فرید قاسملو نویسنده و پژوهش‌گر تاریخ علم در گفتوگو با خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) تسهیل دسترسی افراد و عموم مردم به کتابخانه‌ها و کتاب‌های گوناگون را از اصلی‌ترین راه‌های ترویج کتاب‌خوانی دانست. وی دراین‌باره گفت: باید دسترسی افراد به کتابخانه‌ها بیشتر باشد. از سوی دیگر این واقعیت را باید پذیرفت که مردم دغدغه‌های مهم‌تر و اساسی‌تری از کتاب در زندگی روزانه خود دارند، بنابراین باید راهی را برای افزایش کتاب‌خوانی در بین مردم برگزید که خودشان به آن تمایل نشان دهند.
قاسملو افزود: کتاب باید جزو اقلام ارزان فرهنگی باشد و به نظر می‌رسد بتوان از دو طریق این کالای فرهنگی را در اختیار مردم قرار داد. یکی گسترش کتابخانه‌های عمومی در شکل‌های مختلف (قرائت خانه؛ کتابخانه محله، کتابخانه منطقه، کتابخانه تخصصی و صنف) و دیگری اینکه کتاب‌ها به قیمت ارزان‌تری به فروش برسند. به یاد داشته باشیم در بیشتر کشورهای دنیا (اعم از پیشرفته یا جهان سومی) کتاب، کالای ارزانی است و راحت‌تر در اختیار افراد قرار می‌گیرد.
وی ضمن انتقاد از نبود منابع معتبر و اصلی کتاب در کشور گفت: در بهترین شرایط و در محافظه‌کارانه‌ترین آمار، کتابخانه ملی ایران حدود 25 درصد کتاب های چاپ شده در داخل ایران را ندارد. لازم است بدانیم جمع‌آوری کتاب‌های چاپ شده در ایران وظیفه اساسی کتابخانه ملی است و این کتابخانه باید همه کتاب‌های چاپی منتشر شده در کشور از زمان ورود صنعت چاپ به ایران را داشته باشد.
قاسملو در پاسخ به این پرسش که چقدر به درستی اطلاعات درج شده در فضای مجازی و سایت‌های اینترنتی نسبت به کتاب اعتقاد دارید، گفت: به نظر من هر فردی که برای رسیدن به پاسخی به اینترنت مراجعه می‌کند، صلاحیت درست یا غلط دانستن اطلاعات درج شده را ندارد و نباید درباره اطلاعات اینترنتی داوری کرد. آن مقدار دانشی که در این فضاها وجود دارد وقتی مورد استفاده قرار گرفت باید با منابع اصلی مقایسه شود، سپس به نتیجه رسید که داده‌ها معتبر هستند یا خیر؟ در حال حاضر نمی‌توان گفت صرفا اطلاعات درج شده در اینترنت درست یا غلط است.
وی درباره میزان رجوع بیشتر مردم به منابع اینترنتی درمورد هر نوع اطلاعات نسبت به کتاب یادآور شد: متاسفانه در زبان فارسی هیچ دایرةالمعارف یا دانشنامه مفصل کاملی نداریم. درواقع ما در زبان فارسی تنها دو دانشنامه مختصر کامل داریم که یکی دایرةالمعارف فارسی مشهور به دایرةالمعارف مصاحب و دیگری دایرةالمعارف دانش‌گستر نام دارد، بنابراین انتظاری هم نمی‌توانیم از مردم داشته باشیم تا برای تایید صحت اطلاعات علمی و یا دیگر اطلاعات به سایت‌ها مراجعه نکنند و به دانشنامه‌ها روی بیاورند.
نویسنده «رهیافتی به تاریخ ریاضیات» خاطرنشان کرد: در اینترنت رابطه دوسویه سریعی بین مردم و نویسندگان وجود دارد؛ درحالیکه این سرعت در کتاب‌ها بسیار اندک است و این ارتباط سریع، خود از دلایلی است که مردم راحت‌تر به منابع اینترنتی روی می‌آورند.
وی ضمن اشاره به وجود نظارت‌های تعیین‌شده که در بیشتر موارد از مخاطبان کتاب در حوزه‌های مختلف می‌کاهد، گفت: به عقیده من باید به نویسندگان آزادی نظارت‌شده‌ای در تولید محتوای کتاب‌ها داد چراکه به نظر می‌رسد با توجه به فضای فرهنگی و ادبی حال حاضر کشور، لزومی برای اعمال برخی ممیزی‌ها در تولید محتوای کتاب‌ها نیست.
به گفته قاسملو با توجه به تجربه‌های گذشته، داشتن برخی ممیزی‌ها در تولید محتوای کتاب، منجر به صرف هزینه‌های اضافی برای دولت و صنعت نشر می‌شود که می‌تواند درنهایت از شمار مخاطبان کتاب در جامعه بکاهد.
این نویسنده در انتها یادآور شد: اگر تنها درجه‌ای از آزادی در انتشار کتاب وجود داشته باشد، صنعت نشر تبدیل به اقتصاد نشر می‌شود و راه خود را میان مردم پیدا می‌کند. دراین میان بازار کتاب‌های زرد نیز باید وجود داشته باشد تا به اقتصاد نشر کمک کند. به عبارت دیگر، لازم است کتاب‌های عامه‌پسند به قیمت ارزان در جامعه وجود داشته باشد تا در پرتوی این گردش مالی انتشارات و اقتصاد نشر تقویت شده و در سایه تقویت اقتصاد نشر، از انتشار کتاب‌های خاص و خواص‌پسند نیز حمایت شود.
دوشنبه ۱۸ دی ۱۳۹۶ - ۱۵:۲۴
نظر شما