محمدجواد حق شناس در گفت و گو با ایبنا مطرح کرد:
تقسیم نام های بزرگ به خودی و غیرخودی ظلم به ساحت ادبیات بود
محمدجواد حق شناس رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران گفت: متاسفانه شاهد برخی از نامهربانیها و رفتارهایی بودیم که در آن مقطع در حق منوچهر آتشی میشد. عدهای در آن زمان نامهای بزرگ را بهعنوان خودی یا غیرخودی تقسیمبندی میکردند و این بهنوعی به نظرم ستم و ظلم به ساحت ادبیات و ساحت فرهنگ و شعر بود.
وی افزود: در این فضا تلاش شد که بتوانیم مجموعهای از اقدامات در سطح استانها را پیگیری کنیم و شخصیتهایی که در استانها بهنوعی شخصیت ملی محسوب میشوند و دارای جایگاهی در هویت ایرانی و فرهنگی جامعه هستند را شناسایی و تجلیل کنیم. با خود فکر کردیم ضمن اینکه از تهران ما تعدادی از بزرگان را برای بزرگداشت میبریم، فرصتی برای قدردانی از آنها فراهم میشود، ماهیتشان شناسایی میشود و به نسل جدید به عنوان الگو معرفی میشوند، در عین حال به استانهایی که عمدتا دورافتاده و محروم بودند میگوییم که شما هم در ساختن ایران فرهنگی و ایران بزرگ نقش جدی و ماندگار دارید.
رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در ادامه افزود: این ایده خوشبختانه موفق بود و در دوسالونیم توانستیم 12 یا 13 بزرگداشت برگزار کنیم. از جمله بزرگداشتهایی که برگزار کردیم میتوانم از بزرگداشت آیتالله بِلادی و مرحوم آتشی در استان بوشهر که دو نفر از شخصیتهای بنام بودند نام ببرم. بزرگداشت آقای آتشی چهارمین برنامه از مجموعه بزرگداشتها بود که در مجموعه شکل گرفت. از دیگر بزرگان میتوانم از استاد عبدالرحمن شرفکندی مشهور به هژار نام ببرم که در مهاباد برایشان بزرگداشت گرفتیم. ایشان اولین مترجمی است که در کمتر از یک سال توانسته بود کتاب قانون ابنسینا را به فارسی ترجمه کند و قرآن را به زبان کردی ترجمه کرده بود.
حقشناس در ادامه به مسائل و مشکلات آن دوره هنگام برگزاری این مراسم اشاره کرد و گفت : اینکه شما در این مقطع به مهاباد بروید و برای ایشان بزرگداشت بگیرید با توجه به برخی از دیدگاههایی که وجود داشت یک کار غیرممکن بود و ما این کار را کردیم. یا توانستیم برای استاد عباس زریابخویی در خوی بزرگداشت بگیریم. با ایشان متاسفانه اوایل انقلاب برخورد شده و از دانشگاه اخراج شده بودند. اینها برخوردهای نامتعارفی بود که اوایل انقلاب و با افراطگری همراه بود. ما بعد از سالیان سال این کار را انجام دادیم چقدر برای خوی و خانوادهشان این اتفاق، اتفاق خوشایندی بود. توانستیم از استاد حسین منزوی در زنجان در چهلمین روز درگذشتش تجلیل کنیم و بزرگداشت برگزار کنیم. برای تیمور ترنج در شهرکرد به عنوان شاعر جنگ و شاعری که بههرحال خاطرات زیادی داشت برایش بزرگداشت گرفته شد.
حقشناس ادامه داد: برای عبدالحسین زرینکوب که در تلویزیون با برنامه هویت درمورد ایشان ظلم شد، توانستیم به کمک خانواده و همسرشان در بروجرد بزرگداشتی کمنظیر برایشان بگیریم. برای بدیعالزمان فروزانفر در بشرویه در جنوب خراسان بخشی که بهشدت دورافتاده بود مراسم برگزار کردیم. وقتی ما وارد شدیم تمام شهر را شاید چندین کیلومتر آذین بسته بودند. مردم شهر از خوشحالی به استقبال آمده بودند که بعد از 40 سال برای استاد فروزانفر بزرگداشت گرفته میشود و همین اتفاق برای مرحوم عبدالعلی دستغیب در شیراز و استاد محمدعلی بهمنی در هرمزگان و بندرعباس افتاد و برایشان بزرگداشت گرفتیم.
حقشناس افزود: آخرین کارمان که بعد از آن دیگر من از ارشاد جدا شدم در تنکابن برای سلمان هراتی بود که بهعنوان شاعر انقلاب از او تجلیل شد. خوشبختانه تعدادی از آنها در همان مقطع تبدیل به کتاب شد و ما توانستیم از این موارد کتاب «اصلا به فکر غیبت پروانهها نباش» مربوط به تیمور ترنج را در همان مقطع منتشر کنیم که با تلاش محمد ولیزاده این اتفاق افتاد. یادنامه زندهیاد حسین پناهی را همان زمان منتشر کردیم. کتاب «سرباز علم، سرباز فرهنگ» هم که مربوط به استاد زرینکوب بود با تلاش خودم در آن مقطع منتشر شد. کتاب «سخن آشنا» مربوط به استاد فروزانفر با تلاش استاد جعفر یاحقی جمع آوری شد، «عیار مرد در آیینه» که مربوط به استاد دستغیب بود را آقای ولیزاده و یادنامه استاد بهمنی، را علیرضا قزوه منتشر کردند. کتاب «گل چه پایان قشنگی دارد» که مربوط میشد به سلمان هراتی توسط محمدرضا عبدالملکیان، شاعر کشورمان منتشر شد.
