فرامرز مسعودی؛ مدیر پروژه طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) درباره مفاد تفاهم‌نامه انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی با ایفلا گفت: در ابتدا (فدراسیون بین‌المللی انجمن‌ها و مؤسسات کتابداری) باید ذکر کنم تفاهم‌نامه‌ای که انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی با ایفلا منعقد کرد با طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی که از سوی نهاد طراحی شده بود دو فرایند متفاوتند که در یک نقطه ادغام می‌شوند.

وی ادامه داد: طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی طرحی پژوهشی است که از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی حمایت مالی شده است و مجری آن انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی است.

مسعودی درباره روند طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی گفت: سابقه طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی ایران به سال 1393 بازمی‌گردد که کمیته‌ استاندارد در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور تشکیل شد و بعد از آن از انجمن دعوت شد که یک نماینده و کارشناس به این کمیته معرفی شود و من از سوی انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی به انجمن معرفی شدم.

مدیر پروژه طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی افزود: تصمیمی که کمیته استانداردسازی نهاد کتابخانه‌های عمومی برای این طرح گرفته بود، آن بود که تدوین استاندرادها از سوی سازمان‌های دیگر و با حمایت مالی نهاد کتابخانه‌های عمومی انجام شود. به همین دلیل فراخوانی در این‌باره اعلام شد که سازمان‌های گوناگونی برای انجام این طرح شرکت کردند و انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی عنوان مجری موفق به دریافت این طرح از سوی نهاد شد.

مسعودی در ادامه گفت: طبق قراردادی که انجمن اطلاع‌رسانی و کتابداری با نهاد کتابخانه‌های عمومی برای تدوین هفت استاندارد منعقد کرد، این انجمن موظف است تا یک سال یعنی از مهر ماه سال جاری تا مهر ماه سال 1397 تدوین استانداردهای طرح را در قالب شش فاز به پایان برساند که خوشبختانه از این شش فاز پنج فاز آن به اتمام رسیده است.

افزایش توسعه‌یافتگی با استفاده از کتابخانه‌ها
وی درباره تفاهم‌نامه‌ای که انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی با ایفلا منعقد کرده است، گفت: ایفلا در سال 2015 برای کتابخانه‌های عمومی اصولی را طراحی کرد که عنوان آن را «نقش کتابخانه‌ها در حل مشکلات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشورها و پیشرفت جوامع بشری» نامید. هدف ایفلا از این طرح ترغیب کتابخانه‌های عمومی برای گام برداشتن در راستای شناسایی مشکلات کشورهای مربوطه است به‌گونه‌ای که کتابخانه‌ها برای توسعه پایدار کشورهای خود یک برنامه مدون داشته باشند. در واقع معیارهایی که ایفلا برای کتابخانه‌های عمومی در نظر گرفته بود معیارهای توسعه‌یافتگی مانند رفع بی‌سوادی کاهش فقر و غیره بوده است.

ایران در چارچوب حمایتی ایفلا
مسعودی افزود: با اعلام حمایت ایفلا از کشورهایی که خواهان اجرای این اهداف هستند؛ دو فراخوان از سوی آن‌ها داده شد که ایران در هیچکدام از این فراخوان‌ها شرکت نکرد. در نهایت در آبان ماه سال جاری با مکاتبه‌ای که با ایفلا انجام دادیم، آن‌ها را از طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی آگاه کردیم. همانطور که قبلا هم گفتم بخشی از این طرح شامل برنامه‌های کتابخانه‌های عمومی است که اهداف ایفلا را هم دربرمی‌گیرد؛ بنابراین ایران از این طریق آمادگی خود را برای قرار گرفتن در چارچوب حمایتی ایفلا اعلام کرد.

مدیر پروژه طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی گفت: پس از بررسی ایفلا از طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی، این طرح پذیرفته و موافقت‌نامه‌ای هم از سوی ایفلا برای ما فرستاده شد. البته طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی یکی از اهداف ایفلاست و اهداف دیگری هم هست که ما باید آن‌ها را هم به این طرح اضافه کنیم. مانند برگزاری دوره‌های آموزشی برای کتابداران اینکه چگونه می‌توانند در پیشرفت جامعه نقش داشته باشند و یا اینکه برای آشنایی کتابدران با IAP برنامه‌هایی باید در نظر بگیریم.

