به گزارش خبرگزاری کناب ایران‌(ایبنا) نشست معرفی و بررسی کتاب «داستان تهران» سه‌شنبه 4 مهر‌‌ماه با حضور دکتر ناصر تکمیل همایون، تاریخ‌نگار و استاد پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، مهندس سید‌محمد بهشتی شیرازی، رئیس پژوهشگاه  میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دکتر احمد محیط طباطبایی، تهران‌شناس و مشاور رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری به میزبانی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی تهران برگزار شد.
 
بهشتی با اشاره به زمینه تألیف کتاب «داستان تهران» گفت: سال 1385 زمانی که در جمع مهندسان شهرسازی سخنرانی می‌کردم توجه به تحولات فرهنگ اجتماعی را پیشنهاد دادم؛ چراکه به نظر می‌رسد چندان به این موضوع توجه نداریم. تهران در وضعیتی قرار گرفته که اهل آن روایت‌های این شهر را فراموش کرده‌اند و دچار بی‌قصه‌ای شده‌اند.
 
وی ادامه داد: همه خاطرات نسل دهه 50 به داخل خانه‌ها، اداره‌ها و مدارس منحصر است. رفته رفته از اوایل دهه 70 اتفاقاتی رخ داد و تمنای بیرون آمدن، جایی بودن و طرح پرسش‌هایی مانند این شهر کجاست؟ و من کیستم؟ شکل گرفت.  
 
بهشتی اظهار کرد: زمینه تالیف کتاب «داستان تهران» موجب شد تا به قصه تهران از دو میلیون سال پیش تا 50 سال آینده و در مقیاس جهانی، ملی تا کریدور جنوب البرز نگاه کنم. مخاطبان این کتاب، استادان دانشگاه، مهندسان و تاریخ‌نویس و شهرسازان نیستند بلکه مردم شهر هستند.

این پژوهشگر افزود: متخصصان در برقراری ارتباط با مردم توانمند نیستند به‌عبارت دیگر با روایت و قصه می‌توان ارتباط برقرار کرد. تاریخ ادبیات ایران سرشار از شاهکارهای روایی مانند مثنوی و خمسه نظامی است.
 
بهشتی با اشاره به توجه پژوهشگران به تهران‌پژوهشی گفت: بازار روایتگری درباره تهران رونق پیدا کرده، چرا که این شهر به‌ تازگی صاحب اهالی شده است. تهران در آستانه بهار شهرنشینی است البته برای استقرار در این بهار زمان نیاز است. طوفان قصه‌گویی درباره تهران جریان پیدا کرده و شهر به صفت روایت‌های خود در حال آشکار شدن است.
 
پژوهش‌ها درباره تهران به سه دسته تقسیم می‌شود
در ادامه این نشست محیط طباطبایی گفت: وقتی تهران پایتخت ایران معرفی و بعد از دوره مشروطیت تغییراتی در همه امور این شهر ایجاد شد؛ فرصتی دست داد تا در اوایل قرن 14 هجری شمسی پژوهشگرانی درباره تهران به تحقیق بپردازند. بعد‌ها با تشکیل انجمن آثار ملی، افرادی مانند محمد‌تقی مصطفوی درباره آثار تاریخی تهران به پژوهش‌هایی اقدام کردند.
 
وی افزود: تحقیقات درباره تهران با فعالیت مرحوم دکتر کریمان در دانشگاه شهید بهشتی و با انتشار کتاب‌هایی ادامه پیدا کرد؛ تهران در این پژوهش‌ها به‌عنوان یک موقعیت جغرافیایی کاملا مشخص و مجموعه‌ای از مناطق ری، ورامین بررسی شده است. سیر تحول تحقیقات درباره تهران در دویستمین سالگرد پایتختی این شهر ادامه پیدا کرد و دوره جدیدی از پژوهش‌ها آغاز و آثار ارزشمندی از مرحوم ستوده و استاد انوار منتشر شد.

طباطبایی گفت: پژوهشگرانی که درباره شهر تهران پژوهش کرده‌اند را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد؛ نخست پژوهشگرانی که با رویکرد روایتگری و مستندسازی در این مسیر قدم برداشته‌اند. مستند‌ها در اختیار افراد دسته دوم قرار می‌گیرد که به تحلیل می‌پردازند و مسایل اقتصادی، اجتماعی و زبان‌شناسی همچنین باستان‌شناسی توجه دارند. دسته سوم نیز از لحاظ کیفیت قابل بررسی است به‌عبارت دیگر پژوهشگران از زوایای گوناگون و جامع درباره تهران به پژوهش دست می‌زنند.
 
این پژوهشگر اظهار کرد: نتیجه مطالعات دسته سوم دارای یک جهان‌بینی کلی است؛ به‌طوری‌که زمینه مطالعاتی مناسبی را برای دیگر پژوهشگران فراهم می‌کند. نتایج این دسته از پژوهش‌ها به پرسش «چرا تهران به‌عنوان پایتخت ایران انتخاب شد» پاسخ می‌دهد.

تهرانی بودن هویت ملی است
طباطبایی ادامه داد: تهرانی کیست؟ «تهرانی بودن» شاخصه‌ای از هویت فرهنگی است که با هویت تبریزی، اصفهانی و قزوینی بودن متفاوت است. «تهرانی بودن»، یک فرم و هویت ملی به‌حساب می‌آید که در کتاب «داستان تهران» به این زیرساخت فکری می‌رسیم و پژوهشگران می‌توانند بر این اساس تحقیقات جزئی دیگری را انجام دهند.

مشغول تالیف کتاب «چاله میدان» هستم
در ادامه این نشست تکمیل همایون اظهار کرد: کتاب «از ایران چه می‌دانم» شامل 150 موضوع درباره ایران است و خرید یک‌‌هزار نسخه از این کتاب از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مقدمه خرید مواد اولیه تجدید چاپ را فراهم می‌کند. مجموعه سه جلدی «تاریخ اجتماعی فرهنگی تهران»، «یادمان‌ها و رویداد‌های تهران» «سنگلج» «اودلاجان» «دارالفنون» را درباره تهران نوشته‌ام و در حال تالیف کتاب «چاله میدان» هستم.
 
وی در توصیف کتاب «داستان تهران» افزود: درباره کتاب داستان تهران می‌توان گفت: «کم گوی و گزیده گوی چون در/ تا ز اندک تو جهان شود پُر» به عبارت دیگر این کتاب بسیار کتاب اندیشمندانه نوشته شده است.

تکمیل همایون گفت: اگر کتاب «داستان تهران» در دوره صدر اسلام نوشته می‌شد حتما نویسندگان بر آن شرح می‌نوشتند. «داستان تهران» فکر انسان را نسبت به شهرنشینی تغییر می‌دهد. بعد از مطالعه این کتاب، تهران را به‌عنوان یک کشور می‌بینم. اگر بزرگترین دانشمندان جغرافیدان، جامعه‌شناس و استراتژیک‌دان جمع شوند تهران را برای پایتختی  انتخاب می‌کنند. هیچ شهری بهتر و صحیح‌تر از تهران برای پایتختی وجود ندارد.