این عضو حزب اعتماد ملی در باره یادنامه منوچهر آتشی اظهار کرد: کار اولمان متاسفانه در آن مقطع منتشر نشده بود لذا ما تلاش کردیم که کاری که مربوط به آقای آتشی بود با تلاش مضاعفی که شکل گرفت منتشر شود. این کتاب در سه بخش آشنایی با خود شاعر، مقالات و سخنرانیهایی که در آن مراسم ارایه شد و گزیدهای از اشعار ایشان که از کتابهای متفاوت ایشان و کسانی که در مورد ایشان شعر سروده بودند جمع کردیم و خوشبختانه توانستیم در سالگردشان این توفیق پیدا شود و از آن در دوازدهمین نمایشگاه کتاب استانی بوشهر رونمایی شود. از سوی وزارت ارشاد هم اظهار علاقه کردهاند که بقیه این یادنامهها منتشر شود. یادنامههای مربوط به حسین منزوی و استاد هژار و مرحوم زریاب خویی و آیتالله بلادی هنوز هستند که اگر اینها را منتشر کنیم عملا مجموعه 13 یا 14 قسمتی کاملی میشود و مجموعه ارزشمندی است که در خدمت طالبان علم و کسانی که برای این کشور و مملکت زحمت کشیدند خواهد بود و اینکه حداقل گوشهای از خدمات و زحمات این بزرگان قدردانی شود.
حقشناس با اشاره به منوچهر آتشی توضیح داد: آقای آتشی، از شاعران بهنوعی همشهری ما بودند که من از جوانی با نام ایشان آشنا شدم و موقعیت شعر و شخصیتش همیشه برایم جلب توجه میکرد. بعد از انقلاب و در دورهای که من در وزارت فرهنگ و ارشاد بودم متاسفانه شاهد برخی از نامهربانیها و رفتارهایی بودیم که در آن مقطع در حق ایشان روا میشد و خط کشی هایی شکل می گرفت. عدهای در آن زمان نامهای بزرگ را بهعنوان خودی یا غیرخودی تقسیمبندی میکردند و این بهنوعی به نظرم ستم و ظلم به ساحت ادبیات و ساحت فرهنگ و شعر بود درحالی که شخصیتی مثل ایشان یکی از استوانههای فرهنگی و شعری روزگار ما محسوب میشد. در آن زمان من باخبر شدم که روزگار چندان مساعدی نداشتند. با ایشان دیداری داشتم و در آن دیدار از ایشان دعوت کردم که بتواند بهعنوان مشاور در کنار ما باشد و درواقع از دیدگاهها و تفکر و تجربه ایشان در این حوزه بهرهمند شویم.
حقشناس ادامه داد: ایشان هم خوشبختانه استقبال کرد و تقریبا در 3 سال پایانی که بعد از آن هم خیلی در قید حیات نبودند که من در ارشاد بودم، فرصتی بود که در خدمت ایشان باشیم. ایشان هفته ای سه یا چهار روز به وزارتخانه میآمدند و حضورشان برای من به شدت مغتنم بود، بخصوص در سفرهای استانی که من داشتم و در همین مجموعه بزرگداشتها از حضورشان استفاده میکردیم. ایشان در تربیت شاعران نسل نو در آن سالها نقش جدی داشتند، داوری خیلی از مسابقات را و همینطور برنامههای شعری را ایشان عهدهدار بودند و ما در آن مقطع توانستیم که از این دیدگاهها و نگاه ایشان بهره قابل توجهی ببریم و بههرحال یکی از اتفاقات خوبی هم که افتاد خود بزرگداشت ایشان بود که با حضور خودشان در بوشهر اتفاق افتاد.
این عضو شورای شهر در پایان عنوان کرد: یادم میآید برای بزرگداشت مرحوم منزوی هم ما توانستیم از ایشان بهره بگیریم و همینطور بزرگداشت جناب آقای بهمنی و شاعران دیگر و از حضورشان بهره گرفتیم. سفرهای استانی که من در خدمتشان بودم تجربه بسیار ارزشمندی بود که من از این شخصیت در آن سهسال آخر در وزارت فرهنگ و ارشاد توانستم بهره بگیرم و امروز خوشحالم که این اتفاق مثبت افتاد. حتی به نظرم این زمینهای شد که در همان سالها که ما در صدا و سیما شاهد برگزاری مراسمی تحت عنوان چهرههای ماندگار بودیم، فرصتی فراهم شود که جریانی که معمولا با نوعی انگ و برچسبزنی سعی میکردند بین چهرههای بزرگ با انقلاب و نظام فاصله بیندازند، این فرصت از دستشان گرفته شد و در یکی از آخرین برنامههایی که در چارچوب چهرههای ماندگار شکل گرفت ایشان به عنوان یک چهره ماندگار انتخاب و معرفی شد و توانست گرچه با تاخیر اما به نوعی قدردانی شود. در نهایت اینکه منوچهر آتشی شخصیتی بود که در حوزه ادبیات و شعر توانسته بود با تواضع، فروتنی و در عین حال با دلسوزی و وسعت نظری که داشت، در انتقال تجارب و آموختههای خود و آن نگاه زیباشناسایی به نسل جوان اثرگذاری زیادی داشته باشد.
نظر شما