به گزارش خبرگزاری کتاب ایران(ایبنا) «قرآن‌آرایی» یکی از کارآمدترین روش‌های جذب کودک به خواندن و تفکر در قرآن و تفهیم مفاهیم دینی و ارزش‌های قرآنی است. خاصیت انتزاعی نقوش و تاثیر رنگ‌های بکار رفته در تذهیب‌های قرآنی،فضایی روحانی و در عین‌حال شاد و پر از ظرافت و پیچش همراه با گیرایی ایجاد می‌کند که زمینه دوستی مخاطب کودک و نوجوان با قرآن را فراهم می‌کند. ارتباط قرآن با دو حوزه تعلیم و تربیت، غیرقابل انکار است، چراکه زبان قرآن، زبان آموختن، یادگرفتن و پرورش انسان‌هاست.
آرزو پایدارفر، عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند و فاطمه شفیعی در کتاب حاضر، به ضرورت طراحی قرآن مصورسازی‌شده مخصوص گروه «ب» و «ج» براساس تذهیب‌های نسخ خطی قدیم پرداخته‌اند.
این کتاب در سه فصل با عنوان‌های «تحلیل زیباشناسانه تذهیب‌های قرآنی دوره صفویه»، «مبانی معنوی و شیعی هنر تذهیب قرآنی» و «شیوه‌های تصویرسازی مذهبی کتاب کودک» تنظیم شده است.
در صفحه 15 کتاب درباره جلوه‌های زیبایی‌شناسی اسلامی آمده است: «زیبایی‌شناسی اسلامی که در نقوش تذهیب‌های قرآنی به‌ویژه در دوره صفویه مشهود است، شامل نقوش هندسی، ختایی‌ها و اسلیمی‌ها، حسن ترکیب، تجلید، نور، رنگ، تکنیک عالی اجرا و اصوا ترکیب چون تعادل، هماهنگی، تکرار مداوم و حرکت پیوسته و در جریان نقوش و رنگ‌ها است. بر همین مبنا، آن‌کس را می‌توان هنرمند دانست که نه عین طبیعت که برداشتی از زیبایی‌های طبیعت را از طریق درک و شهود کشف کند و نتایج ادراکات را به شکل تجلی کامل از زیبایی به نمایش گذارد. این نمود بر اساس دو صفت «جلال» و «جمال» پروردگار نمودار می‌شود. در صفات جمال و جلال الهی، 2 مشخصه نهفته است؛ اولین عامل نظمی دقیق که بر اجزا و پدیده‌ها و روابط کائنات با یکدیگر حاکم است. این حقیقت همچون چراغی تابناک بر مسیر رهروان خداوندی پرتو می‌اندازد. حقیقت دوم زیبایی است که مهم‌ترین عامل و یکی از بال‌های پرواز به ملکوت و جلال و جمال الهی است (معمارزاده، 1386: 13و14).»
همچنین در ادامه این مبحث در صفحه 16 می‌خوانیم: «هدف از تصویرسازی‌های تذهیب‌گونه در کتاب مذهبی کودک، نگاه شهودی او به هنر تذهیب است، یعنی نگاهی که بر پایه کشف، استوار است و نه علم و دانایی. ذهن کنجکاو کودک جویای یافتن حقیقت است و دوستدار کشف و فضای تذهیب‌های قرآنی دوره صفویه با تغییراتی که مناسب با دنیای کودک باشد، ذهن او را فعال‌تر می‌کند و بکر بودن عناصر تذهیب قرآنی و بی‌شباهتی به دنیای واقعی، قدرت کشف را در کودک بیشتر می‌کند.»
نویسندگان کتاب در صفحات پایانی درباره «راهکارهای عملی طرح حاضر برای دوره معاصر» نوشته‌اند: «قرآن خود مظهر فیض و اشراق نور حق است، از این‌رو نقوشی که ملهم از محتوای آن باشد نیز زیبایی‌های حقیقی و راستینی هستند که چشم و دل، جان‌های پاک را به تماشا می‌نشاند؛ آنگاه که قوه خیال آینه‌ای باشد برای صوری که این نقوش خود مظهری از آنهایند، صوری که در عالم خیال موجب لذت در انسان می‌شوند. به همین دلیل نقوش صفویه نیز با وجود پیچیدگی، حالت صفای خود را برای این گروه حفظ کرده، تقلیل آنها با استفاده از نظریات خود آنها و نشان دادن خود تذهیب‌های صفویه و کارآمدتر است، یعنی تخیل کودک را شکوفا می‌کند تا زیباتر افکار و احساساتش را توصیف کند، چون وقتی که هنرمند و مخاطب با هم به کمک تخیل به توصیف آنها بپردازند، به قابلیت بازخوانی و تقلیل تذهیب‌ها کمک بیشتری می‌کنند و اینکه با توجه به پاسخ‌هایشان اگر این‌کار جدی گرفته شود و در زمان بلوغ نوجوانان چنین قرآن‌هایی به آنها اهدا شود، مسیر آموزش و تربیت دینی هموارتر خواهد بود، زیرا آنها خواستار چنین قرآن‌های خاص خودشان با طرح‌هایی هستند که مطابق سلیقه خودشان بر اساس اصول تذهیب صفویه ساخته شده باشد.»
کتاب «هنر قرآنی (دفتر اول): تحلیل زیباشناسی تذهیب‌های قرآنی دوره صفویه و کاربرد آن برای تصویرسازی کتاب‌های قرآنی کودکان» در 191 صفحه با شمارگان 100 نسخه به بهای 20 هزار تومان از سوی انتشارات پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات راهی بازار نشر شده است.
سه‌شنبه ۲ خرداد ۱۳۹۶ - ۱۵:۳۴
نظر شما