به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) علیرضا آل بویه، سید رضا اسحاق‌نیا، رضا برنجکار، محسن جوادی، حسن رمضانی، محمدتقی سبحانی و احمد واعظی اعضای هیئت تحریریه این فصلنامه هستند.

کانت و جعل معنای زندگی در دوره مدرن نوشته قدرت‌الله قربانی، معنای معنا در چهار دوره زندگی تولستوی نوشته امیرعباس علی زمانی و آرزو مهدی زنجانیان، سقط جنین و استدلال آغاز فعالیت مغز نوشته علیرضا آل بویه و مریم گودرزی، تبیین همسو دیانت و عقلانیت نوشته امیر دیوانی، فخر رازی و میراث سینوی در مسئله کلام الهی نوشته مرضیه صادقی رشتی، روش دکارت: ریاضی یا هندسی؟ نوشته شهین اعوانی و کانت و الگوی معماری در فلسفه‌ورزی نوشته مسعود امید مقالاتی است که در هشتاد هفتمین شماره فصلنامه «نقد و نظر» ویژه پاییز سال 1396 منتشر شده است.

قربانی در مقاله «کانت و جعل معنای زندگی در دوره مدرن» می‌نویسد که پرسش از معنای زندگی از منظر کانت به عنوان یکی از فیلسوفان تاثیرگذار در عصر مدرنیته اهمیت زیادی دارد، زیرا او در بخش مهم فلسفه‌اش، یعنی معرفت‌شناسی، اخلاق و فلسفه دین به پرسش‌های مهم معنای زندگی پاسخ‌های مشخصی می‌دهد که پس از او تاثیرگذار بوده است. کانت با اتکا به معرفت‌شناسی و هستی‌شناسی انسان محور، در نظام معرفت‌شناسی‌اش، معناداری را تنها به قلمرو ماده و علوم تجربی محدود می‌کند و آن را مابعدالطبیعه سلب می‌کند. سپس در نظریه اخلاقی خود با اتکا بر انسانی که اساس و غایت اخلاق است، برای امور مابعد الطبیعه همچون خدا، جاودانگی نفس و اختیار، پاسخ‌ اخلاقی تدارک می‌بیند و با این زمینه، دین را متکی بر انسان کرده، تلاش دارد تا با اولوهیت‌زدایی از دین آن را به دینی کاملاً انسانی و مطابق با عقلانیت بشری تبدیل کند که در آن خدمتگزار تمایلات انسان است.

به گفته قربانی، نتیجه تفکر کانت در نگاه اول جعل معنای نو برای زندگی انسان است، اما افراط در انسان‌محوری و تفسیرهای بشری از اخلاق و دین، در نهایت اخلاق و دین را متکثر نسبی ساخته و کارامدی آنها را برای پاسخ دهی به پرسش‌های بنیادین بشر و تامین سعادت واقعی از دست می‌دهد که همان بی معنا شدن زندگی انسان زندگی مدرن است.
 
امیرعباس علی زمانی و آرزو مهدی زنجانیان نیز در مقاله «معنای معنا در چهار دوره زندگی تولستوی» نوشته‌اند: «امروزه بررسی معنا و چیستی زندگی به یکی از تاملات مهم در حوزه فلسفه زندگی بدل شده است که البته با مقولات مهمی همچون ارزش، هدف، خدا، مرگ و ایمان بی ارتباط نیست. در این میان نویسندگان تاثیرگذار در عرصه ادبیات و فلسفه، خود افزون بر درگیری عمیق با مسئله معنای زندگی، تحلیل‌ها و گذرهای معنایی قابل تحسینی برای مخاطبان خویش به ارمغان آورده‌اند.

تولستوی نویسنده تاثیرگذار قرن نوزدهم به طور عمیق با مسئله معنا، ارزش، پوچی و خدا درگیر بوده و آنها را در آثار خود از جمله اعتراف من، آناکارنینا، جنگ و صلح و مرگ ایوان ایلچ منعکس کرده است. بررسی تفصیلی آثار و زندگی تولستوی نشان می‌دهد او پس از طی سه مرحله از معنای زندگی، یعنی معنا به مثابه کمال اخلاقی به عنوان ارزش، معنا به مثابه دستیابی به پول، شهرت و ثروت به عنوان هدف و معنا به مثابه ارزش از نوع کیفیت یا عملی که با حصول آن زندگی ارزش می‌یابد، در مرحله چهارم از زندگی‌اش، به ارزشی باز می‌گردد که در پرتو ایمان دوباره به خدا به دست آمده است.»

هشتاد و هفتمین شماره فصلنامه «نقد و نظر» با مدیرمسئولی محمدتقی سبحانی و سردبیری علیرضا آل بویه به همت پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در 182 صفحه منتشر شد.