفته حاج‌زین‌العابدینی ضرورت بازآموزی آموزش مداوم و روزآمدسازی دانش مجموعه‌هایی کتابخانه‌ای بسیار حائز اهمیت است به این دلیل که مخاطبان همیشه در انتظار این روزآمدسازی هستند. درواقع کتابخانه‌ها وظیفه راهبری جامعه را برعهده دارند.
 
اجرایی شدن استانداردها در گرو تمایل کتابداران
در انتهای این نشست عمرانی درباره اجرای صحیح استانداردها در کتابخانه‌ها گفت: در کل پس از تدوین استانداردها اجرایی شدن آن در جایی آغاز می‌شود که کتابدار بخواهد آن‌ها را اعمال کند. متاسفانه کارکرد استانداردها نزول داده شده است و اغلب افراد برای سود خود آن‌ها را به کار می‌گیرند. کتابخانه‌های همگن باید با هم دیگر اجرا کنند و بعد از گذشت مدت زمانی با تعاملاتی که با یکدیگر دارند نقاط قوت همدیگر را دریابند و به کار بگیرند. رشد یک مجموعه با ارزیابی‌های مداوم بر اساس استانداردی که تدوین شده است صورت می‌گیرد و باید توجه داشت خود استانداردها هم سالی یک بار نیاز به ویرایش دارند.