به گزارش خبرگزاری کتاب ایران‌(ایبنا) آئین رونمایی از کتاب «خداحافظ آقای رئیس» شنبه (17 تیر‌ماه) با حضور حجت‌الاسلام محمد‌حسین ابوترابی، نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی، مرتضی سرهنگی، رئیس دفتر ادبیات مقاومت حوزه هنری، دکتر محمد‌رضا سنگری،‌ نویسنده و پژوهشگر و جواد کامور بخشایش، نویسنده حوزه انقلاب و دفاع مقدس در مرکز تبادل کتاب برگزار شد.
 
سرهنگی با اشاره به جایگاه «ادبیات اردوگاهی» گفت: «ادبیات اردوگاهی»، «ادبیات اسارت» یا «ادبیات بازداشتگاهی» یکی از شناخته‌شده‌ترین و انسانی‌ترین نوع ادبیات جنگ است. نویسندگان این حوزه علیه فراموشی می‌نویسند. نخستین فصل «ادبیات اردوگاهی» دوران جنگ است. اسارت یا زمانی که دروازه‌های اردوگاه به روی فرد باز می‌شود دومین فصل این نوع از ادبیات است. اردوگاه را نیز می‌توان محل جنگ نامید، البته دیگر سلاح در اختیار نیست و رفتار و گفتار سلاح فرد به حساب می‌آید.

طاقتمان را با ادبیات اردوگاهی متر می‌کنیم
وی ادامه داد: با مطالعه «ادبیات اردوگاهی» خودمان را به اصطلاح متر می‌کنیم که آیا اگر ما بودیم، طاقت می‌آوردیم؟ اتفاقی که در صحنه نبرد و حتی در نبرد‌های داخل شهر جریان پیدا می‌کند فراتر از طاقت بشر است. زنده ماندن، نخستین مهارت‌آموزی دوران اسارت است. نوشتن بعد از جنگ نوعی سنت است و حاضران در جنگ بعد از بازگشت به خانه دست به قلم می‌شوند. «ادبیات اسارت» مشابه گدازه آتشفشان از حلقوم آزادگان بر دل کاغذ جریان پیدا می‌کند.  
 
رئیس دفتر ادبیات مقاومت حوزه هنری با اشاره به وجود 10 میلیون نامه از اسرای ایرانی افزود: نامه‌ها از محکمات زمان جنگ هستند. براساس گزارش صلیب سرخ بین اسرای ایرانی و خانواده‌های آن‌ها 10 میلیون نامه رد و بدل شده است. موفق شدم که 12 هزار نامه اسرای ایرانی را جمع‌آوری کنم. 
 
انقلاب بدون دفاع مقدس رنگ می‌باخت
حجت‌الاسلام ابوترابی با اشاره به ابعاد مختلف دفاع مقدس گفت: دفاع مقدس بی‌تردید زیبا‌ترین و ماندگار‌ترین، باارزش‌ترین و سخت‌‌ترین همچنین پر‌‌ثمر‌ترین حادثه قرون اخیر بعد از واقعه عاشورا، تاریخ اسلام و زندگی سیاسی پیامبر‌اسلام (ص) است. اگر ارزش این حادثه شناخته شود به گونه‌‌ای دیگر از آن پاسداری خواهیم کرد. دستاورد‌های این حادثه فرهنگی، سیاسی، اعتقادی و نظامی تاریخ حیات بشری برای ملت ایران، اسلام و ملل منطقه دستاورد‌های سیاسی گران و با ارزش است. اگر دفاع مقدس نبود انقلاب اسلامی رنگ باخته یا نامی بدون محتوا بود.
 
وی با تاکید بر نقش ممتاز خانواده شهدا، ایثارگران ادامه داد: روحانیون نقش قابل توجه و تعیین‌کننده‌ای داشتند. روحانیون آزاده با کمک سید آزادگان تلاش کردند تا فضای جدید برای مجموعه آزادگان به ویژه برای افرادی که در مبارزه روحیه ضعیف‌تری داشتند بازتعریف کنند. ایده‌ها و آرمان‌ها در این دوران تغییر کرد. زنده‌‌ماندن، سلامت ماندن در رفتار، اعتقاد و اخلاق همچنین  مقاوم ماندن، از اهداف بسیار مهم دوران اسارت است. اسرا به فتح بیت‌المقدس فکر می‌کردند. نماینده صلیب سرخ در بازدید از اردوگاه اسرا اعلام کرد که اسرای ایرانی توانستند حکومت جمهوری اسلامی تشکیل دهند که فقط پرچم ندارد. کجای تاریخ می‌توان چنین نمونه‌ای پیدا کرد.

بررسی نظری ادبیات اردوگاهی ضروری است
سنگری اظهار کرد: «ادبیات اردوگاهی» در هیچ کجای دنیا مانند ایران، گستردگی ندارد؛ به‌عبارت دیگر حتی در آیات و روایات نیز این گستردگی وجود دارد. اسارت نفس و شیطان، آزادگی و از خود‌گذشتگی از مصادیق این گستردگی است؛ بنابراین به نظر می‌‌رسد که توجه به مباحث نظری در این حوزه ضروری است.
 
وی افزود: نویسنده کتاب «خداحافظ آقای رئیس» موفق شده تا قلمرو‌های جدیدی را در بحث «ادبیات اردوگاهی» ایجاد کند. هر چند در ابتدای کتاب به اصطلاح سکته‌هایی را در متن احساس می‌‌کنیم اما به مرور این مشکل برطرف می‌شود. نویسنده، عناصر ناباب در اردوگاه‌ها مانند خبر‌چین‌ها را در کتاب در نظر داشته است. بسیاری از این افراد با توجه به برنامه‌های مرحوم ابوترابی جذب شدند.      
 
این استاد دانشگاه در بررسی عناصر ادبیات اردوگاهی گفت: برخی، زمانی به اسارت گرفته شدند که حتی فرصت حضور در جبهه‌های جنگ را پیدا نکردند که از آن به «رفتن به جنگ» یاد می‌کنیم و نخستین عنصر این نوع ادبیات را شکل می‌دهد. نحوه اسارت یا واکنش فرد در لحظه اسارت، عنصر دیگر ادبیات اردوگاهی است. همه باور‌ها و اندوخته‌های انسان به سراغ فرد می‌آید برخی در این لحظه مشوش و برخی آرامند. دوران اسارت و سلوک از ابعاد دیگر ادبیات اسارت است.

اسارت دوران حکمت است
سنگری با اشاره به «برخورد دشمن» به‌عنوان یکی دیگر از عناصر ادبیات اردوگاهی ادامه داد: عنصر «برخورد دشمن» به بررسی رفتار دشمن با اسرا می‌پردازد؛ به‌عبارت دیگر می‌پرسیم که آن‌ها با اسرای ما چگونه رفتار کردند و ما چگونه؟ شناخت دشمن برای شناخت جبهه خودی در این عنصر قابل توجه است. پنج شبکه ارتباطی شامل « ارتباط خود با خود»، «ارتباط با دیگران»، «ارتباط با خدا»، «ارتباط با جماعت» و «ارتباط با تاریخ» در دوران اسارت قابل بررسی است. تالیف کتاب براساس این ارتباط‌ها ضروری است.
 
این پژوهشگر با توصیف دوران اسارت به دوران حکمت گفت: «جهان تازه» یا دوران بعد از آزادی نیز یکی از ابعاد «ادبیات اردوگاهی» است. مواجه آزاده با خاک وطن و اطرافیان در بررسی عنصر «جهان تازه» بررسی می‌شود. «زیست آزادگان» نیز آخرین عنصر در ادبیان اسارت است.