به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «تاریخنگاری و عکاسی» مجموعه‌ای است از مهم‌ترین مقالاتی که به زبان انگلیسی در زمینه مباحث نظری مربوط به استفاده از عکس‌ها به‌عنوان سند تاریخی به‌نگارش درآمده است. موضوع محوری این مقالات که از منابع مختلفی گردآوری شده‌اند امکان بازنمایی دیداری گذشته توسط عکس‌هاست.
اصطلاح «تاریخ عکاسیک» که در مقالات مختلف کتاب به آن اشاره شده است ناظر بر شکلی از ارائه واقعیت تاریخی است که در آن نه کلمات بلکه تصاویر نقش اصلی را برعهده دارند، آن هم تصاویری که «عکاسیک» خوانده می‌شوند. اهمیت تصویر عکاسیک در مقایسه با دیگر تصاویر ساخته شده توسط انسان به تولید و ضبط مکانیکی این نوع تصاویر بازمی‌گردد، به این معنا که برخلاف انواع تصاویر پیشاعکاسیک، نظیر نقاشی، گراوور و ...، حافظه و سلیقه انسانی در تولید عکس دخالت مستقیمی ندارد و همین امر ضامن عینیت و بی‌طرفی تصویر عکاسیک در بازنمایی واقعیت‌های بیرونی است.
این باور به عینیت حاصل از فرایند تولید مکانیکی عکس مبتنی بر برداشت‌هایی اثباتگرایانه بود که در دوران اختراع و اوج‌گیری صنعت عکاسی در اواسط سده نوزدهم رواج بسیاری داشتند. و جالب آنکه در همان زمان نیز دانش تاریخ تحت تسلط همین نگاه‌های اثباتگرایانه قرار داشت. از این رو بسیاری از نظریه‌پردازان این دو حوزه، عکس را ابزاری مطمئن برای ثبت تاریخ می‌دانستند و امکان تحریف در گذشته ثبت شده توسط عکس‌ها را بسیار کمتر از گذشته‌ای می‌دانستند که به وسیله نوشتار ثبت شده است.
اما این باور خوشبینانه به عینیت سرراست عکس‌ها به‌زودی مورد تردید قرار گرفت و نظریه‌پردازان تاریخ عکاسیک به بررسی مسائلی پرداختند که استفاده از عکس‌ها در تاریخنگاری را بغرنج‌تر می‌ساختند. مسائلی مانند نگاه عکاس، موقعیت موضوع عکاسی، بافت فرهنگی و تاریخی تولید و فهم عکس و ... از جمله مواردی هستند که هنوز هم تاریخ‌نگاران و عکس‌پردازان درباره آنها به بحث می‌پردازند. کتاب «تاریخنگاری و عکاسی» از هفت مقاله تشکیل یافته است که به قرار زیر هستند:
1. عکس‌برداری از تاریخ/ مارک ماس
2. تصاویر تاریخ و ناخودآگاه دیدمانی/ گرگوری پاسکالیدیس
3. عکس: تصویر ساکن/ درک سه‌یر
4. عکاسی و تاریخ/ ویلم فلوسر
5. تصاویر گذشته: دیدگاه‌های بارت و بنیامین درباره عکاسی و تاریخ/ تیم دانت، گرایم گیلوچ
6. رویکردهایی روش‌شناختی به گره‌گشایی از عکس‌های تاریخیک/ اریک مارگولیس، جرمی راو
7. عکس‌ها و حافظه‌ها/ لوئس کوئپنیک
سازماندهی درونی کتاب به گونه‌ای است که ابتدا مخاطب را با مسائل ابتدایی پیرامون رابطه عکاسی و تاریخنگاری آشنا می‌سازد و سپس به صورت گام‌به‌گام مسائل پیچیده‌تر معرفت‌شناختی و نظری را در اختیار وی قرار می‌دهد. در نهایت هم با ارائه نمونه‌هایی از بررسی‌های تجربی درباره کارکرد تاریخ‌نگارانه عکس‌ها و روششناسی‌های مناسب برای بهره‌برداری تاریخ‌نگارانه از عکس این روند آشناسازی مخاطب با مسائل میان‌رشته‌ای عکاسی و تاریخ را به پایان می‌رساند.
کتاب «تاریخنگاری و عکاسی»، اثر ویلم فلوسر، گرگوری پاسکالیدیس و مارک ماس با گردآوری و ترجمه محمد غفوری در 291 صفحه توسط نشر آگه منتشر شده است.
دوشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۶ - ۱۷:۰۲
نظر شما