ادبیات راهی برای گفتگوی فرهنگی و کتاب بهترین فرصت یادگیری درباره فرهنگ‌های خارج از یک کشور است. به همین دلیل ترجمه و خواندن کتاب‌های نویسندگانی که به اصطلاح «جهان سومی» خوانده می‌شوند، از اهمیت بالایی برخوردار است.
«لیت‌پروم» نخستین بار در سال 1980 میلادی در فرانکفورت و به دلیل برگزاری نمایشگاهی که به آثار ادبی آفریقا توجه ویژه‌ای داشت شکل گرفت. بنگاهی غیردولتی که با همکاری متخصصین رشته‌های نشر، خبرنگاری، مطالعات ادبی و نقد شکل گرفت و از طرف کلیسای پروتستان، سازمان‌های وابسته به دولت و آژانس‌های مختلف ادبی مورد حمایت مالی قرار می‌گیرد. رئیس این مجموعه یورگن بوس، مدیر نمایشگاه کتاب فرانکفورت است. از دیگر اعضای این آژانس ادبی می‌توان به مونیکا بیلاشتاین به عنوان نایب‌رئیس و هایکه فریسل، صاحب مؤسسه «گوته» اشاره کرد.
این مؤسسه غیردولتی به عنوان بخشی از نمایشگاه کتاب فرانکفورت سه هدف مهم دارد:
• رصد پیشرفت‌های ادبی و انتخاب بهترین نمونه‌های آن از آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین برای ترجمه به زبان آلمانی و اعتلای آن‌ها در آلمان، سوئیس و اتریش از طریق برقراری ارتباط بین نویسندگان و ناشران در کشورهای آلمانی‌زبان
• ایجاد مرکزی فرهنگی برای اطلاع‌رسانی درباره ادبیات مربوط به آفریقا ، آسیا و آمریکای لاتین
• ایجاد فضایی برای مباحثه و گفتگو درباره ادبیات کشورهای غیرآلمانی
دلیل ایجاد «لیت‌پروم» این بود که آلمانی‌ها احساس کردند نیاز به حضور ادبیات کشورهای آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین در بازار خود دارند تا بتوانند عقاید فاشیستی موجود در اروپا، بی‌توجهی به شرایط قاره‌های دیگر و تعصبات و کلیشه‌های بیجا را از طریق تبادل فرهنگی ریشه‌کن کنند. خوانندگان آلمانی از طریق ترجمه این آثار درمی‌یابند نویسندگان دیگر کشورها چه دیدگاهی نسبت به کشور و فرهنگ آلمان دارند و دیدگاه‌های مختلف اما با ارزش مساوی درباره جهانی که در آن زندگی می‌کنیم وجود دارد.
از سال 1984 تاکنون «لیت‌پروم» برنامه ویژه‌ای برای پرداخت کمک‌هزینه ترجمه کتاب‌های چند منطقه نامبرده به زبان آلمانی دارد. این کمک‌هزینه با همکاری وزارت امور خارجه و وزارت فرهنگ سوئیس پرداخت می‌شود و به طور متوسط در سال امکان ترجمه 20 اثر را به زبان آلمانی می‌دهد. تاکنون 721 رمان، شعر و داستان کوتاه ترجمه شده‌است. «لیت‌پروم» سبب شد بسیاری از کتاب‌های نویسندگان ناشناس به دست خوانندگان آلمانی برسد و در عین حال آثار بسیاری از نویسندگانی که برنده جایزه شده‌اند نیز با کمک مؤسسه «لیت‌پروم» به آلمانی برگردانده شده است.
اصولاً اعضای مؤسسه فهرستی شامل 7 کتاب خوب هر فصل را برای ترجمه انتخاب می‌کنند و این فهرست مورد استقبال خوانندگان، رسانه‌ها و صاحب‌نظران حوزه کتاب قرار می‌گیرد و موجب می‌شود نویسندگان این کتاب‌ها مورد توجه قرار گیرند.
نویسندگان زن آفریقایی، آسیایی و آمریکای لاتین مورد توجه ویژه این مؤسسه قرار دارند. جایزه «لیبراتورپریس» هر ساله یه یک نویسنده زن اهدا می‌شود و نامزدهای جایزه نیز از میان نویسندگانی انتخاب می‌شود که آثارشان توسط اعضا در سال گذشته برای ترجمه انتخاب شده است و سپس خوانندگان به کتاب محبوب خود رأی می‌دهند و محبوب‌ترین کتاب به عنوان برنده جایزه شناخته می‌شود.
فریبا وفی نویسنده ایرانی برنده امسال این جایزه است. از دیگر برندگان این جایزه در سال‌های گذشته می‌توان به «لاکسمی پامونژاک» از اندونزی، «مادلین تی‌ین» از کانادا و «رجا عالم» از عربستان سعودی اشاره کرد. برای اطلاع از فهرست کامل برندگان این جایزه در سال‌های گذشته به لینک زیر مراجعه کنید:/www.litprom.de/beste-buecher/liberaturpreis/historie/
«لیت‌پروم» در نمایشگاه کتاب فرانکفورت نیز بسیار فعال است و با ناشران کشورهایی که در نمایشگاه شرکت می‌کنند همکاری می‌کند. نمایشگاه کتاب فرانکفورت مکانی برای ملاقات ناشران و شاغلین حوزه کتاب از سراسر دنیا است. در زمان برگزاری نمایشگاه جلسات بحث و گفتوگو با حضور نویسندگان، مترجمین و روشنفکران برگزار می‌شود و مؤسسه «لیت‌پروم» نیز بسیاری از نویسندگان منتخب خود را از این طریق برمی‌گزیند.
فریبا وفی نویسنده ایرانی برای کتاب «ترلان» برنده امسال این جایزه شد و فردا جایزه خود را در نمایشگاه کتاب فرانکفورت دریافت خواهد کرد.
نظر شما