به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، امیدعلی مقیمی، مدیر کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، در سالروز ولادت آن حضرت در گفتوگو با خبرنگار ایبنا، درباره تاریخچه این کتابخانه، بیان کرد: قدمت کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) به حدود دوره صفوی می‌رسد. در وقف‌نامه که قدیمی‌ترین سند موجود در این مجموعه است، آمده که شاه عباس صفوی، 120 جلد کتاب خطی به کتابخانه آستان وقف کرده است.
وی با اشاره به اینکه به دلیل اتفاقاتی که در دوره‌های مختلف تاریخی در ری رخ داده، چندین بار کتابخانه از بین رفته و بازسازی شده، ادامه داد: آخرین بازسازی در سال 1324 به همت مرحوم جواد موذنی از خادمین آستان و محمدعلی هدایتی از اساتید دانشگاه تهران انجام شده است. در این مدت پنج بار محل ساختمان کتابخانه تغییر کرده و ساختمان فعلی در سه طبقه و مساحتی حدود پنج هزار مترمربع در قسمت شمالی آستان مقدس واقع شده است.
مقیمی افزود: علاوه بر کتاب‌هایی که در این سال‌ها برای کتابخانه خریداری شده، تاکنون بیش از 100 نفر واقف، حدود 24 هزار جلد کتاب به کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) اهدا کرده‌اند که از جمله مشهورترین واقفان می‌توان به شاه عباس صفوی، آیت‌الله سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی و استاد سید محمد مشکوة اشاره کرد. ازابتدای سال جاری نیز سه نسخه نفیس خطی به کتابخانه اهدا شده است. به‌طور کلی از ابتدای سال 96، هفت هزار و 341 عنوان کتاب ( شامل اهدایی و خریداری شده) به کتابخانه افزوده شده است.
مدیر کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، در ادامه با اشاره به 10 پایگاه الکترونیک متصل به کتابخانه، گفت: در راستای دسترس‌پذیری تمامی منابع موجود در کتابخانه برای کاربران سراسر دنیا، 14 پایگاه اطلاع‌رسانی برای این امر پیش‌بینی شد که در حال حاضر 10 پایگاه شامل کتابخانه مرکزی، کتب خطی، نشریات ادواری، کتب لاتین، بانک تصاویر کتب، منابع غیر چاپی، کتب مرجع، مخزن و امانی، اطلاعات اشیاء موزه‌ای و کتابخانه دیجیتال راه‌اندازی شده و تا پایان سال جاری نیز پایگاه‌های کتابخانه‌های تخصصی کودک و نوجوان و زنان و کتابخانه امانی و مرکز اسناد آستان به بهره‌برداری می‌رسند. در کتابخانه دیجیتال در نخستین گام، محتواهای مرتبط با آستان مقدس و احوالات حضرت عبدالعظیم (ع) و شهر ری شامل کتاب و پایان‌نامه ، مقالات، در حال بارگذاری است.
وی درباره محتواهای موجود در هر یک از این بخش‌ها نیز اظهار کرد: در پایگاه کتابخانه مرکزی آستان، 106 هزار و 145 عنوان کتاب فهرست‌نویسی شده است. در بخش موزه، اطلاعات مربوط به 853 شیء و در بخش مرکز اسناد نیز 606 سند فهرست‌نویسی شده است. در پایگاه کتب خطی، اطلاعات مربوط به یک‌هزار و 578 عنوان کتاب، بارگذاری شده و تعداد 11 هزار و 677 نشریه نیز در پایگاه نشریات فهرست‌نویسی شده‌اند.
مقیمی افزود: در پایگاه منابع غیرچاپی اطلاعات 331 منبع، در پایگاه منابع لاتین دو هزار و 433 منبع و در بخش کتب مرجع نیز یک‌هزار و 540 منبع، فهرست‌نویسی شده است. همچنین در پایگاه تصاویر نیز تصویر جلد چهار هزار و 54 کتاب و 236 نشریه، تهیه و در قالب یک نرم‌افزار فهرست‌نویسی و بارگذاری شده است.
مدیر کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، در معرفی برخی از قدیمی‌ترین منابع و مدارک موجود در این کتابخانه نیز بیان کرد: کتاب «تحریر‌الاحکام» اثر علامه حلی با موضوع فقه شیعه از جمله قدیمی‌ترین منابع کتابخانه بوده که در سال 721 هجری قمری از سوی احمدبن حسن بن یحیی فراهانی کتابت شده است. در حاشیه این اثر، تصحیح و بلاغ‌های متعددی از فخرالمحققین محمدبن مطهر، پسر علامه حلی در سال 759 موجود است. این کتاب خطی نفیس از سوی مرحوم آیت‌الله مرعشی نجفی به کتابخانه حضرت عبدالعظیم وقف شده است.
