به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، «چهار کوارتت»، شعر- رساله بلندی است به قلم توماس استرنز الیوت، معروف به تی.اس.الیوت شاعر و نمایشنامه‌نویس و منتقد ادبی و ویراستار آمریکایی- بریتانیایی، متولد سال ۱۸۸۸ و درگذشته در سال ۱۹۶۵ که او را یکی از پیشگامان جنبش نوسازی شعر می‌شناسند. انتشار «چهار کوارتت» الیوت را به‌عنوان برترین شاعر انگلیسی‌زبان در قید حیات در زمان خود شناساند و در سال ۱۹۴۸، نشان «لیاقت» و جایزه نوبل را از آن او کرد. اکنون ترجمه جواد دانش‌آرا از کتاب «چهار کوارتت» که نشر نیلوفر آن را به چاپ رسانده است، به مرحله نهایی سی‌و‌پنجمین دوره کتاب سال در گروه ادبیات راه یافته است.

جواد دانش‌آرا، مترجم آثار تی.اس.الیوت در ایران درباره کتاب «چهارکوارتت» که با ترجمه او به مرحله نهایی جایزه کتاب سال راه یافته است، در گفت‌وگو با ایبنا گفت: «چهار کوارتت» اولین کاری نیست که از الیوت ترجمه کردم. در‌واقع از یک کار دیگر الیوت باعنوان «ترانه عاشقانه جی. آلفرد پروفراک» شروع کردم، بعد به «سرزمین بی‌حاصل» او رسیدم و بعد پروژه ترجمه تمام آثار الیوت شکل گرفت. مهم‌ترین کار باقی‌مانده بعد از «سرزمین بی‌حاصل»، شعر «چهار کوارتت» بود که ترجمه کردم و بعد کارهای دیگر الیوت را، مثلا کتاب «گربه‌های اهل عمل» را که در انتشارات نیلوفر . در حال حاضر هم ترجمه مجموعه کامل اشعار الیوت را با انتشارات نیلوفر زیر چاپ دارم.
 
وی درباره الیوت و چرایی انتخاب آثار او برای ترجمه بیان کرد: الیوت به چندین و چند جهت که بحث مفصلی می‌طلبد، اهمیت جهانی پیدا کرد. اگر بخواهیم این ملاحظات را فشرده کنیم، مهمترین عامل، نوگرایی الیوت در عین کلاسیک‌گرایی‌اش بود. این برای من خیلی مهم بود. برای شخص من مقدار انتخاب الیوت، خواسته و ناخواسته به این دلیل بود که الیوت هم در جنبه هنری و هم در جنبه فردی - اجتماعی، به همان مقدار که نوگرا و مدرنیست، یعنی سنت‌شکن و قاعده‌شکن است، سنت‌گرا هم هست و کاملا سنت را می‌شناسد که این جنبه الیوت ستایش‌انگیز است.

مترجم آثار الیوت در ایران درباره تفاوت ترجمه شعر با سایر ترجمه‌ها اظهار کرد: ما وقتی از ترجمه صحبت می‌کنیم در وهله اول، در پایین‌ترین سطح و به مقداری که زبان مقصد امکان و قدرت انتقالش را دارد باید امانتداری را رعایت کنیم. در بسیاری از ترجمه‌هایی که انجام می‌دهیم، مثلا در ترجمه مقالات علمی، وظیفه مترجم درهمین سطح تمام می‌شود. در ترجمه ادبی از سطح امانتداری یک پله بالاتر می‌رویم، مثلا در ترجمه داستان کوتاه و رمان به سطحی می‌رسیم که به آن سطح رعایت سبک و لحن می‌گویم، یعنی امانت‌داری در انتقال سبک و گاهی لحن، که در داستان و رمان کار تقریبا به همین جاها ختم می‌شود. اما به ترجمه شعر که می‌رسیم ناگهان متوجه می‌شویم که این دستاوردهای غبطه‌انگیز تقریبا مقدمه کار است.
 
وی ادامه داد: مخاطب سخن‌شناس کمابیش با یک نظر می‌فهمد که یک غزل از حافظ است یا از سعدی، حالا دقت بفرمایید که ما این همه شاعر و این همه زبان‌ها و متن‌ها داریم. شما در ترجمه شعر باید دستگاه مختصات زبان و جهان آن شاعر خاص را انتقال دهید، بنابراین در ترجمه شعر ضمن رعایت امانت‌داری و سبک و لحن، باید عواطف خاص آن شاعر را منتقل کنیم. به نظر من این هدف عالی واقعا کمال ترجمه را می‌طلبد، وقتی سراغ ترجمه شعر می‌رویم کار ترجمه به‌واقع فنی‌تر و ظریف‌تر است.
 
«چهار کوارتت» نظیری در زبان انگلیسی نداشته است
دانش‌آرا درباره ویژگی خاص ترجمه خود که باعث برگزیده شدن این اثر شده، گفت: شما وقتی «چهار کوارتت» را به زبان انگلیسی می‌خوانید، متوجه می‌شوید که این شعر ویژگی‌های منحصر‌به‌فردی در کل تاریخ ادبیات انگلیسی دارد. منتقدان هم گفته‌اند، «چهار کوارتت» مشابهی در زبان انگلیسی نداشته و احتمالا بعد از این هم نخواهد داشت، عمده این ویژگی‌ها نوع رفتاری است که الیوت با زبان انگلیسی کرده است، او قالب‌های کلاسیک و زبان‌های فاخر و پرطنطنه را ناگهان در کنار وقایع روز و زبان گزارش‌گونه،حتی ژورنالیستی و زبان عرفانی قدیمی انگلیسی آورده است، الیوت یک ملغمه بسیار سنجیده‌ای از انواع ژانرها، سبک‌ها و سیاق‌های انگلیسی آفریده و من باید همه این ویژگی‌های یگانه را فارسی می‌کردم، ضمن اینکه تاثیر اصالتا بریتانیایی شعر را هم نباید از بین می‌بردم؛ بخشی از کاری که کرده‌ام این بوده که مثلا بیان‌های سنتی را تا‌ حد ‌امکان به زبان سنتی برگردانده‌ و به سراغ امکانات کلاسیک فارسی رفته‌ام و در برگردان زبان امروزی‌تر الیوت از همه امکانات فارسی امروزی استفاده کرده‌ام که توان زبان فارسی در تمامی این عرصه‌ها بی‌نظیر است. خلاصه، هر جا که الیوت چرخش زبانی از خودش نشان می‌دهد من هم به اقتضای آن، این چرخش‌ها را رعایت و باز‌آفرینی کرده‌ام. امیدوارم اهل فضل پسندیده باشند. 
 
وی در پایان از جدیدترین ترجمه خود خبر داد و بیان کرد «مجموعه کامل اشعار الیوت» از اشعار جوانی او تا آخرین شعرها را همراه با نقد و شرح مفصل ترجمه کرده‌ام که این مجموعه کامل با انتشارات نیلوفر زیر چاپ است و امیدوارم برای نمایشگاه کتاب بیرون بیاید.