وی افزود: از فعالیت‌های دیگری که باید در راستای اهداف ایفلا انجام دهیم؛ همکاری و تشویق دیگر کتابخانه‌های عمومی و سازمان‌ها در پیشبرد این اهداف است. در سطح کشور چهار سازمان اصلی داریم که متولی کتابخانه‌های عمومی هستند. یکی از این سازمان‌ها نهاد کتابخانه‌های عمومی است که  4 هزار کتابخانه در سطح کشور را در مجموعه خود دارد؛ دوم کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هزار کتابخانه کودک و نوجوان و دیگر کانون‌های مساجد که نزدیک به پنج‌هزار کتابخانه در سراسر کشور دارند و چهارمین سازمان شهرداری تهران است که نزدیک به سیصد کتابخانه عمومی در سطح شهر تهران دارد که هر کدام از این سازمان‌ها می‌توانند در پیشبرد این طرح نقش بسیاری داشته باشند.

مسعودی خاطرنشان کرد: امضای تواهم‌نامه‌ای که با ایفلا بسته شد مصادف با حضور گلوریا سالمرون (رییس ایفلا) در ایران به مناسبت هشتادمین سالگرد تاسیس کتابخانه ملی بود. با توجه به اینکه وی یک جلسه مهمان انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی بود، این موافقت‌نامه با وی مطرح شد که امضای آن در این جلسه انجام رسید.

به گفته وی مراحل اجرای این طرح به صورت دوره‌ای به ایفلا گزارش داده می‌شود.

نیازی به حمایت مالی ایفلا نداریم
مدیر پروژه طرح استانداردسازی کتابخانه‌های عمومی درباره حمایت مالی ایفلا از ایران برای اجرای این طرح گفت: از آنجا که ایفلا یک سازمان غیر دولتی و خصوصی است در کل حمایت مالی چندانی ندارد و بیشتر حمایت‌های آن در مورد آموزش افراد و سازمان‌های کتابخانه‌ای است؛ از طرفی خوشبختانه این طرح از سوی نهاد کتابخانه‌های عمومی حمایت و تامین مالی شده است و ما هم نیاز چندانی به حمایت مالی ایفلا نداریم.

وی در پاسخ به این پرسش که تا چه زمانی قرار است تدوین استانداردها به اتمام برسد، گفت: تا پایان مرداد و شهریور ماه سال آینده تدوین شش فاز اجرایی طرح استانداردها به اتمام می‌رسد و بعد از آن مراحل پیاده‌سازی این طرح است که مرحله جداگانه‌ای دارد.

به گفته مسعودی استاندارد کارکنان، استاندارد ساعت کاری، استاندارد خدمات اطلاعاتی، استاندارد برنامه‌ها، استاندارد خدمات مشتریان، استاندارد روابط عمومی و بازاریابی و استاندارد مجموعه یا منابع کتابخانه‌ها هفت استانداردی است که در طرح نهاد کتابخانه‌های عمومی در نظر گرفته شده که مراحل اجرایی آن در شش فاز قرار است چیده شود.

استانداردها ویژه کتابخانه‌های خودمان است
وی در انتها درباره پیاده‌سازی این طرح گفت: با تشکیل گروه‌های تخصصی که متشکل از مشاوران و صاحب‌نظران مطرح هستند. این گروه‌ها کسانی هستند که فعالیت عملی درباره کتابخانه‌های عمومی داشته‌اند که عمدتا افرادی هستند که دانش کتابخانه‌ای بالایی دارند و با توجه به اینکه هدف ما ترجمه استاندارهای بین‌المللی نیست خواهان آن بودیم که بر اساس شرایط و ویژگی‌های کتابخانه‌های کشور استانداردها را تدوین کنیم؛ بنابراین این افراد کمک بسیاری در تدوین استانداردها به ما کردند.

وی افزود: با توجه به قراردادی که انجمن کتابداری و اطلاع‌رسانی با نهاد کتابخانه‌های عمومی دارد قرارداد تدوین استانداردها است و قراردادی بابت پیاده‌سازی استانداردها ندارد. پس از این مرحله به احتمال زیاد در قراردادی جدید مراحل پیاده‌سازی آن انجام خواهد شد.

مسعودی ضمن انتقاد از کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: متاسفانه کانون پرورش فکری و نوجوانان تا کنون جوابی ندادند و همکاری صورت نگرفته است و اینکه در هیچکدام از جلسات ما هم دراین‌باره شرکت نکرده‌اند.