وی ادامه داد: قرآن دوره صفوی، یکی دیگر از قدیمی‌ترین منابع کتابخانه است. این قرآن از شاهکارهای دوره صفوی بوده که سال‌های متمادی روی صندوقی بر مزار حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) قرار داشته است. این مصحف شریف، در سال 940 هجری قمری به خط نسخ و ثلث به قلم ملا علابیک تبریزی کتابت شده است.
مقیمی با اشاره به دو اثر دیگر از نفایس این گنجینه، گفت: «غررالحکم و دررالکلم» منسوب به امیرالمومنین(ع)، اثری است که به همت ابوالفتح عبدالواحد بن محمد آمدی گردآوری و در سال 1079 در دوره صفوی کتابت شده و دارای ترجمه روان به فارسی بوده و تذهیب زیبا در تمام صفحات کتاب دیده می‌شود. همچنین بخش «اصول و روضه» از کتاب «کافی» اثر شیخ کلینی که با خط نسخ بسیار زیبا در سال 1084 هجری قمری توسط عبدالله طالقانی کتابت شده نیز از دیگر نفایس ارزشمند گنجینه کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) است.
مدیر کتابخانه آستان حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، در ادامه درباره برخی از برنامه‌های پیش‌روی این کتابخانه تا پایان سال 96، اظهار کرد: کتاب‌های مرجع کتابخانه در تمامی موضوعات و دانش‌ها در حال آماده‌سازی است. به‌زودی کتاب‌های مرجع با محوریت هنرهای ایرانی و اسلامی و ادبیات ایران و همچنین مرتبط با ری و حضرت عبدالعظیم (ع)، در تالار پژوهش به‌صورت مخزن باز در دسترس اعضا و پژوهشگران قرار خواهد گرفت.
وی در پایان با اشاره به برنامه‌های این مجموعه به مناسبت سالروز ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، افزود: نمایشگاهی از دستاوردهای مجموعه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد آستان مقدس حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، از روز شنبه دوم دی‌ماه همزمان با سالروز ولادت حضرت عبدالعظیم (ع)، در چند نقطه از ری و تهران به مدت 10 روز دایر می‌شود. همچنین مطابق فراخوانی که اعلام شده، مراجعان و علاقه‌مندان می‌توانند در روز شنبه دوم دی‌ماه از مخازن موزه و مرکز اسناد و کتابخانه بازدید کنند.
آشنایی محتصر با نگین ری، حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)
علامه شیخ آقا بزرگ تهرانی درباره تاریخ ولادت حضرت عبدالعظیم حسنی می‌نویسد: «بنابر نقل کتاب «الخصائص العظیمیه» ولادت حضرت عبدالعظیم علیه‌السلام در روز پنجشنبه چهارم ربیع‌الثانی سال 173 ق در مدینه واقع شده است». نسَب ایشان با چهار واسطه به امام حسن مجتبی (ع) می‌رسد. احمد بن علی نجاشی از بزرگان علم رجال، درباره نسب حضرت عبدالعظیم حسنی (ع) نوشته است: «هنگامی که جنازه او را برای غسل برهنه می‌کردند، در جیب لباس وی نوشته‌ای یافت شد که در آن نسبش این‌گونه نوشته شده بود: من ابوالقاسم، عبدالعظیم بن عبدالله بن علی بن حسن بن زید بن علی بن حسن بن علی بن ابیطالب هستم.»
آرامگاه حضرت عبدالعظیم (ع) در جوار آرامگاه امامزاده حمزه (ع) و امامزاده طاهر (ع) از مشهورترین زیارتگاه‌های ایرانیان بوده و ساخت و تکمیل آن مربوط به دوره‌های ایلخانی، صفوی و قاجار است. این اثر در تاریخ ۱۱ بهمن ۱۳۳۴ با شماره ثبت ۴۰۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.
حضرت عبدالعظیم حسنی (ع)، علاوه بر نقل احادیث از ائمه معاصر خویش، دو کتاب «خطبه‌های امیرالمومنین علیه‌السلام» و «یوم و لیله» را نیز از خود به یادگار گذاشته است. در کتاب «یوم و لیله» درباره وظایف و اعمال مستحب و اخلاقی افراد در هر شبانه روز مطالبی ارائه شده است. اصل این اثر همانند بسیاری از آثار ارزشمند اسلامی در طول تاریخ از بین رفته است.
شنبه ۲ دی ۱۳۹۶ - ۱۰:۵۳
نظر شما